Türkiye'de 2022 yılı turizm açısından altın bir dönem oldu.
Sektörel açıdan yüzde 100 doluluk oranına ulaşıldı ve özellikle yaz döneminde talep katlandı.
Geçen yıl 46,2 milyar dolar gelir, 89 dolar gecelik turist harcaması, 1,8 milyon yatak sayısı, 335 bin istihdam ve yüzde 59 doluluk oranıyla rekor kırıldı.
Ayrıca 241 bin 500 geceleme, 5 milyon 676 bin Alman, 3 milyon 361 bin İngiliz, 1 milyon 135 bin Polonyalı ziyaretçi, İstanbul'da 16 milyon ve İzmir'de 2,1 milyon turist sayısıyla da alanlarında ilke imza atıldı.
2022'nin turizm başarısının etkisiyle, 2023 senesine de büyük umutlarla girildi.
Bakan Ersoy: 2023 hedefimiz 60 milyon turist ve 56 milyar dolar gelir
Öyle ki Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, "2023 turizm hedeflerimizi 60 milyon turist ve 56 milyar dolar gelir olarak ilan ettik. 2028'te ise hedefimiz çok daha büyük; 90 milyon turist ve 100 milyar dolar gelir" açıklamasını yaptı.
Turizm sezonunun gözde ayı temmuz alarm veriyor
Ancak sezonun en yoğun olmasının beklendiği temmuz ortasında bile Antalya ve Bodrum başta olmak üzere pek çok yerdeki tablo hayal kırıklığına neden oldu.
Hem yerli turistte hem de yabancıda yüksek oranda düşüşler yaşandı. Doluluk oranları pek çok yerde yüzde 50-60'larda kaldı.
Independent Türkçe turizm sektöründe yaşanan bu tabloyu ve 2023'ün olası kapanış verilerini, Travel Zone Yönetim Kurulu Başkanı Barış Öztürk ve Grand Yazıcı Turban Thermal Genel Müdürü Genel Müdürü Cihan Baykara ile ele aldı.
Depremin etkisiyle erken rezervasyon dönemi kaçtı
Turizm sektörü yöneticilerine göre sezonun en "peak" (zirve, tepe) yapması gereken dönemdeki doluluk oranlarının beklenenden çok daha düşük çıkmasının farklı sebepleri var.
Bunların başında 6 Şubat depremleri geliyor.
Öztürk ve Baykara, depremin, turizmde kilit pozisyondaki erken rezervasyon dönemine denk geldiğini ve pek çok yabancı turistin Türkiye yerine rotayı başka ülkelere çevirdiğini söylüyor.
Hatay, Kahramanmaraş, Adıyaman, Malatya, Adana ve Gaziantep başta olmak üzere 11 kenti etkileyen depremin yanı sıra, sürekli dile getirilen "büyük İstanbul depremi kapıda" korkusunun da bu dönemde pek çok turisti etkilediği belirtiliyor.
"Fiyatları düşürmek için çok geç kalındı"
Travel Zone Yönetim Kurulu Başkanı Barış Öztürk'e göre Türkiye'nin yabancı turist kaybetmesindeki ana nedenler, deprem felaketi etkisiyle kaçan erken rezervasyon dönemi, fiyat artışları, Mısır'ın atağa geçmesi ve İspanya, İtalya, Yunanistan gibi alternatiflere yönelimin olması.
Öncelikle şubat ayında başlayan erken rezervasyon dönemine değinen Öztürk, Türkiye afetle gündemde olunca kimsenin buraya dair gelecek planı yapıp turistik faaliyette bulunmak istemediğini belirterek, "Çok kritik bir dönemi kayıpla geçirdik ve telafisi olamadı" diyor.
Seçim sürecinin ise yabancı turistin tatil tercihine herhangi olumsuz etkisinin olmadığını savunuyor.
Barış Öztürk'e göre otellerin beklenenden boş kalmasının bir diğer nedeni ise fiyatların yüksekliği.
Bu yıl Türkiye'deki pek çok tesisin fiyatının dövizle gelenler için bile pahalı kaldığını savunan Öztürk, doğru zamanda harekete geçememenin sonuçlarıyla karşı karşıya kalındığını, fiyatların düşürülmesi gerektiğini ancak çok geç kalındığını savunuyor.
"Ortadoğulu, Avrupalı ve Rus turist, Mısır'a yöneldi"
Peki Türkiye'ye gelmeyen yabancı turistler hangi alternatiflere yöneliyor?
Uzun yıllar iç karışıklıklarla uğraşan Mısır'ın turizm sahnesine rüzgar gibi döndüğünü belirten Barış Öztürk, bir de fiyatların düşük tutulması nedeniyle Türkiye'nin işlerinin olumsuz etkilendiği görüşünde.
Ortadoğulu, Avrupalı ve Rus turistin buraya yöneldiğini belirten Öztürk, "Sadece Avrupa'dan değil; Kuveyt, Ortadoğu, Suudi Arabistan’dan Dalaman'a da pek çok sefer var. Ancak bu yıl bu kitlenin de bir kısmı Mısır’a kaydı. Orta Avrupa’dan bir kitle de Mısır'ı tercih etti" yorumunu yaptı.
