Etiketsiz içecek şişeleri

Prof. Dr. Mustafa Öztürk Independent Türkçe için yazdı

Coca-Cola, 2022'de renkli PET içecek şişelerinden şeffaf şişelere geçiş yapacağının duyurusunu yaptı.

2024 Ocak ayının sonlarında Coca-Cola, malzeme kullanımını azaltmak ve geri dönüşüm süreci sırasında farklı ambalaj bileşenlerini ayırma ihtiyacını ortadan kaldırmak amacıyla Sprite ve Sprite Zero şişelerindeki etiketleri kaldırmak için yeni bir deneme çalışması yaptığını duyurdu. 
 

1.jpg
Resim 1. Etiketli şişe

 

Etiketli plastik şişeler birden fazla farklı ömre sahip. 

Coca-Cola bu denemede ocaktan Mart 2024'e kadar Brighton ve Hove, Bristol, Londra ve Manchester'daki 8 Tesco Express mağazasında satılan 500 ml'lik Sprite ve Sprite Zero şişelerinde etiketlerinin çıkarıldığı görülecektir.

Coca-Cola yaptığı açıklamada, bu iki teknolojinin dünya çapında ilk kez bir pilot uygulamada kullanıldığını söyledi.

Ek bir dış etiket veya kılıf olmadan üretilen "etiketsiz" şişeler Ocak ve Mart 2024 arasında Brighton ve Hove, Bristol, Londra ve Manchester'daki 8 Tesco Express mağazasından satın alınabilecek.

İngiltere'de 8 deneme mağazasından 4'ü, ürünü satış noktası malzemeleri ve tabelalarla birlikte stoklayacak, geri kalan 4'ü ise etiketsiz ürünü ek pazarlama olmadan taşıyacak.

Her bölgedeki ek bir mağaza, etiketsiz ürünü stoklamayacak ancak deneme boyunca bir karşılaştırma noktası olarak hizmet verecek.

Bu yaklaşım, yeni şişelerin etkisinin ve hem perakendecilerden hem de tüketicilerden gelen geri bildirimlerin doğrudan değerlendirilmesine imkan tanıyacak.

"Atıksız Dünya" stratejisinde, şirketlerin ambalaj ayak izini azaltma, sıfır atık ve döngüsel ekonomi oluşturma ve her bir şişe veya kutuyu geri dönüştürme pazarı test ediliyor.

Yüksek düzeydeki renkler, mürekkepler ve yapıştırıcılar, malzemenin etiketlere geri dönüştürülmesini verimsiz hale getiriyor ve şu anda Avrupa'da etiketleri geri dönüştürmek için sınırlı bir altyapı bulunuyor.

Plastik şişeler üzerindeki aşırı mürekkepli yazının olduğu etiketler, plastikleri karışık hale getirmekte, geri dönüşüm maliyetini, çöpe atılma oranını ve çevresel etkileri artırmakta ve geri dönüşüm kalitesini düşürüyor.

Ve geri dönüşümde geri dönüşü olmayan atık miktarını artırıyor. 
 

2.jpg
Resim 2. Coca-Cola, Sprite şişelerinde etiketleri kaldırıyor

 

İçeceklerin üzerindeki etiketler genellikle geri dönüştürülemez (ek plastik atık oluşturur ve toplamadan önce veya geri dönüşüm sürecinin bir parçası olarak çıkarılmasını gerektirir).

Aynı zamanda geri dönüşüm tesislerinde şişelerin tanımlanmasında sorunlara neden olabilir.

Polietilen tereftalattan (PET) şişelerin geri dönüşüm tesislerinde ciddi problem olan oriented polipropilen (opp) filmlerin etiket olarak kaldırılması, plastik kirliliğini önlemek için yeterli mi?

Bir de farklı olan kapak problemi var, şişe açıldığında şişeye bağlı kapak yapmış, böylece kapakların çöpe atılması önlenmesi ve geri dönüşüm oranı artırılması planladı. 

