Bir ülke, bir devlet düşünün ki, dış temsilcilikleri ona bağlı olmasın, temsil ettiği ülkedeki yönetimden bağımsız hareket etsin, yabancı ülkeler de kendi topraklarındaki bu temsilcilikleri kabul etsin ve kendi sınırları içerisinde faaliyet göstermesine izin versin.
Afganistan’la ilgili olarak tam da böyle bir durum söz konusu. Hem de üç yılı aşkın bir zamandan beri. Daha doğrusu 15 Ağustos 2021’de Taliban’ın başkent Kâbil’e girip iktidarı ele geçirmesinden beri.
Taliban iktidarı ele geçirir geçirmez başta ABD ve AB olmak üzere dünyanın birçok ülkesi, Afganistan’ın yeni yönetimini tanımayacaklarını açıkladılar. Bunun birkaç istisnasından biri Pakistan, diğerleri Katar, Suudi Arabistan ve BAE gibi ülkelerdi.
Buna karşın Taliban’ın dizginleri ele alıp iktidarını iyice oturtmasından sonra tüm bu ülkeler, yani resmen tanımayacaklarını açıklayan ülkeler, çember sakallı, karanlık bakışlı göbekli Taliban liderleri ile görüşüp onlarla her alanda iş birliği yapmaya başladılar.
Bunların başında da, diğer pek çok Batılı ülkenin aksine Kâbil’deki elçiliğini dahi kapatmayan Türkiye geliyor. Son üç yılda pek çok kez Ankara’ya gelen Taliban temsilcileri, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’la da görüştüler ki bu, Türkiye’nin resmen olmasa bile uygulamada Taliban yönetimini tanıdığı anlamına geliyor. İlginçtir, Türkiye Muhakkik, Dostum, Sayyaf gibi eski Afgan rejiminin liderlerini İstanbul ve Ankara’daki lüks konutlarda ağırlarken Taliban’la sarmaş dolaş olmakta da bir sakınca görmüyor.
Bu arada Türkiye, Ankara’daki Afgan elçiliğini Taliban’a devretti, İstanbul’daki Afgan Başkonsolosluğu ise eski Afgan rejimine bağlı diplomatlar tarafından yönetiliyor. İran yönetimi de Tahran’daki Afgan Elçiliği’ni Taliban’a devretti. ABD ve AB’de ise tüm Afgan elçilikleri eski Afgan rejiminin elinde bulunuyor. Kâbil ile temasları kesik olduğundan Batı’daki Afgan elçilikleri kendi başlarına bağımsız bir şekilde hareket ediyor. Batı’da önemli bir Afgan göçmen kitlesi bulunduğundan bu elçiliklerin her biri, birer para basma makinesine dönüşmüş burada. Batı ülkeleri, Afgan Konsolosluklarının verdiği her türlü belgeyi kabul ediyor.
İlginçtir, dış dünyanın uyguladığı tüm bu tecrit ve dışlama politikasına karşın Taliban ülke içerisinde tıkır tıkır işleyen bir yönetim sistemi oturtmuş durumda. Komşu ülkelerle ticaret aksamadan devam ediyor. Diasporadaki Afganlar yaz tatillerinde rahatça ülkelerine gidip yakınlarını ziyaret edebiliyor. Nitekim bu yaz Türkiye’den aralarında tek başlarına seyahat eden kadınların da bulunduğu binlerce Afgan Afganistan’a gidip yakınlarını ziyaret etti. Bu kadınların hiçbiri Afganistan’dayken bir kez bile “nereden geliyorsun, nereye gidiyorsun, kocan veya erkek mahremin nerede?” gibi bir soruyla karşılaşmadı.
Oysa dışarıdaki Afgan göçmenleri çoğunlukla geri döndükleri takdirde hayatlarının tehlikede olduğu gerekçesini ileri sürüyorlar. Sıradan ortalama Afganlar için ülkede hiçbir hayati tehlike yok. Hayatları esas tehlikede olanlar, eski rejiminin önde gelen siyasetçileri ile üst düzey bürokratları. Siyasetçiler zamanında Taliban’a karşı sert direniş gösterdikleri için, üst düzey bürokratlar da siyasetçilerle el ele vererek ülkeyi soyup soğana çevirdikleri için.
Bu arada Taliban yönetimi altında müzik ve eğlence yasak olduğundan Afganistan’da insanlar eğlenmek için sportif faaliyetlere yönelmişler. Mesela, Afgan Türkmenleri bugünlerde düğün, nişan, sünnet gibi geleneksel şenliklerde müzik yasak olduğundan güreş ve voleybol maçı gibi sportif müsabakalar düzenliyorlar. Düğünde güreş müsabakası eskiden de vardı ama voleybol maçı yeni bir uygulama.
Düğünlerde voleybol maçı düzenlemek, Türkler için çok tuhaf gelebilir ama bu, Afganların müzik yasağına karşı alternatif olarak geliştirdikleri akıllıca bir çözüm. Amatör YouTubeların sosyal medya üzerinden canlı yayınladığı bu maçlarda eski mahalli şarkıcılar ve ozanlar maçı anlatan sunucu veya spiker görevini üstleniyorlar. Böylece dünyanın dört bir yanına dağılmış olan Afganlar da kendi köylerindeki düğünleri ve voleybol maçlarını canlı izleme fırsatı buluyor.
Dış dünya için Afganistan’da ne olup bittiği veya ülkeyi kimin yönettiği pek önemli değil, yeter ki Afganistan’dan kaynaklanan bir tehlike olmasın. Şu an herkes halinden memnun gibi görünüyor: Taliban kendisine muhalefet tamamen ortadan kalktığı için, dış dünya da Afganistan’dan kaynaklanan bir tehlike görmediği için durumdan memnun. Memnun olmayanlarsa, adil, eşit, güvenli ve huzurlu, insanca bir yaşam özlemi içerisinde olan, demokrasi, insan hakları, bireysel özgürlük düşü gören, aydın, çağdaş, eğitimli Afganlar. Onlar da ülke nüfusuna oranla çok küçük bir azınlık oluşturduğundan rüyalarının gerçeğe dönüşme ihtimali oldukça düşük. Yine de hiçbir şeyin göründüğü olmadığını belirtelim. Zira beklenmedik bir gelişme ile şafak sökebilir ve ortalık yeniden aydınlanabilir.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
