Haniye suikastı hakkında bütün bilinenler: Ortadoğu'yu neler bekliyor?

Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye'nin İran'da öldürülmesi geniş yankı uyandırdı

İsmail Haniye, yeni İran Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan'ın salı günkü yemin töreninde kameralara zafer işareti yapmıştı (AFP)

Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye'nin İran'da suikastla öldürülmesi dünya gündemine oturdu.  

Hamas, Haniye'nin İran'ın başkenti Tahran'da düzenlenen bir saldırıda öldürüldüğünü doğruladı.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

İran Devrim Muhafızları Ordusu da Haniye'nin Tahran'da kaldığı konuta yapılan saldırıda öldürüldüğünü duyurdu. 

İran ve Hamas, suikasttan İsrail'i sorumlu tutarken Tel Aviv yönetimi olayla ilgili henüz açıklama yapmadı.

62 yaşında öldürülen Haniye, yeni İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın yemin törenine katılmak için salı günü Tahran'a gitmişti. 

Birleşik Krallık (BK) merkezli haber ajansı Reuters, Haniye için perşembe günü Tahran'da bir cenaze töreni düzenleneceğini, ardından naaşının defin için Katar'ın başkenti Doha'ya nakledileceğini bildirdi.

Suikast nasıl gerçekleşti?

İran'ın resmi haber ajansı IRNA, saldırının yerel saatle 02.00 civarında gerçekleştiğini duyurdu. Haniye'nin kaldığı konutun güdümlü füzeyle vurulduğu savunuluyor.

İran Devrim Muhafızları Ordusu'nun açıklamasında, olayla ilgili inceleme başlatıldığı ve süreç tamamlanınca sonuçların paylaşılacağı bildiriliyor. 

Saldırıda Haniye'yle birlikte İranlı bir korumasının da öldürüldüğü ifade ediliyor.

Tahran yönetimi ve Hizbullah'a yakın olan Beyrut merkezli medya kuruluşu Al Mayadeen'e konuşan İranlı bir kaynak da Haniye'nin konutuna füze saldırısı düzenlendiğini öne sürüyor.
 

haniye ap.jpg
Haniye, 6 Mayıs 2017'de Hamas Şura Konseyi tarafından Halid Meşal'in yerine Hamas'ın Siyasi Büro Başkanı seçilmişti (AP)​


Kimliğinin paylaşılmasını istemeyen kaynak, güdümlü füzenin İran sınırları dışından ateşlendiğini iddia ediyor.

BK'nin kamu yayıncısı BBC'nin haberinde de "İlk belirlemelere göre Haniye ve koruması, kaldıkları konuta bir roket isabet etmesi sonucu öldü" ifadeleri kullanılıyor.

Gazze savaşını nasıl etkileyecek?

Amerikan medya kuruluşu CNN'in dış politika analisti Barak Ravid, Tel Aviv yönetiminin Haniye'yi 7 Ekim'de düzenlenen Aksa Tufanı operasyonunun mimarlarından biri olarak gördüğünü hatırlatarak, Hamas liderinin öldürülmesinin ateşkes sürecinde önemli bir etkisi olacağını belirtiyor.

ABD'nin tanınmış gazetelerinden New York Times'daki (NYT) analizde; ABD, Katar ve Mısır arabuluculuğundaki ateşkes görüşmelerinde Haniye'nin Hamas adına kilit bir rol oynadığı anımsatılıyor. 

Haberde, Haniye'nin öldürülmesinin olası bir ateşkes anlaşmasının ertelenmesine yol açacağı savunuluyor.

2010-2012'de eski BK Başbakanı David Cameron'ın ulusal güvenlik danışmanı olarak görev yapan Lord Peter Ricketts, İsrail'in Gazze savaşındaki operasyonlarını yavaşlatabileceği değerlendirmesini paylaşıyor.

BBC'ye konuşan Ricketts, Hamas'ın da artık ateşkes müzakerelerine olumlu yaklaşmayabileceğine dikkat çekerek şu yorumları yapıyor: 

Bu, İsrail'e Gazze'deki operasyonu sonlandırmaya başlamak için siyasi alan sağlayabilir çünkü İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu artık Haniye'nin liderliğine karşı gerçekten büyük bir darbe indirdiğini söyleyebilir.

Ortadoğu'da geniş kapsamlı bir savaşı tetikler mi?

Amerikan gazetesi Wall Street Journal (WSJ), Haniye'nin ölümünün "Hamas liderlerini ortadan kaldırmaya yemin eden Netanyahu için büyük bir kazanç olarak görüleceğini" yazıyor. 

