Tunus son 60 yılda, 4,5 milyonluk bir nüfusla doğum kontrol alanında cahilliğin hakim olduğu, kaynak eksikliğinden mustarip olan ve yüzde 3'ü aşan bir nüfus artışının kaydedildiği bir toplumdan, mevcut nüfusu 12 milyon olan demografik yaşlanma tehdidi altındaki bir topluma dönüşmesi ile birçok dönüşüme tanık oldu.

Söz konusu durum, üreme sağlığının ilk aşamasını güçlendirme kapsamında devleti, doğum kontrol programı oluşturmaya, doğum kontrol haplarının ithalatına, reklamına ve satışına izin vermeye ve reşit olmayanların evlenmesine son vermek üzere evlilik yaş sınırını yükseltmeye yönelik yeni yasalar çıkarmaya yöneltti. 

Tunus toplumunun gelişmesi, eğitimin hem kadınları hem de erkekleri içerecek şekilde yaygınlaşması ve kadınların çalışma hayatından girmesiyle birlikte, her iki cinsiyetten kişilerin evlenme yaşının kademeli olarak arttı.

Evlilik artık, acil bir öncelik olmaktan çıktı, eğitim düzeyi ve iş bulmadan sonra atılan bir adım oldu. 

İstatistikler, Tunus'ta evlenme yaşının 1966'da 26,8 iken erkeklerde 2019'da 36,2'ye ve aynı dönemde kadınlarda 20,9 iken 29,4'e ertelendiğini gösteriyor.

Bunun yanı sıra, doğurganlık endeksi 1966'da doğurganlık çağındaki kadın başına 7,1 çocuk düşerken 2018'de bu oranının 2,2 çocuğa düştüğü de kaydedildi. 

Bu arada istatistikler, Tunus'ta evliliklerin son 10 yılda yüzde 36, doğum sayısının ise yüzde 28 azaldığını gösteriyor.

Bu göstergeler, art arda gelen ekonomik ve sosyal krizler, iş fırsatlarının azlığı, toplumdaki aktif sınıfın kademeli olarak gerilemesi sebebiyle derinleşen ve öte yandan, üretken olmayan grupların kategorisi, yani yaşlılar, giderek genişleyen yeni bir toplumsal gerçeği yansıtıyor.

Bunlar genel olarak Tunus toplumunu önümüzdeki yirmi yıl içinde nüfus yaşlanmasının olduğu bir topluma dönüştürebilecek değişkenleri oluşturuyor. 

Sosyal ve ekonomik maliyet

Uzmanlar, demografik yaşlanmayı, üretken grubun (gençlerin) azalması karşısında nüfus gruplarında bir kayma olarak üretken olmayan (yaşlıların) grubun genişlemesi olarak tanımlıyorlar.

Nüfus ve kalkınma konularında uzman olan Tunuslu Ahmed Abdulnazır Independent Arapça'ya verdiği röportajda, “Mevcut nüfus göstergelerine göre ve bu dönüşümlere yaklaşmak için uzun vadeli stratejiler olmazsa Tunus toplumu yaşlanan bir toplum olacak” dedi. 

Abdulnazır, nüfusun yaşlanmasının çok büyük bir sosyal ve ekonomik maliyeti olduğunu belirtti.

Ayrıca Abdulnazır, devlete bu grubun topluma bağımlı kalmaması için gerekli imkanları oluşturarak, yaşlıları ekonomik döngüde istihdam ederek ve yatırımlarda bulunarak bu aşamaya hazırlanma çağrısında bulundu. 

Nüfus ve kalkınma konularında uzman olan Abdulnazır, Tunus'taki yaşlı insan sayısının artmasına yönelik olguyu, Tunus ve tüm Arap bölgesinin yanı sıra, Avrupa ülkelerinde doğal bir demografik değişim olarak tanımladı.

Bununla birlikte, Tunus'un bu konudaki özel sorunun, bu demografik geçişin Avrupa ülkelerinde olduğundan daha hızlı ilerlemesi ve ülkenin genç bir toplumdan yaşlanan bir topluma geçmesine bağlı olduğunu da belirtti. 

Uzman ayrıca “Bilim ve tıbbın gelişimi ve yaşam standardının iyileştirilmesi, bebek ölümlerindeki düşüş, demografik verilerdeki yeni spesifik unsurlardır. 1960'larda Tunus'ta yeni doğanların dörtte biri hastalıklardan ölürken, bugün yaşam uzunluğu oranı erkeklerde 74, kadınlarda 78 seneye yükseldi” ifadelerini de vurguladı. 

