Petrolün bu savaşlarda önemli bir faktör olduğu göz önüne alındığında, Güney Sudan'daki iç savaşın sona ermesiyle Sudanlılar, bu yeni başlangıcın savaşlarda doğal kaynakların kullanımının son olacağına dair iyimserlikle doluydu.

Bunun etnik bölünmelere dayalı Darfur savaşını da sonlandıracağını umuyorlardı.

Ancak Kuzey Darfur Eyaleti'ndeki 'Cebel Amer'deki altın madeni, bölgede milisler ile Afrikalı 'Zarga' isyancı hareketleri arasındaki çatışmanın alevlenmesine katkıda bulundu.

Öyle ki burası, anlaşmazlıkların ardından Muhammed Hamdan Daklu'ya (Hamideti) geçmeden önce Cancavid lideri Musa Hilal tarafından kontrol ediliyordu.

Bu durum, Çad, Nijer, Nijerya ve Orta Afrika'dan gelen iki madenin varlığıyla daha da kötüleşti. Libya üzerinden kaçakçılık yapan silahlı çeteler bu ülkelere ve bölgeye yayıldı.

Hamideti'nin kaynakları sattığı ya da detayları açıklanmayan bir anlaşmayla eski Maliye Bakanlığı'na devrettiği aktarılırken, bazı taraflar da sahibi olduğu bir şirket aracılığıyla Sudan Merkez Bankası'na yalnızca 54 milyon dolar değerinde altın satıldığını söylüyor. 

Kuzey ve güney arasındaki çatışma, 2011'deki ayrılıkla sona erdi. Anlaşmazlık, toprak, su ve otlak gibi diğer kaynaklar nedeniyle güney devleti içinde kaldı.

Korgeneral Abdulfettah el-Burhan liderliğindeki ordu güçleri ile önemli noktalarda eli olan Hızlı Destek Kuvvetleri komutanı Muhammed Hamdan Daklu arasındaki mevcut savaşta altın artık görünür durumda.

Jeologlar, demir cevheri, bakır, gümüş, mika, manganez, krom, platin, talk, siyah kum, mermer ve diğerleri gibi diğer kullanılmayan madeni kaynaklarının, diğer iç çatışmaları körüklemek için kapıları ardına kadar açabileceği konusunda uyarıyorlar.

Özellikle özel madencilik konusunda devletin müsamaha göstermesi ve aşırı sömürüden kaynaklanan sürekli tükenme nedeniyle de dış müdahale kaynaklı başka çatışmalar yaşanabilir.

Bu sömürü karşısında devlet, ayrılık sonrasında ortaya koyulan ekonomik çeşitlendirme stratejisinden faydalanamadı ve altın, çoğu yasa dışı olarak alınıp satılmasına rağmen, Sudan'da ihraç edilecek ilk ürün haline geldi.

Yıllardır on binlerce Sudanlı, çatışmalardan ve diğer koşullardan mustarip farklı bölgelerden, kötü ekonomik koşullar ışığında, geçim fırsatlarını iyileştirmek için altın arayacakları maden sahalarına taşınıyor.

Çatışma yönetimi

Doğal kaynaklarla, özellikle de altınla ilgili çatışmalar, Sudan'ın Türkiye -Mısır kolonizasyonunun tarihiyle bağlantılı.

Öyle ki Muhammed Ali Paşa'nın Mısır tahtına çıkıp İngilizler ve Memlüklerle savaşarak, ayrıca 1820'de Sudan'a karşı büyük bir sefer düzenleyip vadinin güneyine doğru genişleyerek egemenliğini sağlamlaştırmasının ardından, birçok kitap ve belgede adı geçen siyasî ve sosyal tarihe damgasını vurdu.

Hareketliliğinin en önemli nedenlerinden biri, altın elde etmek, Arnavut ve Türk güçlerini dağıtmak ve kuzey Sudan'daki Dongola şehrine yönelen Memlükleri kovmak için bir köle ordusu toplamak, Mısır ve Sudan arasında ticaret yolları açmak, Sudan mahsullerine erişim ve Nil kaynaklarına erişimdi.

İşgal, Caali kabilesinin kralı el-Mak Nimr'e piposunu fırlatarak hakaret ettikten sonra 1822 yılında Şendi'de yakılan İsmail bin Muhammed Ali Paşa ve askerlerinin ölümüyle de son bulmadı.

