Fransa'ya karşı ayaklanan Yeni Kaledonya'da asıl mevzu "nikel savaşı" mı?

"Odakta Çin'le rekabet var"

Şiddetli protestoların yaşandığı Yeni Kaledonya'da yaklaşık 300 bin kişi yaşıyor (AFP)

Amerikan gazetesi Wall Street Journal (WSJ), Fransa'nın Hint-Pasifik'teki özerk bölgesi Yeni Kaledonya'da protestolar devam ederken, takımadadaki nikel rezervleri için "bir savaş yürütüldüğünü" yazdı.

Haberde, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Fransa'nın temiz enerjiye geçiş sürecinde hammadde tedariki ve özellikle elektrikli araç üretiminde Çin'e karşı rekabet etme amacıyla, bölgedeki büyük nikel rezervlerindeki payını artırmak istediği belirtildi. 

Kendi topraklarından yaklaşık 17 bin kilometre uzakta yer alan takımadayı 1853'te kolonisi haline getiren Fransa, nikel çıkarmak için 1960'larda bölgeye Fransız madenciler göndermeye başladı

Devlete bağlı Fransız Ulusal Sürdürülebilir Kalkınma Araştırma Enstitüsü'nden Pierre-Yves Le Meur, bu hamlenin adanın yerli halkı Kanak'ın kendi topraklarında azınlık konumuna düşmesine sebep olduğuna dikkat çekti.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Le Meur, Paris yönetiminin bu hamlesine dair "Bu, Kanak yerlilerinin etkisini azaltmak ve nikel kaynakları üzerinde kontrolü sağlamak için uygulanan bilinçli bir stratejiydi" dedi.

Fransız madencilerin adaya gelmesiyle, 1980'lerde Kanakların başını çektiği eylemler düzenlendi. Bağımsızlık yanlısı partiler, 1990'ların sonuna doğru Fransa'nın Yeni Kaledonya'dan çıkaracağı ham nikel miktarına sınırlandırılma getirilmesini sağladı. 

Adadaki istihdamın yaklaşık dörtte birini sağlayan nikel endüstrisi, bu adımın ardından yerel olarak gelişti. 

Fakat haberde, son dönemde Çin'in nikel rezervlerini kullanmak için Endonezya'ya yaptığı büyük yatırımlarla Yeni Kaledonya'daki sektörün ağır darbe aldığına dikkat çekildi.

Paris yönetimi, ülkedeki nikel kaynakları üzerinde kontrolünü artırabilmek için Yeni Kaledonya'ya "nikel anlaşması" diye anılan bir teklif sundu. 

Fransa Ekonomi Bakanı Bruno Le Maire'nin geçen ay sunduğu teklifte, nikel sektörüne yapılan yardımların 200 milyon euroya çıkarılması, bunun karşılığında Avrupa'ya daha fazla ham nikel gönderilmesi öngörülüyor.

Ancak Yeni Kaledonya'da bağımsızlık yanlıları, "koloni anlaşması" diye niteledikleri teklifin Meclis'te oylanmasını bloke etti. 

Haberde, Macron'un geçen yıl Yeni Kaledonya'ya düzenlediği ziyarette şunları söylediği de hatırlatıldı: 

Nikel, Yeni Kaledonya için zenginliktir. Aynı zamanda, altını çizerek söylüyorum, büyük bir yeniden sanayileşme çabası içine girdiğimiz bu dönemde Fransa ve Avrupa için önemli bir stratejik kaynaktır.

 


Yeni Kaledonya protestoları

Fransız Parlamentosu'nun alt kanadı Ulusal Meclis'te geçen ay yapılan oturumda, Fransızların takımadadaki seçimlerde oy kullanmasını sağlayacak reform paketi, 153'e karşı 351 oyla kabul edilmişti. Aynı ay içinde reform paketi, 99'a karşı 233 oyla Senato'dan da geçmişti. 

Değişikliğe Macron ittifakındaki Cumhuriyetçiler ve radikal sağcı Marine Le Pen'in Ulusal Birlik Partisi destek verirken, solcu partiler "sömürgeci" diye niteledikleri pakete karşı çıkmıştı. 

Bu değişiklikle Paris yönetimi, adadaki 25 binden fazla Fransız'ın seçimlerde oy kullanmasının yolunu açmak istiyor.

Bunun ardından 13 Mayıs'ta patlak veren protestolarda, bağımsızlık yanlıları karara karşı ayaklanma başlatmıştı. 

Eylemlerde, 200 işyeri ve 50'den fazla araç ateşe verilirken, 100'e yakın güvenlik görevlisi yaralandı. Protestolarda 6 kişi de hayatını kaybetti.

Yeni Kaledonya'da şiddet olaylarının artmasının ardından 15 Mayıs'ta olağanüstü hal (OHAL) ilan edilmiş, bunun 12 gün boyunca devam edeceği duyurulmuştu.


Independent Türkçe, Wall Street Journal, AA

DAHA FAZLA HABER OKU