"Fiyatınız İtalya, İspanya ve Yunanistan'dan pahalıysa turist çekmeniz çok zor"
Mısır'ın turizm sahnesindeki atağının süreceğini savunan Öztürk, Türkiye'ye gelmeyen yabancı turistin bazı Avrupa ülkelerine de yöneldiğini ifade etti:
En pahalı oda satılamayandır. Turizmciye fiyatını biraz düşürmek, boş odanın zararından daha büyük zarar vermez. Pek çok otelde fiyatlar yüksek kaldı. 'Nasılsa odalar dolar' diye düşünüldü. Ancak sizin dolar, euro bazlı fiyatınız İtalya, İspanya ve Yunanistan'dan pahalıysa turisti çekmeniz çok zor. Fiyatlar özellikle bu üç ülkeye yakın gitmeliydi. Gitmeyince de turist oraları tercih etti.
"Yerli turist konaklama ve harcamalarını azalttı"
Yerli turistin tatil tercihlerinin nasıl etkilendiğini de sorduğumuz Öztürk'e göre yaz tatili yapan kesim yine bu alışkanlığından vazgeçmedi ancak maliyetleri kısmak isteyenler, otel kalış süresini kısalttı. Örneğin 10 gün yerine 7 gün, 7 gün yerine 5 gün kalmayı tercih etti çünkü otellerin yanı sıra plajlar, restoranlar da pahalı geldiğinden bütçesini buna göre ayarlayabildi.
Antalya yüzde 85 yabancı turist, yüzde 15 yerli; Bodrum’da bu oran yüzde 50-50 gibi, Çeşme’de yüzde 85 yerli, yüzde 15 yabancı civarında.
Bu yıl turizmde hem yerlide hem yabancıda düşüş var. Yerlide harcamalar ve konaklamalarda düşüş yaşandı.
"Oteller fiyatlarını gözden geçirmeli"
Son olarak 'zararın neresinden dönülse kârdır' düsturundan hareketle şimdi eylemde bulunmanın kayıpları geri getirmese bile bir nebze telafi ettireceğini vurgulayan Öztürk, maliyetlerin çok yükseldiğini kabul etse de otellerin fiyatları gözden geçirmesi gerektiğini savunuyor.
"Orta segment otellerde fiyatlar, artan maliyete göre normal"
Grand Yazıcı Club Turban Thermal Genel Müdürü Cihan Baykara'ya göre de bu yıl deprem felaketi nedeniyle pek çok yabancı turist rotasını başka ülkelere çevirdi.
Erken rezervasyon dönemi kaçırıldı ve buna seçim süreci de eklenince olumsuzluklar arttı.
Ancak Baykara, genel anlamda Türkiye'de otel fiyatlarını yüksek bulmuyor.
"Lüks segmentte otel fiyatları çok yükseldi, Türkiye'nin alternatifleri var"
Maliyetlerin katlandığını belirterek özellikle orta sınıf otellerdeki fiyatları makul bulan Baykara'ya göre luxury (lüks) segmentindeki fiyatlar sıkıntı oluşturduğundan doluluk oranları azalıyor.
"Türkiye'de orta segment otele ihtiyaç var"
Orta segment otelcilikte eli çok güçlü olan Türkiye'nin bu sınıfta daha fazla tesise ihtiyaç duyduğunu savunan Baykara, son yıllarda çok sayıda inşa edilen lüks segmentte ise pek çok alternatif ülkenin bulunduğunu düşünüyor.
Dalaman civarı, Fethiye ve Marmaris'i de kapsayan bölgede orta sınıf otellerin ağırlıklı olduğunu ve burada doluluklarının çok yüksek olduğunu, sıkıntının ağırlıklı Antalya, Bodrum gibi yerlerde yaşandığını aktardı.
"Uçuşların azalması çok etkiledi, gelen Rus turist sayısı azaldı"
Şubat 2022'de Rusya-Ukrayna savaşı başlamasına rağmen geçen sene buradan turistlerin geldiğini ve sezonun full çektiğini aktaran Baykara, bu yıl ise özellikle Rus uçuşlarının çok azalması, charter seferlerin de yapılamamasının olumsuz etki ettiğini söyledi: "Bu sene eskisi gibi uçuş yok. Yüzde 30'larla uçuluyor. Charterlar kapandı. Charterla 60 dolara uçuluyordu, Türk Hava Yolları'nda 90-100 doları buluyor. Savaş öncesi 4 saatte geliniyordu, hava trafiğinden artık 6,5 saati buluyor."
"Mısır'a talep arttı"
Bu iki ülkeden toplamda yılda 7,5 ila 8.5 milyon tatilcinin geldiğini belirten Cihan Baykara, şu an için sayının beklenenden çok düşük olduğunu da ekledi.
"Yılda ortalama 5 milyon Rus turist geliyordu, şuan yüzde 40'ı geldi" yorumunu yapan Baykara da yabancı turistin önemli bir bölümünün Mısır'a kaydığını aktardı.
İtalya, İspanya ve Yunanistan'a yönelimin yükseldiğini, özellikle Rusların Dubai ve Maldivler'i de tercih ettiğini de sözlerine ekledi.
"Turizm Bakanlığı'nın 2023 hedefleri çok sapmaz"
Her şeye rağmen Cihan Baykara'ya göre sezon hiç de kötü geçmeyecek, fiyatlar biraz düşecek ve iklim değişikliğinin de etkisiyle pek çok tatil beldesinde kasım sonuna kadar turist geliş gidişleri olacak. Dolayısıyla Turizm Bakanlığı'nın yıl sonu için koyduğu 56 milyar dolarlık gelir dahil 2023 hedefleri çok sapmayacak.
© The Independentturkish
