Hamas, İsrail’e saldırı düzenlemek için İslami Cihad’ın yardımıyla Gazze Şeridi’nde kazdığı gizli tüneller ağını kullanıyor.

Şarku’l Avsat’ın CNN’den aktardığı habere göre, Gazzelilerin ‘yer altı şehri’, İsrail ordusunun ise ‘Gazze metrosu’ olarak adlandırdığı ikinci bir yer altı ağı daha var.

Bazı kaynaklara göre, burası yerin 30-40 metre altında yer alan, roketler ve mühimmatları depolamanın yanı sıra Hamas komuta ve kontrol merkezlerini barındırmak, insanları ve malları taşımak için kullanılan, tamamı İsrail ordusunun savaş uçakları ve keşif drone’larından uzakta olan geniş bir tünel labirenti.

Hamas, 2021’de Gazze’nin altında 500 kilometre değerinde tünel inşa ettiğini iddia etti. Ancak bu kadar büyük bir tünelin varlığı doğru mu belli değil.

Eğer doğruysa, Hamas’ın yer altı tünelleri, New York metro sisteminin uzunluğunun yarısından biraz daha az olacak.

İsrail merkezli Reichman Üniversitesi’nden profesör Daphne Richemond-Barak, “Bu, oldukça küçük bir toprak parçası üzerindeki çok karmaşık ve çok büyük bir tünel ağı” dedi.

Tünel ağının, yoksul Gazze’yi yöneten Hamas’a ne kadara mal olduğu belli değil.

Gazze, 2007’den bu yana İsrail’in kara, deniz ve hava ablukasına tabi tutuluyor.

Gazze’nin normalde derin yer altı tünelleri inşa etmek için kullanılan türden devasa makinelere sahip olduğuna inanılmıyor.

Uzmanlar, temel aletler kullanan kazıcıların, elektrik bağlanan ve betonla güçlendirilmiş ağı kazmak için muhtemelen yerin oldukça derinlerine indiğini söylüyor.

Tünellerde saklanan füze rampaları, ‘tuzak kapısı’ adı verilen bir sistem aracılığıyla ortaya çıkarak fırlatma yapıp ve ardından tekrar kaybolabiliyor.

Tüneller Orta Çağ’dan beri çekici bir savaş aracı oldu.

Günümüzde ise, Hamas gibi gruplara asimetrik savaşta avantaj sağlayarak, İsrail ordusu gibi daha gelişmiş bir ordunun bazı teknolojik avantajlarını boşa çıkarıyorlar.

Hamas’ın tünellerini, Afganistan dağlarındaki El Kaide veya Güneydoğu Asya ormanlarındaki Vietnam Ulusal Kurtuluş Cephesi’nin (Viet Cong) tünelleri gibi diğer birçok tünelden farklı kılan şey, dünyadaki en yoğun nüfuslu bölgelerden birinin altında yer alması.

Gazze Şehri’ni oluşturan 41 kilometre uzunluğunda ve 10 kilometre genişliğindeki alanda yaklaşık 2 milyon insan yaşıyor.

İsrail ile Hamas’ın 7 Ekim’de başlayan çatışmasından önce Gazze’nin nüfusu yaklaşık 2 milyondu. Ancak yakın zamanda, İsrail bombardımanından kaçmak için 1 milyon kişi yerinden edildi.

Lieber Hukuk ve Kara Harpleri Enstitüsü ve West Point’teki Modern Savaş Enstitüsü’nde kıdemli araştırmacı olan Richemond-Barak konuya ilişkin görüşlerine şu ifadelerle devam etti;

“Nerede bulunursa bulunsun, dağlık bir bölgede olsanız bile tünellerle uğraşmak her zaman zordur. Ancak kentsel bir alanda olduğunuzda, taktik, stratejik ve operasyonel yönler ile tabii ki sivil nüfusa garanti edilmesi gereken koruma da dahil olmak üzere her şey daha karmaşık hale geliyor.”

İsrail ordusunun Gazze’ye yapacağı bir sonraki kara saldırısında bu tünel ağını takip etmesi bekleniyor.

Son yıllarda ordu, bunların ortadan kaldırılması için büyük çabalar sarfetti.

İsrail, yer altı geçitlerini ortadan kaldırmak amacıyla 2014 yılında Gazze’ye kara saldırısı başlattı.

İsrail ordusu, 2021’de bu yer altı kalelerinin ‘100 kilometreden fazla’ kısmının hava saldırıları sayesinde yok edildiğini duyurdu.

Richemond-Barak, sivillerin Gazze Şeridi’nden çıkarılmasının tünellerin ortadan kaldırılmasını daha güvenli hale getireceğini ancak bu tür operasyonların tehlikeli olacağını söyledi.

Yeraltı geçitlerini hedef almanın genellikle onları ortadan kaldırmanın en etkili yolu olduğunu söyleyen Richemond-Barak, “Ancak bu tür saldırılar sivilleri de etkileyebilir. Tünel tehdidiyle başa çıkmanın kusursuz bir çözümü yok. Tüneller için Demir Kubbe yok” diye ekledi.

Hiç şüphe yok ki, İsrail istihbarat servisleri, Filistin tünel ağının en azından bir kısmının güzergahını biliyor.

Ancak uzmanlara göre, geri kalan kısımların gizli olması, İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki herhangi bir kara operasyonunu daha da zorlaştırıyor.

New York merkezli düşünce kuruluşu Soufan Center’dan araştırma görevlisi Colin Clarke, “Hamas tünellerini ezbere biliyor. Bazılarında tuzaklar var. Bu tür yerlerde savaşmaya hazırlanmak, İsraillilerin sahip olmayabileceği kapsamlı istihbarat gerektirecektir” dedi.

Kudüs Strateji ve Güvenlik Enstitüsü’nden Alexander Greenberg ise, “Bu tüneller Hamas’ın işine yarasa da, aynı zamanda bir tuzak oluşturuyor. Çünkü İsrail ordusu bu tünellerin yerlerini doğru tespit ederse, içindekileri kuşatacak ve tepkisi ‘acımasız’ olacaktır” şeklinde bir yorumda bulundu.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

Şarku'l Avsat'ın haberlerine ulaşmak için tıklayın