Ancak bunu Defterdar'ın Sudan'daki Türkiye- Mısır egemenliğini pekiştiren 'intikam' kampanyaları takip etti ve Hartum'un 1885'te Mehdist devrimin lideri Muhammed Ahmed el-Mehdi'nin eline geçmesiyle sona erdi.

Sömürge dönemi, kaynakları kullanmak ve dağıtmak için farklı etkilere ve yollara sahip iki etnik grubun yükselişiyle, Sudan'daki kaynakların sömürülmesi üzerinde hala açık bir etkiye sahip.

Zira çatışmaları yönetmek için araçlar ve stratejiler geliştiren sosyal ve ardından siyasi bağlamlar ortaya çıktı. Kaynak açısından zengin alanların çoğunda, topluluklar zenginliği paylaşmaya uyum sağlayamadı.

Dönüm noktası

Anlaşmazlıklar ve altın arasındaki ilişki açık. Ancak Sudan hükümeti, yatırım şirketleri, yerli madenciler, Hızlı Destek Kuvvetleri ve Wagner güçleri gibi çeşitli tarafların katılımıyla bu durum basitleştirilemez.

Wagner'in bu alana girişi, Rusya'nın Moran Güvenlik Grubu gibi 1990'lardan beri Afrika'daki amaçlarına ulaşmak için özel güvenlik şirketlerini kullanmasının köklerine dayanıyor.

Orta Afrika, Kenya ve Nijerya'da faaliyetleri vardı ve 'Slavonik Kolordu' grubu, Afrika'daki Rus işadamlarına güvenlik hizmetleri sağlamada aktifti.

Moskova'nın Kremlin'e bağlı özel güvenlik güçlerini sistematik olarak kullanmasının ana dönüm noktası ise, 2014 yılında Batı'nın Kırım'ı ilhak etmesi ve Donbass'ı istikrarsızlaştırması nedeniyle Moskova'ya yaptırımlar uygulamasıyla ortaya çıktı.

Eski Devlet Başkanı Ömer el-Beşir, Kasım 2017'de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Soçi'deki konutunu ziyaret ettiğinde, Putin'e "Sudan'da yatırım fırsatları ve Kızıldeniz'de bir Rus üssü kurulması karşılığında kendisini, ABD'nin ülkesinin içişlerine müdahalesinden koruması" çağrısı yaptı.

Bu da Wagner Grubu'nun Sudan'daki faaliyetlerinin genişlemesinin önünü açtı.

Siyasi analistlere göre daha sonra Moskova, ciddi şekilde Sudan altınına yatırım yapmaya başladı ve bunun "servet aktarımının, Rus devletinin kasasını desteklemenin ve uluslararası yaptırımları atlatarak uluslararası mali kontrol sistemlerinden kaçınmanın" etkili bir yolu olduğunu kanıtladı.

Nisan 2019'da Beşir'in devrilmesinin ardından Wagner yetkilileri, Egemenlik Konseyi başkanı ve yardımcısıyla çalıştı. Ancak Hamideti, Wagner ile başka yollar açtı.

Hamideti, geçen yılın Şubat ayında, Rusya'nın Ukrayna'ya saldırması üzerine Rusya'nın planlarına destek vermek ve Beşir'in daha önce teklif ettiği Kızıldeniz'de bir deniz üssü kurma konusunu yeniden ele almak için Moskova'ya gitti.

Bu, Burhan'ın kabul etmeyi reddettiği bir adımdı ve iki general arasındaki en belirgin anlaşmazlık noktalarından biriydi. Burhan, Hamideti'yi "kendisini atlayarak dış ilişkiler kurmakla" suçladı.

New York Times'a göre Rusya yolculuğunda Hamideti'nin bindiği uçak, külçe altın taşıyordu.

Gazete, Moskova'daki görüşmeler sırasında Hamideti'nin askeri teçhizat elde etmek için Rus yetkililerden yardım istediğini belirtti.

Wagner Grubu, giderek artan bir şekilde öne çıkan bir rol oynuyor ve bu rolü şimdi Rusya'nın Ukrayna'daki savaşıyla tamamlıyor.

Bu yolla da Kremlin'e 'kendisini Rus ordusuna entegre etmesi' ve Rusya Savunma Bakanlığı ile iktidar mücadelesiyle sonuçlanan geniş hırsının bir sonucu olarak 'büyük ayrıcalıklar elde etmek' için baskı yapıyor.

Sömürü korkuları

Petrol ve altını, Sudan'da çatışma çıkaran bir 'bela' olarak görenler var. Eski rejim 1990'lardan beri petrolü ve gelirlerini kontrol ediyordu.