Üretici sınıfın, çalışma ve üretim yeteneğine sahip varsayımsal bir güç olduğunu belirtti. Eğitim ve istihdam programları yoluyla iyi işletme ve ekonomik yatırım çağrısında bulundu zira bunun emeklilere insana yakışır bir yaşam yaşamasını sağlayacağını belirtti. 

Önemli rakamlar

Tunus'ta 65 yaş üstü nüfus oranı dikkat çekici bir şekilde arttı. Zira 2014'te yüzde 7 olan oran, 2021'de yüzde 10,4 oldu.

65 yaş üstü kategorisi toplam nüfusun yüzde 17'sini aşarken, bu gruplara ilaç ve gerekli ihtiyaçları sağlamak için devletin maliyeti ikiye katlanacak olması nedeniyle söz konusu durum özel kamu programları ve politikaları gerektiriyor. 

Öte yandan 15-39 yaş kategorisi, 2014 yılında yüzde 40,8 civarındayken, 2021 yılında toplam nüfusun yüzde 33,8'ine geriledi.

Tunus'taki ekonomik ve sosyal kriz, üretken grubu üretim ve çalışmadan aciz hale getirdi ve bu da gençleri geçim kaynakları aramak için göç etmeye sevk etti.

Tunus toplumunu tehdit eden demografik yaşlanmanın belki de en belirgin sonuçları, sosyal fon açığının derinleşmesi, yaşlılar için sağlık ve sosyal bakım maliyetlerinin yüksek olması, ayrıca demografik dengesizliğin yanı sıra finansal ve ekonomik dengelerin bozulması oldu. 
 

Tek tip politika

Ayrıca, Tunus'ta geçen yüzyılın 1970 yıllarında kurulan Ulusal Aile ve İnsan Kentleşme Ofisi, nüfus planlaması ve aile planlaması alanında ulusal politikayı uygulamak, üreme sağlığı hakkının sağlamak, sabit ve gezici sağlık merkezleri ağına istinaden tüm yaş grupları için tıbbi ve eğitim hizmetlerinin iyileştirilmesini içeren rolünü geliştirmek için faaliyet gösteriyor. 

Tunus'taki Ulusal Aile ve İnsan Kentleşme Ofisi'nin Teknik Programlar Departmanı başkanı Abduldayim el-Hulafi yaptığı özel bir açıklamada “İyi tanımlanmış bir nüfus programını yürürlüğe koymak için siyasi irade gereklidir. Ancak, ülkenin stratejik yönlerini belirleyecek ve bu konuda ulusal politikayı belirleyecek olan, 2010'da kapatılan Yüksek Nüfus Konseyi'nin faaliyette olmaması nedeniyle, nüfusla ilgili her bakanlık kendi planını çiziyor” ifadelerine yer verdi. Nüfus alanında net bir vizyona ve entegre stratejilere sahip bir ulusal politika yoluyla ulusal çabaların birleştirilmesi çağrısında bulundu. 

Hulafi, gelişmiş toplumsal bağlamlarda nüfusun yeni ihtiyaçlarını göz önüne alarak, gerçeği okuma ve nüfus alanındaki değişiklikleri tahmin etme ihtiyacına dikkat çekti.

Ofisin insani ve maddi imkânlarındaki önemli düşüşe değinerek, Ulusal Aile ve İnsani Kentleşme Bürosu'nun hizmetlerini farklı kılanın, yeni hizmetler sunması, ücretsiz olması ve hafta boyunca tüm bölgeleri kapsaması olduğunu belirtti. 

Hulafi'ye göre, 2014 yılında toplumdaki aktif grupların (15-59 yaş) yüzdesi yüzde 64,5 iken Tunus, bu demografik durumdan gerektiği gibi yararlanmadı.

O sırada, ilerlemiş yaş grupları (60 yaş üstü) için büyüme, yüzde 23 olarak tahmin edilen genç grupların küçülmesine kıyasla yavaştı ayrıca zenginlik yaratmak ve ekonomiyi büyümeye teşvik etmek mümkündü. Ancak sonuç, servet dağılımında bir dengesizlik ve yönetişim eksikliği oldu.

Bu durum, kıyı ve batı bölgeleri arasında bir gelişmişlik eşitsizliğine neden olarak yüksek işsizliğe ve sosyal ve sağlık hizmetlerindeki düşüşe yol açtı.

Bugün ülke, 65 yaş üstü kategorisinin genişlemesine dayanan yeni bir zorlukla ve sosyal ve sağlık bakım açısından gerektirdiği maliyetlerle karşı karşıya kaldı.

 

 

Independent Arabia