Ipsos Araştırma şirketi "Kiracılar ve ev sahipleri" araştırması gerçekleştirdi.

Araştırma yüksek enflasyonun sonuçlarını ve beraberinde getirdiği "Evsiz kalır mıyım?" endişesini ortaya koyuyor.

Araştırmanın en çarpıcı verisi her 10 kiracıdan 9’unun bugün taşınmak zorunda olduğunu söylüyor. 

Ipsos Türkiye araştırmanın bulgularını "Bugüne kadar görmediğimiz oranları bilimsel verilerle tespit ettik" diyor. 

Çalışma, haftalık 400-800 birey ile online anket yöntemi (CAWI) üzerinden gerçekleştirildi.

Temmuz ayında bin 600 kişi ile kira / kiracılar konusunda sorular yöneltildi. 

Araştırmanın istatistiki hata payı ise bin 600 örneklemde 95 güven aralığında.

Kiracıların 3'te 1'i oturduğu evden memnun ama...

Araştırmaya katılanların yüzde 48'i geçen yıl oturdukları semtten memnundu. 

Bu yıl söz konusu oran yüzde 45'e gerilemiş durumda. 

Katılımcılara "Oturduğunuz evden memnun musunuz?" sorusu yöneltildiğinde bu oranın yüzde 35'e indiğini gözlemleniyor. 

Bir başka deyişle Türkiye'de kiracıların yarısı oturdukları semtten memnun ancak oturdukları evden memnuniyet oranı daha düşük seviyelerde görünüyor. 

"Bütçeye uygun ev bulamam" endişesi

En çok dillendirilen konulardan biri de yukarıdaki cümlede saklı.

Ipsos Türkiye araştırması bu endişeye sahip olanların oranının yüzde 86'da seyrettiğini söylüyor.

Yani kiracılar bugün taşınmak durumunda kalsa bütçesine uygun bir ev bulamayacağını düşünüyor. 

Bu konuda zorlamayacağını düşünenlerin oranı sadece yüzde 14'te kalıyor. 

Kira artışları devlet oranını da maaşları da solladı

Ev sahipleri kiracıların yüzde 35'inden kontrat güncellemesi döneminde devletin açıkladığı kira artış oranından daha fazlasını talep ediyor. 

Kiracıların yüzde 69’u kerhen de olsa resmi oranın üzerindeki artışı kabul etmek durumunda kalmış. 

Kontrat vakti gelenler nezdinde ise yüzde 86’lık bir kesim resmi kira artışı üzerinden gelen talebi kabul ediyor.

AK Parti ve MHP’nin verdiği önergenin ardından kira artışlarında 1 Temmuz 2022 ile 1 Temmuz 2023 arasında yapılabilecek en yüksek zam oranını yüzde 25 olarak sınırlandıran yasa tasarısı haziran ayı içinde TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilmişti.
 

Kiracıların çok itiraz etmemesinin ardında yatan en büyük neden çok daha pahalı eve çıkma endişesi.

Araştırmanın ortaya koyduğu bir başka veri ise kira artışlarının kiracıların gelirlerindeki artıştan daha yüksek olduğu yönünde. 

Yani kira artışları kiracıların yarısının gelirinden daha yüksek ve 2022'ye kıyasla yaklaşık 4 puanlık bir artış söz konusu.

"Kira artış oranlarına getirilen sınır sorunu çözmedi"

Yukarıdaki tespitin sahibi ise Ipsos Türkiye CEO’SU Sidar Gedik.

Gedik, Türkiye'de yüksek enflasyon dönemine girildiğinden bu yana ev sahibi-kiracı ilişkisinin daha önem kazandığı görüşünde.

Gedik'e göre ortaya çıkan anlaşmazlıklar taraflardan birinin diğerini tehdit ettiği, hatta saldırdığı örneklere kadar varıyor:

Bir çözüm olarak hükümet konut kira artış oranlarına sınır getirdi ve bu resmi kira güncelleme oranını enflasyona paralel olarak yeniden tanımladı. Ancak bu önlem yaşanan sorunu tamamen çözmeye yetmemiş görünüyor. Geçen sene resmi sınırdan daha fazla kira artış talebi ile karşılaşan kiracıların yaklaşık dörtte üçü bu talebi kabul etmek zorunda kaldıklarını belirtmişlerdi, bu sene ise bu durumda olan neredeyse her on kiracıdan dokuzu resmi sınırdan fazla olan artış talebini kabul etmek durumunda kalmış. Üstelik tüm bunlar yaşanırken oturdukları semtten ve evden memnun olan kiracıların oranlarında da geçen seneye göre gerileme var. Her iki kiracıdan biri kirasının gelirinden daha hızlı şekilde arttığını paylaşıyor. Peki neden oturmaktan memnun olmadıkları bu evler için ödemekte zorlandıkları kiraları kabul ediyorlar? Çünkü neredeyse her on kiracıdan dokuzu bugün taşınmak durumunda kalsa oturduğu semtte ihtiyacına ve bütçesine göre başka bir ev bulamayacağı inancında" 

BDDK'dan ikinci konuta kredi kısıtı

Konutlarla ilgili bir başka haber ise Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'ndan (BDDK) geldi.

BDDK, ikinci konutunu alacak olanlara yönelik kredi kısıtlaması getirdi. 

Tüketiciler, ikinci ev alımında eskiye göre yüzde 75 daha az kredi kullanabilecek. 

Söz konusu kısıtlama ilk ev alımında uygulanmayacak.