O dönemde yaygın yolsuzluk ve iktidardaki Ulusal Kongre Partisi'nin bir grubunun kontrolü nedeniyle ne devlet ne de yerel topluluklar bundan fayda sağlamadı.

Sudan Halk Kurtuluş Hareketi'ne bağlı 'Halk Kurtuluş Ordusu', "partinin bu servet üzerindeki kontrolüne ilişkin şikayetle" nedeniyle birkaç kez petrol kuyularına ve rafinerilere saldırılar düzenledi.

Özellikle Hızlı Destek Kuvvetleri'nin Sudan'ın batısındaki Cebel Amer'de, Hartum'un kuzeyindeki Bayuda çölünde, Kızıl Deniz Eyaleti'nde bulunan kuzeydoğu Sudan'daki Aryab bölgesinde ve diğer yerlerde yer alan bazı bölgelerin kontrolünü ele geçirmesinden sonra altın, mevcut savaşın uzamasının bir göstergesi olarak ortaya çıktı.

Aynı zamanda bazı taraflar, petrol, altın ve genel olarak kaynakları, kötü yönetim veya sömürünün bir lanete dönüştürdüğü 'bir lütuf' olarak görüyor.

Sudan'ın yanı sıra elmasların bir istikrar unsuru olduğu Botsvana gibi diğer Afrika ülkelerinde de aynı durumdan bahsedilebilir.

Uzun süredir askeri faaliyetleri desteklediği, silah alımına girdiği ve savaşçılara cömertçe ödeme yaptığı için Sierra Leone ve Liberya'da bunlara 'kanlı elmas' deniliyor.

Ayrıca hükümetin petrol sahalarının kontrolünü ele geçirmesinin ardından Angola'da anlaşmazlık başladı ve 'UNITA' isyancı hareketi elmas için yasadışı sondaj yapmaya yöneldi.

Ayrıca kaynaklar, Orta Afrika, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Ruanda, Mali, Senegal ve Afrika'daki diğer kaynak açısından zengin bölgelerde de çatışma konusu oldu.

Sudan, büyük bir altın stokuna ve bir dizi silahlı harekete sahip olduğu için ilk endişeler bu yöndeydi. Öyle ki bunların çatışmalar için çekim unsuru olabileceğine dair uyarılar yapıldı.

İkinci olarak, altının Wagner'in faaliyetlerini genişleterek Rus etkisinin genişlemesine katkıda bulunacağı korkusu mevcut.

Ancak Rusya'nın Ukrayna'ya karşı savaşı, özellikle Avrupa Birliği'nin geçen Şubat ayında Wagner'in kurucusu Yevgeniy Prigojin'in sahibi olduğu 'Meroe Gold' şirketine yaptırım uyguladığını açıklamasının ardından bu korkuları artırmış olabilir. 

Yolun karmaşıklığı

Öyle görünüyor ki Sudan gibi altın üretiminde dünyada 13'üncü, Afrika'da ise üçüncü sırada yer alan bir ülkedeki çatışmanın 'iki generalin' ötesine geçebilmesi mümkün.

Sudan'da yılda yaklaşık 80 ton altın üretiyor ve sarı metal, Sudan'ın ihracatının yarısını temsil ediyor. Üretimin yaklaşık yüzde 80'i kaçak olarak yapılıyor.

Kullanılmayan rezervlerin ise bin 550 ton olduğu tahmin ediliyor. Uluslararası müdahalelerin, Batı'nın sivil bir hükümet sistemi kurmaya yardım ederek Sudan'da demokrasi kurma eğilimi ile ABD ve Avrupa Birliği'nin Rusya'nın Afrika'daki rolünü sınırlama girişimleriyle taban tabana zıt olabilir. 

Bu noktadaki çelişki, şiddetli askeri çatışmayı, onları sandığa götürecek bir siyasi mücadeleye dönüştürebilecek siyasi güçlerin saflarının bu ana kadar ortaya çıkmamış olması.

Bazı siyasi güçler, Burhan'a karşı Hamideti'yi korurken, bir kısmı da Burhan'ı koruyarak Hamideti'ye karşı duruyor.

Sivil güçlerin yanında olması gereken Batı da birinci kategoriyi seçerse, yani Hamideti'yi desteklerse bu hipotezle baş etmek zor olacak.