2004'ten 2021'e kadar dünya çapında PET şişe üretimi Şekil 1'de verildi. 
 

ş1.jpg
Şekil 1. Global ölçekte PET şişe üretimi
*Bu istatistik, 2004'ten 2016'ya kadar dünya çapındaki polietilen tereftalat (PET) şişe üretimini gösteriyor ve 2021 için öngörülen bir rakam. 2016'da yaklaşık 485 milyar PET şişe üretildi ve 2021'de bu plastiklerden yaklaşık 583,3 milyarının üretileceği tahmin ediliyor.

 

Coca-Cola'ya göre çıplak (etiketsiz) şişeler, ağırlıkça giydirilmiş (etiketli) muadillerine göre yüzde 2 daha az plastik kullanılacak.

Bu, üretilen her bin etiketsiz şişe için 2,8 kg sera gazı CO2 eşdeğeri tasarruf anlamına geliyor.

Global ölçekte tüm PET şişeler etiketsiz olsa bir milyon 647 bin 240 ton sera gazı CO2 eşdeğeri tasarruf sağlanır. 

Polistirenden yapılmış bir etiket yakıldığında 3,39 g sera gazı CO2 salındığı tahmin ediliyor.

Japonya'da 2020 istatistiklerine göre yılda 21,7 milyar PET şişe tüketiliyor.

Dolayısıyla, tüm şişelerin etiketsiz olması, yılda 73.000 tondan fazla CO2 emisyonunun azalmasına yol açacaktır.

2022 yılında küresel PET kapasitesi 81 milyon ton olarak gerçekleştir.

2022 yılı tahminlerine göre yılda yaklaşık 500 milyar PET plastik şişe üretiliyor.
 

ş2.jpg
Şekil 2. Etiketli PET şişesi ve bileşenleri

 

Şişe geri dönüşüm işlemi sırasında etiketler, yüzdür ve batır yöntemi kullanılarak PET pullarından ayrılır ve daha sonra genellikle atılır.

Etiketsiz şişeler bu adımı atlayarak geri dönüşüm sürecini basitleştirir ve ekonomikleştirir. 

Şişelerin üzerindeki etiketler veya daralan kılıflar önemli ürün bilgileri sağlar ancak markalar Coca-Cola'nın yaptığı gibi tamamen geri dönüştürülebilir olduklarını iddia edilse bile geri dönüşüm sürecinde önemli zorluklara neden olabilir. 

Aslında, Etiketler tüketiciler için değerli bilgiler içeriyor, ancak teknolojinin yardımıyla artık kullanılan ambalaj miktarı azaltılırken bu bilgiyi paylaşmanın başka yollarını geliştiriliyor. 

Etiketsizliğe geçiş küçük bir adım gibi görünebilir ancak bu, geri dönüşümü kolaylaştırmak, geri dönüşümde atıkları en aza düşürmek ve ambalajların çevre üzerindeki etkisini en aza indirmek için araştırılan çeşitli yollardan biri.

Coca-Cola, aralarında Kore, Japonya ve İsviçre'nin de bulunduğu diğer pazarlarda etiketsiz şişeleri denedi. 

Sprite aracılığıyla, şişe tasarımı geliştirmenin ve aynı zamanda daha fazla plastiğin geri dönüştürülebilmesini sağlamanın yeni yollarını test edilecek.

Coca-Cola, İngiltere'de Sprite için etiketsiz bir şişe deneyeceklerini duyurdu. Yeni şişelerin ön tarafında kabartmalı Sprite logosu, arka tarafında ise lazerle işlenmiş ürün bilgileri yer alıyor.

Son değişiklikler arasında renkli PET kullanımının sonlandırılması, şeffaf yüzde 100 rPET kullanımının artırılması ve açıldıktan sonra şişeye takılı kapakların kullanılması yer alıyor.

