Gazze'de serbest bırakılan rehineler psikolojik olarak iyileşebilir mi?

Uzmanlara göre bu, zor bir soru. Zira böyle bir travma sonrası iyileşme durumu, kişiden kişiye farklılık gösterebilir.

Travma uzmanı İngiliz psikiyatrist Neil Greenberg, "Tutsaklıktan kurtulan herkesin travma sonrası stres bozukluğu veya diğer zihinsel bozukluklar yaşaması zorunlu değil ancak herhangi bir sıkıntı yaşamayanların sayısı çok az" dedi.

24 Kasım Cuma günü, İsrail ve Hamas arasında yapılan ateşkesin parçası olarak Gazze'de kadınlar ve çocuklar dahil onlarca rehine serbest bırakılmaya başlandı.

Anlaşma, İsrailli 50 rehine ile 150 Filistinli mahkumun 4 günlük ateşkes sürecinde bırakılmasını içeriyor.

Peki, bu rehinelerin psikolojik durumları nedir?

Bu tür travmaların bilimsel olarak incelendiği ve karşılaştırma yapılabilecek örnekler var mı?

İyileşme imkanı

Neil Greenberg'e göre, rehinler arasında özel olarak travma sonrası stres bozukluğu belirtileri yok.

Ancak rehin deneyiminin kendisi, gelecekte izolasyon, potansiyel aşağılanma ve acizlik hissi gibi sorunlara neden olabilecek özellikler taşıyabilir.

Ayrıca, rehin tutma olaylarını çevreleyen medya ilgisi, bu kişilerin iyileşme durumlarına olumlu ya da olumsuz etki edebilir.

Örneğin Fransız gazeteci Pierre Fatio, rehine olarak 8 ay boyunca Çeçenistan'da tutulduktan sonra 2001 yılında hayatına son verdi.

Bir diğer örnek ise bir zamanlar dünyanın en zengin adamı olan John Paul Getty'in torunu John Paul Getty III.

O, İtalya'da 1970'lerde çocukken kaçırılmasından sonra travmasını atlatamadı ve bağımlılık sorunlarıyla boğuşarak yaşamına son verdi.

Ayrıca eski rehineler arasında konsantrasyon güçlüğü, hafıza kaybı, depresyon veya anksiyete nöbetleri ve sosyal hayattan çekilme gibi travma sonrası stres semptomlarının daha az şiddetli olduğu gözlendi.
 

Kontrolün geri kazanılması

Ancak her şeye rağmen, kurbanlar hayatlarının kontrolünü yeniden ele geçirme eğiliminde ve bazı eski rehineler, her ne kadar paradoksal görünse de nihayetinde deneyimlerinden psikolojik düzeyde olumlu etkiler elde ederler.

Peki, bu farklılıklar nasıl açıklanabilir?

Psikiyatristler bu soruya cevap vermede zorluk yaşarlar ve bir rehinenin diğerinden daha fazla psikolojik sorun yaşayıp yaşamayacağını önceden belirlemenin zor olduğunu kabul ederler.

2009 yılında, Kraliyet Tıp Derneği Dergisi'nde bu konuyla ilgili bir çalışma yayınlandı ve çalışmanın sonucunda, "Rehin alınmadan sonra olumsuz gelişmelere neyin yol açtığını net bir şekilde belirleyemedik" açıklaması yapıldı.  

Ancak çalışma muhtemel risk faktörlerini belirledi. Örneğin, rehinenin kadın olması veya düşük eğitim seviyesine sahip olması, uzun süreli izolasyona maruz kalması gibi.

Ancak bu çalışma eski olduğu için bilimsel sonuçlar için güvenilir bir kaynak olarak değerlendirmek zor.

Araştırmada, eski rehinelerle görüşmeler yapılarak travmanın yeniden yaşanması riskine dikkat çekilerek, "etik ve pratik nedenlerden dolayı, özellikle de çocuklar söz konusu olduğunda, rehineleri serbest bırakıldıktan sonra takip etmenin zor olduğu" belirtildi. 

Pek çok çalışma eski rehinelerin biyografilerine dayandığı için sınırlı bir bakış açısı sunuyor.

Psikolojik etkilerin takip sürecini zorlaştıran bir diğer unsur da bozuklukların ortaya çıkmasının uzun zaman alabilmesi.

Travma sonrası stres bozukluğu konusunda uzmanlaşmış psikiyatrist Dr. Kristin Rollie, "Bu bozukluklar bir, iki veya on yıl sonra ortaya çıkabilir ve kesinlikle öngörülemez" dedi.

Rehinenin psikolojik olarak hemen takip edilmesinin önemini vurgulayan Rollie, "Kişinin yaşadıklarını hemen paylaşması sağlanmalıdır. Bu, onun yaşadığı olağanüstü olayları yeniden yaşamasına yardımcı bir yoludur. Amaç, kişiyi gerçek dünyasına geri dönmeye eşlik etmektir" diye belirtti.

 

 

Independent Arabia, AFP