Bilim insanları kobra zehrine karşı ucuz ve ulaşılabilir bir panzehir saptadı. 

Çoğunlukla Afrika, Güney ve Güneydoğu Asya'da görülen yılan ısırıkları, Dünya Sağlık Örgütü tarafından "ihmal edilen" bir sorun olarak tanımlanıyor. Yılda yaklaşık 138 bin kişinin hayatına mal olan bu olaylar, genellikle orta veya düşük gelirli ülkelerde yaşanıyor. 

Bu nedenle soruna getirilecek çözümün ekonomik açıdan da elverişli olması gerekirken, yeni bir araştırmada bu başarılmış görünüyor. 

Science Translational Medicine adlı hakemli dergide dün yayımlanan çalışmada kan sulandırıcı ilaç heparinin, kobra zehrinin yol açtığı doku ölümünün önüne geçebildiği bulundu. Yaygın bir şekilde kullanılan heparin, kanın pıhtılaşmasını engelliyor. 

Bilim insanları önce zehrin hangi genleri etkilediğini tespit etti. Daha sonra bu genlerin heparan sülfat ve bağışıklık tepkisinde salınan heparin sülfatı ürettiğini belirlediler. Kana verilen heparinse yem görevi görerek doku hasarına neden olan zehirdeki toksinlere bağlandı ve onları etkisiz hale getirdi. 

Halihazırda ilacı farelerde test eden ekip, insan deneylerine geçmeyi planlıyor. Ancak yeni yöntemin insanlardaki nekroz, yani doku veya organların geri dönülemez şekilde hasar görmesini engellemede işe yaraması bekleniyor.

Çalışmanın kıdemli yazarı Prof. Greg Neely bulguları şöyle değerlendiriyor:

Keşfimiz, kobra ısırıklarının neden olduğu nekrozdan kaynaklanan korkunç yaralanmaları büyük ölçüde azaltabilir ve ayrıca zehri yavaşlatarak hayatta kalma oranlarını artırabilir.

İlaç bütün yılan ısırıklarına karşı etkili değil. Fakat araştırmacılar mevcut panzehirlerden daha ucuz olmasından ve nekrozu durdurmasından dolayı, yeni bulgunun önemli bir adım olduğunu düşünüyor. 

Çalışmanın başyazarı Tian Du "Heparin ucuz, her yerde olan ve Dünya Sağlık Örgütü listesinde yer alan temel bir ilaç" diyerek ekliyor:

Başarılı insan deneylerinden sonra nispeten hızlı bir şekilde yaygınlaştırılarak kobra ısırıklarının tedavisinde ucuz, güvenli ve etkili bir ilaç haline gelebilir.

Araştırmacılar ilacın zehrin yayılmasını azaltma potansiyeli de taşıdığını ve bu sayede yılan ısrıklarından kaynaklanan ölüm oranlarını azaltabileceğini ifade ediyor. 

Makalenin bir diğer yazarı Prof. Nicholas Casewell "Bulgularımız heyecan verici çünkü mevcut panzehirler, şiddetli bölgesel zehirlenmeye karşı büyük ölçüde etkisiz" diyor:

Bu durum uzuvlarda fonksiyon kaybına, ampütasyona ve ömür boyu sakatlığa yol açabilir.

Independent Türkçe, BBC, Popular Science, Guardian, Science Translational Medicine

Derleyen: Büşra Ağaç