Henry Kissinger, bir keresinde şöyle söylemişti:

ABD'nin düşmanı olmak tehlikelidir. Ama ABD'nin dostu olmak ölümcüldür.

Son olarak Ukrayna ordusunun planlarını içeren yüzden fazla gizli ABD belgesinin milyonlarca sosyal medya kullanıcısının gözü önünde dolaşmasıyla açığa çıkan, Ukrayna'nın son zamanlardaki bataklığı düşünüldüğünde üst düzey diplomatın bu alaycı sözleri akla geliyor. 

Ukrayna'nın endişeleri

Son Rus atılımı, Kiev'in üstün göründüğü bilgi savaşında dengeyi yeniden sağlamak için geldi.

Washington'un Kiev'e verdiği bilgiler, Moskova'nın planlarının karıştırılmasında ve istediği askeri harekatın uzamasında rol oynadı.

Ayrıca, ABD istihbarat desteği sayesinde Ukrayna ordusu, büyük askeri kazanımlar elde etmeyi, Rus generallerine suikast düzenlemeyi ve Moskova'nın cepheden çekmek zorunda kaldığı mühimmat depolarını hedef almayı başardı.

Ancak Volodimir Zelenski'nin yoldaşları, ABD yardımının da sonuçları olduğunu anladılar.

Geçen hafta, bir ay veya daha uzun bir süre içinde Rusya tarafından işgal edilen bazı bölgeleri geri almak için bir karşı saldırı başlatmayı planlayan Kiev için kötü bir zamanda ortaya çıkan sızıntı hayaleti korkusu baş gösterirken, bu çerçevede geçen sonbahardan beri Kiev, Washington ile istihbarat alışverişinin hızını düşürmeye başladı. 

Bu ihtiyati tedbir, Ukrayna'daki NATO'nun zayıflıklarına ek olarak geçen hafta 'ordu kuvvetlerinin sayısı, teçhizatı ve donatılmakta olan yeni tugaylar' hakkında hassas ve doğru Ukrayna bilgilerinin ifşa edilmesine yol açan Pentagon belgelerindeki Kiev sırlarını korumak için yeterli değildi.

Sızan ABD belgelerinin beş haftadan daha eskiye dayanması ve yaklaşan bir askeri operasyonla ilgili ayrıntıları içermemesi Ukraynalılar için belki de bir şanstı.

Müttefikleri gözetlemek

Daha önce ABD'li yetkililer, Kiev'in en yakın askeri müttefikleriyle bile izlediği gizlilik yaklaşımına atıfta bulunarak, Rus askeri planlarını Ukrayna planlarından daha iyi anladıklarını belirtmişlerdi.

Ancak New York Times'a göre son sızıntıların gösterdiği şey, Washington'un yalnızca muhalifleri hakkında değil, aynı zamanda müttefikleri hakkında da casusluk yaptığıydı.

Gazete, istihbarat raporlarının ABD'nin Ukrayna askeri ve siyasi liderleri ile İsrail ve Güney Kore de dahil olmak üzere diğer müttefik ülkeler hakkında casusluk yaptığını ortaya koyduğunu belirtti.

Aktarılana göre sızan belgeler, Washington'un müttefikleriyle ilişkilerini karmaşıklaştırdı ve ABD'nin sırlarını saklama becerisi hakkında şüpheler uyandırdı.

Washington'un müttefikleri hakkında casusluk yaptığı tarih, bir anda ortaya çıkmış değil. Avrupalılar, 2006'dan 2012'ye kadar eski Almanya Başbakanı Angela Merkel ve üç Fransız cumhurbaşkanını hedef alan ABD casusluk operasyonlarından yıllarca zarar gördü.

Edward Snowden'in ifşa ettiği casusluk olayları, eski ABD Başkanı Barack Obama'nın dönemin Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande'a casusluk alanında "müttefikler arasında geçmişte yaşanan kabul edilemez uygulamaları sona erdirme" taahhüdünde bulunmasına yol açtı. 

Ayrıca, eski ABD Savunma Bakan Yardımcısı Mike Mallroy, Independent Arabia'ya yaptığı açıklamada Pentagon'un gizli bilgilere erişimi sınırlandırmanın yanı sıra bir ihlal durumunda bunun etkisini sınırlayan bir dizi protokol benimsediğini söyledi.

Yetkili, Washington'un, bu ihlal nedeniyle gelecekte gizli materyallerle nasıl başa çıkacağını yeniden gözden geçireceğine inandığını dile getirdi. 

Washington'un, müttefikleri hakkında casusluk yapmasıyla ilgili olarak ise yetkili, "Bence ABD de dahil olmak üzere çoğu ülke, müttefiklerinin ve ortaklarının onlar hakkında bir tür istihbarat topladığının farkında. ABD gibi dost veye düşmanlar tarafından yapılacak tüm girişimlere karşı kendilerini korumak için 'karşı casusluk' adı verilen adımlar atıyorlar" dedi.

