Wagner ile Moskova arasındaki gerilim ışığında Rusya'nın Libya'daki etkisinin akıbeti ne olacak?

Bazı analistler bunu ABD lehine bir fırsat olarak değerlendirse de Putin'in Libya üzerindeki hırsından vazgeçmesi zor gözüküyor

Birleşmiş Milletler raporları, Libya topraklarındaki Wagner paralı askerlerinin sayısının yaklaşık ‘bin’ olduğunu gösteriyor / Fotoğraf: Reuters

Wagner güçlerinin, grubun komutanı Yevgeni Prigojin liderliğinde 23 Haziran'da Rus rejimine yönelik düzenlediği operasyonun ardından Rus resmi makamlarına isyan etmesinin üzerinden bir haftadan fazla zaman geçti.

Belarus Devlet Başkanı Alexander Lukaşenko'nun müdahalesi Wagner'i hem konuşlu yerlerine geri dönmeye ikna etti hem de Wagner güçlerini Moskova'ya doğru ilerletme girişiminden vazgeçirdi.

Gelişmeler sadece Moskova'ya gölge düşürmekle kalmayıp, 2016 yılından bu yana doğu ve güneydeki askeri üslerini elinde bulundurduğu Libya başta olmak üzere grubun faaliyet gösterdiği diğer ülkeleri ve tüm uluslararası toplumu alevlendirdi.

Ancak kamuoyuna çıkışı, 2019 yılında bu grubun Libya'nın başkenti Trablus'a karşı savaşında Mareşal Halife Hafter'i desteklediği 4 Nisan savaşında oldu.

Şu anda, Wagner Grubu tarafından güvence altına alınan Libya'daki Rus etkisinin akıbeti hakkında bir soru işareti var. Zira Wagner’in Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile arasındaki ilişkiler gergin ve Wagner, ABD yönetimi tarafından ‘sınır ötesi suç örgütleri’ listesine dahil edildi.

Acaba ABD, petrol ve gaz açısından zengin kaynaklara sahip olan Libya'da Rus etkisini azaltmak ve daha da genişletmek için Wagner isyanından yararlanacak mı?

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Libya'daki varlıkları

Askeri meseleler uzmanı Adil Abdülkafi, Wagner güçlerinin el-Kadim, el-Cufra el-Caviye, el-Karube ve Kardabiye üsleri de dahil olmak üzere dört Libya üssü üzerindeki kontrolünü doğruladı.

Üslerin hepsi doğu ile Libya merkezi arasında yayılmış olup özellikle kıvılcım sahası olmak üzere Libya Petrol Hilali bölgesine yakınlıkları ile öne çıkıyorlar. 

Birleşmiş Milletler (BM) raporları, Libya topraklarındaki Wagner paralı askerlerinin sayısının yaklaşık ‘bin’ olduğunu ve grubun 2019 yılında ülkedeki faaliyetlerini kamuoyuna açıkladığına işaret ediyor.

Libya, Wagner’i Afrika'da genişlemek için kullanan ‘Rusya’ ile son zamanlarda ulusal seçimlere hazırlanırken bu grubun Libya'dan ihraç edilmesi çağrısında bulunan ‘ABD’ arasında nüfuz mücadelesi yaşıyor. Libya, içinde bulunduğu yıl boyunca diplomatik bir hareketliliğe tanık oldu.

Son dönem, gözlemciler tarafından önceki yıllarla kıyaslandığında aktif olarak tanımlanan bir dönem oldu. ABD’li birkaç diplomat ve önemli isimlerin yanı sıra CIA Direktörü William Burns, ABD'nin Yakın Doğu İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Barbara Leaf, ABD'nin Libya Büyükelçisi Richard Norland'ın son yıllarda bir dizi Libyalı yetkili ile beraber yürüttüğü periyodik görüşmelere paralel olarak, Trablus ve Bingazi’yi ziyaret ettiler.

Gözlemcilere göre bu hamleler, ABD'nin stratejik müttefiki olan eski kıtaya petrol arzının devamlılığını sağlamak için Wagner’in rolünü ve Rusya'nın Libya'daki etkisini sınırlamayı amaçlıyor.


