Sıtma için kullanılan eski bir Çin ilacı, yaygın bir hormonal rahatsızlık olan polikistik over sendromu (PKOS) tedavisinde umut verici sonuçlar gösterdi. Uzmanlar bu yöntemin "muazzam bir potansiyele" sahip olduğu görüşünde. 

Nedeni tam olarak bilinmeyen PKOS yumurtalıkların fazla testosteron üretmesiyle tanımlanıyor. Düzensiz regl ve kısırlık gibi sorunlara yol açan bu hastalık kadınların yüzündeki kılların çoğalmasına da neden olabiliyor. 

Ayrıca PKOS'tan muzdarip pek çok kişide insülin direnci görülürken, bu durum obezite, diyabet ve kalp hastalıkları riskini artırıyor.

Halihazırda kullanılan tedavi yöntemlerinden doğum kontrol hapı, testosteron seviyesini düzenleyerek düzensiz regl ve aşırı kıllanma gibi sorunları çözüyor. Kısırlık ilaçları veya ameliyatlar da bu problemin ortadan kalkmasını sağlayabiliyor. 

Öte yandan bu yöntemlerin yeterince etki yaratmadığı ve herkese uygulanamadığı belirtiliyor.

Science adlı hakemli dergide dün yayımlanan araştırmada, sıtma için kullanılan artemisinin adlı ilacın PKOS tedavisinde yüzde 63'lük bir başarı gösterdiği kaydedildi. 

İlacı önce fare ve sıçanlarda deneyen bilim insanları, artemisininin hem testosteron seviyelerini düşürdüğünü hem de doğurganlığı geri kazandırdığını gözlemledi. 

Artından PKOS'tan muzdarip 19 kadın, 12 hafta boyunca günde üç kere bu ilacı kullandı. Katılımcıların 12'sinin regl döngüleri düzene girerken, bu etki ilacı kullanmayı bıraktıktan sonraki 12 haftalık takip süresinde de devam etti. 

Olumsuz bir yan etki gözlemlenmeyen bu kişilerin yumurtalıklarındaki olgunlaşmamış folikül seviyesi de azaldı. Yumurtlama döneminde bir folikül tamamen olgunlaşarak bir yumurta üretirken, PKOS'ta çok sayıda küçük folikül aynı anda olgunlaşmaya çalışıyor. Foliküllerin bu nedenle yumurta bırakmaması kist oluşumuna yol açabiliyor. 

Çin'deki Fudan Üniversitesi'nden Prof. Qi-qun Tang, yürütücülüğünü üstlendiği çalışma hakkında şöyle diyor:

Bulgularımıza dayanarak artemisininlerin PKOS tedavisinde umut verici adaylar olduğunu söyleyebiliriz çünkü yumurtalıktaki androjen sentezini güçlü bir şekilde engelliyor, olgunlaşmamış folikülleri azaltıyor ve regl döngüsünü iyileştiriyor.

Artemisinin adlı ilaç grubunun sıtma tedavisine etkili bir yöntem olduğunun keşfedilmesine sağladığı katkıları, Çinli bilim insanı Tu Youyou'ya 2015'te Nobel Tıp Ödülü'nü kazandırmıştı. Bu madde, MS 400 civarında Çin'de sıtma tedavisi için kullanılan peygamber süpürgesi adlı bitkide bulunuyor. 

Imperial College London'dan Dr. Channa Jayasena, yer almadığı araştırmanın "muazzam bir potasiyele" sahip olduğunu söyleyerek ekliyor:

Kadın sağlığı sorunları genellikle kalp hastalığı ve kanser kadar ilgi görmediği için gerçekten memnuniyet verici.

Teksas Teknoloji Üniversitesi El Paso Sağlık Bilimleri Merkezi'nden Sireesha Reddy ise bu sonuçlara temkinli yaklaşılması uyarısı yapıyor. Reddy bu ilacın, PKOS'un kalp sağlığıyla ilgili belirtileri üzerindeki etkisinin ve daha kilolu hastalardaki sonuçlarının incelenmesi için daha fazla çalışma yapılması gerektiğini söylüyor. 

Ayrıca ilacın kısırlığı ortadan kaldırıp kaldırmayacağının da öğrenilmesine ihtiyaç var. Böyle bir durumda hormon baskılayan bu ilacın hamilelikte alınmasının sakıncalarının da incelenmesi gerekiyor. Dr. Jayasena "Hamile kalmayı sağlarsa bu iki ucu keskin bir bıçak olabilir" diyerek ekliyor:

O zaman hamilelikte güvenli olduğunun gösterilmesi gerekir.

Araştırmacılar halihazırda ilacı daha uzun süre ve farklı dozlarda almanın etkilerini daha geniş gruplarla gözlemlemeyi planlıyor.

Independent Türkçe, Guardian, Science News, Science, BBC

Derleyen: Büşra Ağaç