Yüzde 100 rPET (rPET100), yüzde yüz geri dönüştürülmüş şeffaf PET'ten üretilmiş demek. 

Yüzde 100 rPET, geri dönüştürülmüş PET plastikten yapılmış olarak bilinir.

PET plastik parçalanıp temizlendikten sonra yenileri kadar iyi ve güvenli kullanılabilen şişelere dönüştürülebilir.

Gıda sınıfı rPET'in yiyecek ve içecek ambalajlarında kullanımı yüzde 100 güvenli olduğu iddia ediliyor.

Volvic, Avrupa'daki tüm plastik şişelerin 2025 yılına kadar yüzde 100 geri dönüştürülmüş şeffaf PET'ten yapılması hedefleniyor. 

İsveç Coca-Cola, 0,5 litre ve 1,5 litrelik PET şişelerin etiketleri artık beyaz bir arka plana sahip ve üzerine lazerle büyük harflerle şu yazı basılıyor ve üzerinde:

Beni tekrar geri dönüştürün. yüzde 100 geri dönüştürülmüş plastikten yapıldım. İsveç'te yapıldı.
 

3.jpg
Resim 3. Etiketsiz şişe

 

Yeni deneme şişelerinin ön tarafında kabartmalı bir logo, arka tarafında ise lazerle işlenmiş ürün bilgileri yer alacak.

Bunlar, kapakları takılı, şeffaf, yüzde 100 geri dönüştürülebilir rPET şişeler satışa sunulacak.

Kullanılmış PET şişelerden rPET şişeler üretilerek sıfır atık oluşması sağlanacak.

Bu denemede şişelerin üzerinde trafik ışığı etiketleri görünmese de tüm bilgilere lazerle şişenin üzerine kazınacak bir QR kodu aracılığıyla ulaşılabilecek.

Kapaklar HDPE'den yapılmaktadır, bununda PET'ten yapılmasında yarar vardır. 

Ayrıca, çöpe atma ihtimalini azaltmak için kapağın açıldıktan sonra şişeye bağlı kalmasını sağlamak amacıyla şişelerine takılı yeşil renkli ve şeffaf kapaklar da ekledi; kullandığı ambalaj miktarını azaltmak için hafif şişeler oluşturmak ve dış ambalajlarda kullanılan malzemeleri azaltmak gibi yeni tasarımlara yatırım yaptı.

Böylece Sprite ve Sprite Zero şişeleri müşteri daha kolay ayırt edilecek ve tanıyacaktır. 

İskoçya ve İngiltere'deki takılı kapaklar, hiçbir plastik parçasının geride kalmamasını ve geri dönüştürülmesini sağlamanın bir başka harika yolu. 

İngiltere dünyanın geri kalanından çok daha iyi ve ülke plastik atıklarının yaklaşık yüzde 44'ünü geri dönüştürüyor.

ABD'de, bu oran rakam sadece yüzde 5 civarında.

Etiketsiz şişeler sadece ambalaj malzemesinden tasarruf etmekle kalmaz, aynı zamanda geri dönüşüm sürecini de basitleştirir, çünkü etiketlerin geri kazanım tesislerinde şişelerden ayrılması gerekmez.

Etiketsiz şişeler sayesinde artık geri dönüşüm sırasında etiketlerin şişelerden ayırmaya gerek kalmayacak, ambalaj malzemesinden tasarruf sağlanacak, geri dönüşüm süreci basitleştirilecek, geri dönüşüm maliyeti düşecek ve atık miktarı minimize edilecektir.

Mevcut etiketler tamamen geri dönüştürülebilir olsa da bunların çıkarılması ambalaj malzemesi kullanımını azaltır.

Etiketsiz şişelerin mağazalarda ilk kez tanıtılması, tüketici tepkilerinin anlaşılmasına yardımcı olacak.