Altın fırsat 

Siyasi analist Hazım er-Rayis, Wagner güçleri ile Rusya arasındaki gerilimin ardında, “önümüzdeki günlerde Rusya'nın stratejisiyle ilgili olarak aralarında Libya’nın da bulunduğu bir dizi Kuzey Afrika ülkesinden geri çekilmeye tanık olabileceğimizi” doğruladı.

“Bu güçlerin isyanı, petrol zenginliğinin yoğunlaştığı Libya'nın doğusu ve güneyindeki Rus kontrolü nedeniyle gücü zayıflayan ABD'nin bölgedeki etkisini yeniden kazanması için altın bir fırsattır” diyen er-Rayis, şunları söyledi:

Washington yönetimi, bölgede Rusya'nın rolüyle yüzleşmeye çoktan başladı. Rusya'nın Usame Hammad hükümetine petrol limanlarını kapatması için yaptığı baskıyı reddeden Norland tarafından aktarılan son tutumundan da anlaşıldığı üzere durum apaçık ortadadır.

Siyasi analist, Washington'un Wagner ile Putin arasındaki krizden yararlanarak Libya ve bir dizi başka Afrika ülkesine daha da yayılacağını belirtti.
 


Zor iş

Libya işleri uzmanı Abdullah el-Kebir ise Rusya'nın Libya'daki nüfuzunu birkaç koşula bağladı. Rusya'nın bu ülkedeki rolünün daralmasının Moskova'nın Seyfülislam Kaddafi ve Halife Hafter gibi müttefiklerini etkileyeceğini vurgulayan el-Kebir, özellikle de Rusya'nın Wagner lideri Yevgeni Prigojin ile gergin ilişkisi sonucunda etkinlik ve nüfuz açısından kaybedeceklerini Libya'da telafi edecek herhangi bir siyasi sermayesi olmadığını söyledi.

El-Kebir, “Washington ve müttefikleri, Wagner'i Libya'dan kendileri için uygun yollarla kovmak amacıyla bu durumdan yararlanıyorlar. Çünkü Rusya ile Wagner arasındaki bu çalkantılı durum, Wagner’in herhangi bir yerel veya uluslararası meydan okumayla yüzleşme yeteneğini zayıflatacak. Şu anda Moskova'nın Wagner’i tamamen terk etmesi zor. Çünkü Libya'daki varlığı güneyde NATO stratejik sürekliliğini garanti ediyor ve Sahra altı Afrika'daki operasyonlarını lojistik olarak kolaylaştırıyor” ifadelerini kullandı.


Libya menfaatleri

Buna karşılık Adil Abdulkafi, Washington'un hırsının, Bingazi'nin güneyindeki el-Cufra üssü veya el-Kadim üssü yahut da petrol yataklarının yakınındaki bazı uçak pistleri gibi stratejik askeri üsleri işgal etmeye ulaşacağı ihtimalini dışladı.

Abdulkafi, “ABD’nin Afrika kuvvetleri (AFRICOM) ile Genelkurmay Başkanlığı'nın el-Bünyan el-Marsus güçleri arasındaki tam koordinasyon ve iş birliği yoluyla Libya'da ABD etkisinin mevcut olduğu göz önüne alındığında, Rusya'nın Libya'da yayıldığı şekilde bir Amerikan genişlemesine tanık olmayacağız. Bu koordinasyon günümüzde de devam etmektedir” dedi.

Abdulkafi, “Mevcut koşullar ışığında ve Libya'nın sahip olmadığı MiG-29 uçakları ve Afrika'ya yönelik operasyonlarını başlatmak için güvendiği Pantsir hava savunma sistemi gibi Wagner çok gelişmiş silahlara sahip. Libya şu anda Rus paralı askerlerini topraklarından çıkarmak için Washington ile ciddi bir iş birliğine ihtiyaç duyuyor” dedi.

Abdulkafi, ABD'nin Wagner ile Rus yetkililer arasındaki gerilimi Libya'da genişletmek için kullandığına dair herhangi bir resmi Libya endişesinin varlığını dışladı.

Zira ABD stratejisi, silah pompalayarak askeri nüfuzunu genişletmeye çalışan Rus muadilinden tamamen farklı. Washington, petrol sahalarına ekonomik yatırımlar yoluyla veya Libya'da olduğu gibi terörle mücadele operasyonları yoluyla müdahale ediyor.

 

 

Independent Arabia

DAHA FAZLA HABER OKU