Analizde, Hamas liderine düzenlenen suikastın Gazze savaşının tüm Ortadoğu'yu etkileyecek şekilde yayılmasına neden olabileceği savunuluyor.

Britanya'nın tanınmış gazetelerinden Guardian'ın haberinde, "Hamas'ın misilleme kapasitesinin azaldığı" öne sürülürken şu değerlendirmeler paylaşılıyor

Bunun yerine Hamas'ın müttefiklerinden bir yanıt gelebilir ve bu da Ortadoğu'yu, İsrail'le İran ve desteklediği milisler arasında yaşanabilecek bölgesel bir savaşa her zamankinden daha fazla yaklaştırabilir.

İsrail ordusu dün gece Lübnan'ın başkenti Beyrut'taki Dahiye bölgesine saldırı düzenlemişti. Tel Aviv yönetimi, saldırıda Hizbullah lideri Hasan Nasrallah'ın sağ kolu ve örgütün en kıdemli askeri komutanı Fuad Şükür'ün öldürüldüğünü savunmuştu.
 

beyrut saldırı.jpeg
İsrail'in Beyrut'taki Dahiye bölgesine düzenlediği saldırıda ölü sayısı 4'e, yaralı sayısı da 80'e yükseldi (AP)


Hizbullah ise Şükür'ün saldırı düzenlenen binada olduğunu bildirmiş fakat öldürüldüğünü doğrulamamıştı

CNN'in analizinde, Haniye'nin ölümünün bu olayların hemen ardından geldiğine dikkat çekilerek, bunun İran ve desteklediği milislerden karşı saldırı riskini artırdığı yorumu paylaşılıyor. 

Haniye'nin ölümüne nasıl tepkiler geldi?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, olaya ilişkin "Bu kalleş suikastı şiddetle kınıyor ve lanetliyorum" dedi.
 


Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da "Haniye'nin aziz hatırası, Filistin halkının haklı davasında yaşayacaktır" ifadelerini kullandı.

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, suikastı "korkakça bir eylem ve tehlikeli bir gelişme" diye niteleyerek Filistin için birlik çağrısında bulundu.

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, "işgalci teröristleri alçakça eylemlerinden dolayı pişman edeceklerini" söyledi. 

İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, İsrail'den Haniye'nin intikamını almayı vazife kabul ettiklerini belirtti.
 


Hizbullah, Haniye'nin ölümünün büyük üzüntü yarattığını belirterek "tüm direniş alanlarındaki mücadelenin kararlılık ve inatla sürdürüleceğini" bildirdi.

Yemen'deki İran destekli Husiler, suikastı "terör suçu ve tehlikeli bir gerilim" diye niteleyerek kınadı. 

ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, Haniye'nin ölümüne dair detay paylaşamayacağını belirterek "Sunacak ek bilgim yok" dedi. Hizbullah ve İsrail arasındaki gerilime dair "Savaşın kaçınılmaz olduğunu düşünmüyorum" diyen Lloyd, İsrail'e yönelik bir misilleme durumunda Washington'ın Tel Aviv'i savunacağını da sözlerine ekledi. 
 


Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lin Cien, Haniye'ye düzenlenen suikastın "bölgedeki durumu daha fazla istikrarsızlaştırabileceğinden derin endişe duyduğunu" belirtti. Lin, her türlü suikast ve şiddet eylemine kesinlikle karşı çıktıklarını ve bunu kınadıklarını bildirdi.

Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ortadoğu ve Afrika Ülkeleri Özel Temsilcisi Mihail Bogdanov, Haniye'nin öldürülmesinin "siyasi bir cinayet" olduğunu söyledi. Bogdanov, olayı kınayarak bunun bölgede gerilimin tırmanmasına yol açacağını ifade etti.

Ateşkes müzakerelerinde arabuluculuk rolünü üstlenen ülkelerden Katar da Haniye'ye suikastı kınayarak "Bu iğrenç bir suçtur" dedi.

Ürdün Dışişleri Bakanı Ayman Safadi de suikasttan doğrudan İsrail'i sorumlu tutarak Haniye'nin öldürülmesini kınadığını belirtti.


Independent Türkçe, Guardian, Jerusalem Post, Reuters, CNN, Wall Street Journal, New York Times, Times of Israel, Haaretz, BBC, AFP, AA

Derleyen: Yasin Sofuoğlu

DAHA FAZLA HABER OKU