Yeni tasarıma geçin ve geleneksel etiketler olmadan ürün tanımlamasını kolaylaştırmak için daha fazla değişikliğin gerekli olup olmadığına karar verin.

Coca‑Cola Ekim 2023'te, Kanada genelinde yüzde 100 geri dönüştürülmüş plastik şişeleri piyasaya sürme planlarını açıkladı.

Güney Kore Çevre Bakanlığı, Aralık 2020'de, Ocak 2026'dan itibaren şişelenmiş suyun üzerindeki harici etiketleri yasaklayan bir yasa çıkardı.

PET'ten etiketlerin çıkarılması plastik atıkları önemli ölçüde azaltabilir -Güney Kore Hükümeti Çevre Bakanlığı, plastik su şişelerinden tüm etiketlerin çıkarılmasının ülkede yılda 24,6 milyon ton plastik atık tasarrufu sağlayabileceğini bildirdi- ve tüketiciler ve geri dönüşümcüler plastik etiketleri ayrı ayrı çıkarmak veya atmak zorunda kalmadıkları için geri dönüşümü basitleştirebilir.

Fransa, Almanya, İsviçre, Belçika ve İngiltere'de satışa sunulan bu yeni Evian plastik şişe serisi artık yüzde 100 geri dönüştürülmüş plastikten üretiliyor.
Kısaca "rPET" olarak adlandırılan bu plastik, daha önce kullanılmış malzemenin toplanıp geri dönüşüm döngüsüne geri beslenmesi, temizlenmesi ve daha sonra tekrar şişe yapımında kullanılmak üzere dönüştürülmesiyle elde ediliyor.
 

ş3.jpg
Şekil 3. PET ve rPET100 geri dönüşümü

 

Etiketsiz geri dönüşümü; 

  1. Şişelerin balyası çıkarılır ve daha sonra bir tamburda elenir, bu da onları döndürür, kiri ve bazı kapakları silkeler. Bir mıknatıs demirli metalleri uzaklaştırır ve elektrik akımı alüminyum gibi diğer metallerden kurtulur.
  2. Optik ayırıcı şişelere bir ışık demeti gönderir ve sensörler bunların HDPE, PET veya "diğer" olup olmadığını belirler
  3. Manuel kontrolörlerden oluşan ekip başka bir işlem gerçekleştiriyor
  4. Sınıflandırılan şişeler pul haline getirilir
  5. Pullar bir saat boyunca sıcak yıkanır
  6. PET, pulların kostik soda ile kaplanması ve daha sonra kimyasalın kristalleşip polimerin üst katmanını soyarak bir fırına konulmasıyla dekontamine edilir. HDPE eritilir, elenir ve pelet haline getirilir.

Amcor ve Danone'nin devrim niteliğindeki etiketsiz rPET100 Villavicencio su şişeleri tüketim sonra tekrar yüzde 100 oranında geri kazanılmasıyla, karbon ayak izini yüzde 21 oranında azaltıyor.

Etiketsiz geri dönüşüm devrimi başlayabilir.

 

 

Kaynaklar:

https://packagingeurope.com/features/why-is-coca-cola-removing-the-labels-on-its-sprite-bottles/10982.article
https://www.coca-cola.com/gb/en/media-center/coca-cola-strips-sprite-labels-in-uk-label-less-packaging-trial
https://www.foodturkey.com.tr/2024/02/08/cocayüzde e2yüzde 80yüzde 91cola-strips-labels-from-sprite-on-the-go-bottles-in-companys-first-uk-trial-of-label-less-packaging/
https://www.creativereview.co.uk/label-less-sprite-sustainable-packaging-branding/
https://www.sustainability-beat.co.uk/2024/01/29/label-less-sprite/
https://www.sustainableplastics.com/news/coca-cola-removes-labels-sprite-recycled-pet-bottles-uk-trial
https://www.amcor.com/media/news/label-less-villavicencio-water-packaging-amcor-danone-carbon-footprint

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU