Sri Lanka'nın yeni devlet başkanı bir Marksist mi olacak?

Yeni yönetimin IMF, Hindistan ve Çin başlıklarında ne yapacağı merak konusu

Dissanayaka, oy kullandıktan sonra "Ülkemizin yeni bir siyasi kültüre ihtiyacı var" dedi (AFP)

Cumartesi günü sandıklara gidilen Sri Lanka'da seçimleri, Marksist bir siyasetçinin kazanması bekleniyor. 

En kötü ekonomik krizini yaşayan Güney Asya ülkesindeki ilk sonuçlara göre Anura Kumara Dissanayaka oyların yüzde 40'ından fazlasını aldı.

Oyların yarısı sayılırken en yakın rakibi de yüzde 33'e ulaşmış durumda. 

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Ekonomik çöküş ve halkın ayaklanması üzerine ülkeden kaçarak Temmuz 2022'de devlet başkanlığından çekilen Gotabaya Rajapaksa'nın görevini vekaleten üstlenen Ranil Wickremesinghe ise yüzde 17 civarında kaldı. 

IMF'nin 2,9 milyar dolarlık kurtarma paketinin öngördüğü sert tedbirleri alması, 75 yaşındaki siyasetçinin popülaritesini düşürse de Rajapaksa hem sokakları sakinleştirmiş hem de bir nebze de olsa ekonomik istikrarı sağlayarak ülkede aylar süren gıda, yakıt ve ilaç kıtlığını sonlandırmıştı. 

Ancak IMF tedbirleri, milyonlarca kişinin geçinememesine çözüm bulamadı. Resmi rakamlar, Sri Lanka'nın fakirlik oranının 2021'den 2022'ye iki katına çıkarak yüzde 25'e yükseldiğini gösteriyor. 

Ülkede yeni başkanı 5 yıllığına belirlemek üzere oy kullanma hakkına sahip 17 milyon seçmenin yüzde 76'sı sandıklara gitti (AFP)


Resmi sonucun günün ilerleyen saatlerinde açıklanması beklenirken Dışişleri Bakanı Ali Sabry, Dissanayaka'nın zaferinin kesin olduğunu bildirdi:

Devlet Başkanı Ranil Wickremesinghe için ciddi bir kampanya yürütsem de Sri Lanka halkı kararını verdi ve Anura Kumara Dissanayaka'ya tanıdıkları yetkiye tamamen saygı gösteriyorum.

Oy sayımında ikinci tur

Yerel basında Seçim Komisyonu'ndan yapılan açıklamaya dayandırılan haberlere göre, adayların seçimi kazanması için aldıkları oyların yüzde 51 eşiğine ulaşması gerekiyor ancak henüz bu koşul sağlanmadı.

Buna göre, aynı pusuladaki ikinci tercihleri belirlemek üzere ülke tarihinde oy sayımında ilk kez ikinci tura gidilecek.

Sri Lanka'da seçmenler, tek oy pusulasında birden çok adayı ikinci veya üçüncü olarak tercih edebiliyor. Elenen adaylara oy verilen pusulalardaki ikinci veya üçüncü tercihler sayılarak Dissanayake veya Premadasa'nın oylarına eklenecek.

Sandıklara giden ülke, Mayıs 2022'de dış borcunu ödeyemeyerek temerrüde düşmüştü (Reuters)


IMF, Hindistan, Çin başlıklarında ne yapılacağı merak konusu

Dissanayaka'nın liderlik ettiği Sri Lanka Halk Kurtuluş Cephesi, IMF'yle yapılan anlaşmayı yırtıp atmayacaklarını ilk sonuçlardan sonra bildirdi. 

Parti yönetiminden Bimal Ratnayake, Dissanayaka'nın bir önceki dönemde iki katına çıkarılan gelir vergilerini ve gıdayla ilaçlardan alınan satış vergilerini düşürme vaadi verdiğini hatırlatarak şöyle konuştu:

Bağlayıcı bir belge ama yeniden müzakere maddesi de var. Hem bunları düşürüp hem de 4 yıllık kurtarma programını sürdürebiliriz.

Ratnayake, Sri Lanka'nın Asya'daki nüfuz mücadelesinde Çin'le Hindistan'ın arasında kalmasına Dissanayaka'nın izin vermeyeceğini savundu:

Sri Lanka sahasının başka herhangi bir ülkeye karşı kullanılmayacağını temin ederiz. Bölgemizdeki jeopolitik durumun tamamen farkındayız ama biz bu işe karışmayacağız.

Yeni Delhi, Hint Okyanusu'ndaki hayati öneme sahip gemicilik rotaları üzerindeki Sri Lanka'ya özel önem veriyor. Pekin'in artan ilgisi, Hindistan'da endişe yaratıyor. 

Ratnayeke, Karl Marx gibi sosyalist figürlerin resimlerinin bulunduğu ofisinde Sri Lanka'yı dünyadan koparmayacaklarını da vurguladı:

Hiç kimse Sri Lanka'nın yönetimimiz altında dünyadan izole olacağını düşünmesin. Sri Lanka'nın uluslararası ilişkilerini zayıflatmayacağız, bilakis güçlendireceğiz.

Ciddi güvenlik önlemlerinin alındığı seçimden sonra akşam 10'dan sabah 6'ya kadar sokağa çıkma yasağı ilan edildi (AP)


Anura Kumara Dissanayaka ve partisi zafere nasıl uzandı?

Sri Lanka Halk Kurtuluş Cephesi'nin (Janatha Vimukthi Peramuna/JVP) 1970 ve 1980'li yıllarda düzenlediği iki ayaklanma başarısızlıkla sonuçlanmış ve 80 bini aşkın kişi ölmüştü. 

Parti, 2020'de düzenlenen son parlamento seçimlerindeyse oyların yüzde 4'ünü dahi alamamıştı. 

Bir Marksistin ekonomik kriz ortamında partisini önemli ölçüde büyüterek seçim kazanması dünya çapında ilgi çekerken Anura Kumara Dissanayaka'nın kimliği de merak konusu oldu.

Ada ülkesinin kuzeyindeki Hindistan'ın medyası, 55 yaşındaki siyasetçinin geçmişini özetledi. 

Anura Kumara Dissanayake, 24 Kasım 1968'de Sri Lanka'nın Tambuttegama bölgesinde bir işçiyle bir ev hanımının çocuğu olarak dünyaya geldi. Okuduğu liseden üniversiteye geçebilen ilk kişi oldu. 

Henüz öğrenciyken JVP çizgisine geldi ve 1987-1989 ayaklanmasında kendini tamamen siyasetin içinde buldu.

Aldığı tehditler yüzünden Peradeniya Üniversitesi'ni bırakmak zorunda kalsa da 1995'te Kelaniya Üniversitesi'nden fizik diploması aldı.

1995'te Sosyalist Öğrenciler Birliği Ulusal Koordinatörü seçilirken 1998'de partinin politbürosuna girdi.

Bu dönemde Somawansa Amarasinghe liderliğinde yeniden anaakım siyasete giren parti, Chandrika Kumaratunga hükümetini önce destekledi, sonra da muhalefete geçti. 

2004'te Kumaratunga'nın hükümetinde görev alan Dissanayake'ye tarım ve hayvancılıktan sorumlu bakanlık verildi. 

2005'te tsunami yardım koordinasyonu konusunda Tamil Kaplanları'yla işbirliğine gidilmesi, JVP ve bakanlarının hükümetten çekilmesiyle sonuçlandı. 

Dissanayake, 2014'te Amarasinghe'nin yerine geçerek JVP lideri oldu. 2019'daki devlet başkanlığı seçiminde aday olsa da yüzde 3'le üçüncü sırada kaldı. 

Bu yıl ülkedeki yolsuzluğu bitirip toplumsal refahı artırma vaadiyle tekrar aday olarak zafere uzandı. 
 

Independent Türkçe, NDTV, One India, AFP, AA

DAHA FAZLA HABER OKU