Çünkü onun desteği, (İngiliz gazetesi The Guardian'a ve CNN'in haberine göre) Rusya'nın Afrika'da desteklenmesi ve Hızlı Destek Kuvvetleri'nin kontrolündeki altın madenlerinden yararlanmasını kolaylaştırmak anlamına geliyor.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

• 2/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

• 3/30

  19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)

• 4/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

• 5/30

  18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP)

• 6/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

• 7/30

  15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters)

• 8/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 9/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 10/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 11/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 12/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 13/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 14/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 15/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 16/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 17/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 18/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 19/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 20/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 21/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 22/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 23/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 24/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 25/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 26/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 27/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

• 28/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 29/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

• 30/30

  23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP)

The Guardian ayrıca, Hızlı Destek Kuvvetleri'nin Sudan'ın en kârlı endüstrisi üzerindeki kontrolünün, ülkenin demokrasiye giden yolunu karmaşıklaştırdığını ve iktidar geçişini tehdit ettiğini belirtti. 

Aynı şekilde Global Witness belgeleri, kardeşi Abdurrahim Daklu önderliğindeki 'el-Junaid' adlı özel bir madencilik ve ticaret şirketinin yönetim kurulu başkanı olan Hamideti'nin güçleri tarafından yürütülen paralel bir ekonominin varlığıyla, ülkedeki siyasi geçişin başarısı hakkında soruların var olduğunu vurguladı.

Global Witness, Sudan'daki petrol gelirleriyle ilgili belgeleri sağlamada daha önce aktif olan bir hükümet dışı yolsuzlukla mücadele kuruluşu olarak biliniyor. 

Öte yandan Batı, Burhan'ı desteklemeye karar verirse, onu savaşın bitiminden ve geçiş döneminin bitiminden sonra bile iktidara devam etmeyi planlamakla suçlayan bir grup sivile karşı durmuş olacaktır. Bu da akla eski cumhurbaşkanının iktidar senaryosunu getiriyor.

İşbirliğinin kaderi

Wagner grubu, mevcut savaş sırasında Sudan'daki varlığını birçok kez inkâr etse de Batılı diplomatlar onun bu ülkedeki varlığına dikkati çekiyor.

Öyle görünüyor ki Wagner grubunun Rusya Savunma Bakanlığı ile ilişkilerindeki son değişiklikler ve grubun liderinin, Rus ordusunu üyeleri arasında cephane sıkıntısına neden olmakla suçlaması, Wagner ve Hızlı Destek arasındaki ilişkiyi "Ukrayna ve Sudan'daki çatışmanın hızını etkileyecek şekilde" yeniden yapılandırabilir.

Hatta uzun bir aradan sonra da olsa, Wagner tarafından kaçırılmaya devam edilen Sudan altını, Rusya'nın ihtiyaç duyduğu silah ve mühimmat eksikliğini giderebilir.

Aynı şekilde Sudan, Burkina Faso ve Orta Afrika'dan altın kaçakçılığı çemberi, özellikle altın madenlerini isyancılardan korumak için Orta Afrika Cumhuriyeti ile sözleşme yapıldığı için, Afrika faaliyetleri aracılığıyla da tamamlanabilir.

Aynı zamanda, uluslararası güçlerin Sudan'a girmesi ve orada ve Orta Afrika sınırındaki faaliyetlerinin ortaya çıkması durumunda, Wagner'in iki ülkedeki etkinliği etkilenebilir.

Bu çatışma, güney savaşından farklı olarak ideolojik faktörlerden ve etnik ve ekonomik rekabetten yoksun olsa da, bu savaşı uzatabilecek başka faktörler de var.

İlk olarak, silahlı çatışmaların patlak vermesi ile (petrolünün yüzde 75'inin Güney Sudan'a gitmesinden sonra) Sudan'ın altına bağımlılığı arasında güçlü bir ilişki var.

İkinci olarak, altının varlığı, yolsuzluğun yüksek düzeyde yayılmasında karlı bir faktör, ek bir çatışma ve halk hoşnutsuzluğunun kaynağıdır.

Üçüncü olarak, altının çatışmaya dahil olma denklemindeki coğrafi rol. Ülkenin batı ve doğusundaki altının bulunduğu yer ile Nuba Dağları bölgesindeki Güney Kordofan eyaletinin coğrafi özellikleri arasında bir bağlantı vardır.

Hartum'daki çatışmanın tezahürleri, kendi başına bir sebep değil, fon sağlayıcı olarak sadece altından yaralanıyor olmasına rağmen savaş uzarsa, bir amaca dönüşecektir.

Bu çerçevede esas konu ve savaşa yol açan farklılıklar, başka bir konuya taşınacaktır.

Independent Arabia