Beklentilerin yüksek olduğu bir ilaç deneyinin başarısızlıkla sonuçlanması, Alzheimer hastalığıyla ilgili yaygın kabul gören teoriyi de tartışmaya açtı.
Hastalığın beyinde amiloid beta proteinlerin birikmesi sonucunda ortaya çıktığını öngören bu teori, 20. yüzyılın başında psikiyatrist Alois Alzheimer'ın demanstan ölen bir kişinin beynindeki tuhaf kümeleri fark ettiği andan bu yana baskın hipotez haline gelmişti.
O zamandan beri bilim dünyası bu "yapışkan" protein plaklarının birikimini önleyerek Alzheimer'a çare olacak bir ilaç geliştirmeye çalışıyor.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Öte yandan, son dönemde umut vaat eden bir ilaç üzerine yapılan iki denemenin de başarısız olması hipotezi sorguya açtı. Deneylerde ilacın verildiği katılımcıların bilişsel yeteneklerinin korunamadığı görüldü.
"Monoklonal antikor gantenerumab" adlı bu tedavi adayı, beyindeki amiloid beta miktarını amaçlandığı gibi önemli ölçüde azalttı. Ancak bilişsel işlevlerde beklenen iyileşme sağlanamadı.
Bu da hastalığı önleme veya tedavi etmenin plak birikimini yok etmekle ilgisi olmayabileceği düşüncesini gündeme getiriyor.
Hakemli tıp dergisi The New England Journal of Medicine'de yayımlanan araştırma makalesinde şu ifadelere yer verildi:
Alzheimer hastalığının ilk aşamalarında olan kişiler arasında gantenerumab kullanımı, 116 hafta süren çalışmada amiloid plak birikimini düşürdü. Ancak klinik bulgularda azalmayla ilişkilendirilemedi.
Gantenerumab denemelerinin her birine 30 ülkeden neredeyse bin yaşlı katılmıştı. İki gruba ayrılan katılımcıların bir kısmına yaklaşık iki yıl boyunca birkaç haftada bir gantenerumab enjeksiyonu yapılırken, diğerlerine plasebo (etkisiz ilaç) verilmişti.
Öte yandan benzer mekanizmalara sahip diğer iki tedavi, ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) tarafından hızlandırılmış bir süreç neticesinde onaylanmıştı.
Aducanumab ve lecanemab etken maddeli bu iki ilaç da benzer şekilde amiloid beta proteinine bağlanan sentetik antikorlar içeriyor. Böylece bağışıklık sistemi bu proteini uzaklaştırarak temizliyor.
Öte yandan aducanumab ve lecanemab ilaçlarının da hastalar üzerinde kayda değer yararları olup olmadığına dair tartışmalar olmuştu.
Klinik çalışmalarda aducanumab'ın bir denemede etki gösterirken bir diğerinde başarısız olduğu aktarılmıştı.
Independent Türkçe, Science Alert, FDA
Derleyen: Çağla Üren
