Psikopat ifadesinin hepimizde olumlu çağrışımlar yapmadığı kesin. Aklımıza ilk gelenler suçlular ya da seri katiller olabilir.
Psikopatlıkla diğer insanlara karşı hissiz, geleceği düşünmeyen, geçmişte yaptığı hiçbir şey için üzülmeyen, vicdan azabı nedir bilmeyen, çabuk öfkelenen, düzenli olarak pervasız ve fevri davranan, egoyu barındıran bir ruhsal bozukluktan söz ediyoruz.
Tüm bunlara rağmen, genellikle çekici ve hatta sevimli olabilecek bu psikopat insanlar, kurumsal yaşamda da lider olarak karşımıza çıkabilir.
Psikopatlar üst yönetim pozisyonlarında o kadar yaygındır ki, psikologlar onlar için "kurumsal psikopatlar" terimini kullanmaya başladılar.
Kurumsal psikopatlık nedir?
Üst düzey kurumsal pozisyonlardaki bazı kişilerin psikopatik (psikopati, empati eksikliği, manipülatif davranışlar ve sosyal normları hiçe sayma ile karakterize edilen karmaşık bir kişilik bozukluğudur) özellikler sergilemesi; kendi başarılarına öncelik vererek hedeflerine ulaşmak için başkalarını manipüle etmeye ve sömürmeye istekli olmalarıdır.
Araştırmalara göre psikopatlar kurumsal yönetimde genel nüfusa göre çok daha yaygın
"Kurumsal psikopat" Anglia Ruskin Üniversitesi'nde doçent olan Clive Boddy tarafından ortaya atıldı ve bir makalesinde şunlar yer aldı:
Son derece kariyer odaklı ancak acımasız, etik dışı ve sömürücü çalışanlar olarak kavramsallaştırılıyorlar.
San Diego Üniversitesi İşletme Okulu'nda tedarik zinciri yönetimi profesörü olan Simon Croom da 2021'de Fortune Magazine'de yayınlanan bir makalede; "meslektaşlarım ve ben araştırmamızda kurumsal üst düzey liderliğin %12'sinin bir dizi psikopatik özellik sergilediğini bulduk" dedi.
Başka araştırmalar da psikopatların kurumsal yönetimde genel nüfusa göre çok daha yaygın olduğunu gösterdi.
Neredeyse beş CEO'dan birinin kurumsal bir psikopat olabileceğini gösteren analizler dikkat çekti.
Kurumsal psikopatlar nasıl belirlenir?
Bir psikopat üst yönetime terfi ettiğinde; karizmatik, ikna edici ve yaratıcı olması nedeniyle işinde başarılı olması ve şirketi büyük kârlara taşıması mümkün.
Ancak araştırmacılar, bu durumun aksinin yaşandığını ortaya koydular.
Çünkü, kurumsal psikopatların kötü niyetli özellikleri, olumlu özelliklerinden daha ağır basar.
Genellikle başkalarına zorbalık yaparlar, çatışma yaratırlar, gücü kötüye kullanırlar, sorumluluktan başarıyla kaçarlar, astlarını fikirlerinden caydırırlar, etik dışı davranırlar.
Ayrıca kurumsal psikopatlara özgü kritik davranışlar arasında duygusal yoksulluk, suçluluk veya pişmanlık duymama, başkalarını umursamama, meslektaşlarını itaat etmeye zorlama, tüm başarısızlıkların suçunu diğer insanlara atma, kendini diğerlerinden üstün görme, kişisel etkileşimlere yanıt vermeme, zekâ ve yeteneklerine sarsılmaz bir inanç duyma yer alır.
Sayısız karakter kusurlarına rağmen kurumsal psikopatlar iş dünyasında nasıl iyi bir kariyer edinirler?
Sayısız karakter kusurlarına rağmen kurumsal psikopatlar iş dünyasında muhteşem kariyerlere sahip olmayı başarırlar.
Çünkü, çeşitli faktörler başarılarına katkıda bulunur. Sınırlı duygusal aralıkları nedeniyle strese girmezler.
Özgeçmişleri abartılı ve kurguyla dolu olmasına rağmen genellikle etkileyicidir:
- Psikopatlar pek çok insanın hayatını etkileyen zor kararları hiç çekinmeden alabilirler.
- Yüzeysel çekicilikleri, karizmatik kişiliğin bir özelliği olarak yanlış yorumlanabilir. Özellikle yalan söyleme ve insanları manipüle etme konusunda yetenekli olduklarından, bir şirket içindeki siyaset üzerinde güçlü bir etkiye sahiptirler.
- Empatiden yoksun oldukları için, pek çok insanın hayatını etkileyen zor kararları hiç çekinmeden alabilirler.
- Psikopatların ağır basan hırsı zenginlik biriktirmek ve başkaları üzerinde kontrol sahibi olmak olduğundan, kariyerlerinde ilerleme konusunda büyük bir kararlılık gösterirler.
İş yerini kurumsal bir psikopattan nasıl korursunuz?
Tüm psikopatlar seri katil değildir, ancak çoğu, etraflarındaki insanları kullanma ve taciz etme eğilimindedir, bu da onları düzenli olarak çalışmaktan kaçınmanız gereken profesyoneller haline getirir.
Her başarılı, enerjisi yüksek, zeki, çekici ve ikna kabiliyeti yüksek insan da psikopat değildir.
Kurumsal dünyada, üst düzey yönetim rolleri, psikopatların görev yapması için ideal yerlerdir.
Kurumsal psikopatlara karşı en önemli adım, onları iş yerine almayı önlemektir.
Elbette bir psikopatı işe almaktan kaçınmanın kesin bir yolu yoktur, ancak riski azaltmanın anahtarı "şüpheci durum tespiti"dir.
İş başvurusunda bulunan kişinin iddialarını kontrol etmelidir.
Psikopatlar, sahip olmadıkları nitelikleri, deneyimleri ve yetkinlikleri anlatmaya, yapmadıkları işler için övgü almaya karşı rahat oldukları için herhangi bir işe alım sürecinde doğal bir avantaja sahiptirler.
Bu nedenle, bir adayın iddia ettiği nitelikleri doğrulamak, tüm sözlü ve yazılı iddialarını incelemek ve onları doğruluk, dürüstlük açısından test etmek önerilmektedir.
Eski yöneticilerinden veya diğer iş arkadaşlarından kişinin gerçek karakterini görmüş birilerinden deneyimlerini dinlemelidir.
Ayrıca, herhangi bir zorbalık davranışını insan kaynaklarına bildirmek her zaman iyi bir fikirdir.
Bu konuda hemen bir şey yapamayacak olsalar da psikopat kişiye karşı somut bir dava oluşturmaya başlayacaktır.
Bu, insan kaynaklarının gelecekte harekete geçmesini daha uygun hale getirecektir.
Kurumsal psikopat büyüleyici ama tehlikeli bir karakterdir.
İş yerine ne kadar zarar verebileceklerini anladığımıza göre, yakından incelemek isteyebileceğimiz bir karakter olmayacağı kendini belli etmiştir.
Ancak kapitalizmin en acımasız haliyle psikopatik davranışı ödüllendirdiği de ihmal edilmemelidir.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