Mike Mallroy, "Bu faaliyetleri halka açıklamak utanç vericidir ve kısa vadede ilişki sorunlarına neden olabilir. Ancak iki ülke arasındaki ortak çıkarların uzun vadede güçlü kalacağına inanıyorum" ifadelerini kullandı. 

CIA'de çalışan Mallroy, bazı belgeleri inceledikten sonra gözlemlerini paylaşırken, Ukrayna operasyon planında temel bir değişikliğe ihtiyaç duyulmadığına inandığını söyledi.

Yetkili, aleni şekilde açıklanmış olsun ya da olmasın, ihlale maruz kaldıklarına inandıkları belgelere dayanarak herhangi bir değişiklik yapılması gerekip gerekmediğini belirlemek için tam bir incelemenin yapılmasıı beklediğini dile getirdi. 

"Bu sızıntıların tam boyutu henüz tam olarak bilinmiyor olabilir" diyen Mike Mallroy, yaşananların "müttefiklerin ve ortakların Washington'un gizli belgeleri koruma becerisine olan güvenini kaybedebilecek olması da dahil" ciddi sonuçları olan çok büyük bir güvenlik ihlali olduğunu vurguladı.

Ayrıca hükümete, gizli bilgilerin saklanması ve bu bilgilere kimlerin erişimi olduğu mekanizmasını yeniden gözden geçirmesi çağrısında bulundu.

Eski savunma yetkilisi, istihbarat raporlarını saklamak ve güvenli alandan çıktıktan sonra bunları otomatik olarak silmek için kullanılabilecek güvenli cihazlar olduğuna dikkat çekti.

Bu tür bir cihazların da izlenebildiğini belirten Mallroy, "Bu şekilde sansür 'basılı kâğıt nüshaların' varlığında mümkün değildir" dedi. 

Bahmut savaşının önemi

Sızan belgeler, Ukrayna ordusunun Bahmut savaşını kaybetmek üzereyken Şubat ayı sonlarında yaşadığı zor durumu ortaya koydu.

Öyle ki doğu şehrinin sokaklarında savaşan Ukraynalı askerlerin tek ve kırılgan ikmal yolu ateş altında kalmıştı. Bir general de bu yolu 'son nefes' olarak tanımladı.

Analistlerin şehrin stratejik önemini küçümsemesine rağmen, Bahmut sekiz aydan uzun süredir aralıksız çatışmalara tanık oluyor.

New York Times'a göre bu analistler, Ukrayna'nın Rus kuvvetlerini tüketmek için savaşa devam etmek istediğine, çünkü savaşın uzunluğu nedeniyle şehrin büyük sembolik bir önem kazandığına inanıyorlar.

Bu çerçevede batılı gözlemciler, azalan stratejik önemine rağmen Ukrayna'nın Bahmut'u savunurken en iyi subaylarından bazılarını kaybettiğinden korkuyor.

Rusya, 20 bin ila 30 bin arasında insanı feda ederken, çoğu olmasa da bir kısmı Wagner grubundan serbest bırakılan hükümlülerdi.

Son raporlar, Rus kuvvetlerinin ve Wagner güçlerinin Bahmut şehrinin yüzde 85'inden fazlasını kontrol ederken, Ukrayna kuvvetlerinin ise Donetsk eyaletindeki şehrin yalnızca yüzde 10'unu kontrol ettiğini belirtti.

Şehrin geri kalan yüzde 5'lik kısmı ise gri bir alanı veya çatışma alanını temsil ediyor. Söz konusu raporlara göre Wagner güçleri şu anda Bahmut'taki tüm idari binaları ve endüstriyel bölgeleri, özellikle 'Azum' metal işleme fabrikalarını kontrol ediyor.
 

Türkiye'nin Wagner ile ilişkisi

Sızan Pentagon belgeleri, ekipman ve asker eksikliğini gösterdiği için Rus ordusu hakkında olumsuz bir değerlendirme içeriyor.

Ancak resmi Rus kuvvetlerine kıyasla kayda değer kazanımlar elde eden Wagner grubunun yeteneklerine ve kıtalararası faaliyetine de dikkat çekiyor.

Belgelere göre Wagner, ABD'nin Afrika'daki çıkarlarını engellemeye ve o ülkenin kuşatma altındaki hükümetine çetelerle mücadelede yardım etme teklifiyle, ABD'nin gözü önünde Haiti'ye doğru genişlemeye çalışıyor. 

Sızan belgelerden biri, Wagner elçilerinin geçen şubat ayında 'Türk bağlantılarla' gizlice görüştüğünü ve Ukrayna'da savaşmak için silah ve teçhizat bulmak üzere NATO topraklarına sızdıklarını ortaya koydu.

Silahların gerçekten transfer edilip edilmediği ve Türk yetkililerin bundan haberdar olup olmadığı netlik kazanmazken, Türk hükümeti yetkilileri de konu hakkında yorum yapmadı.

Belgeye göre Türkiye'nin ev sahipliğinde düzenlenen bir toplantıda, Wagner'in faaliyet gösterdiği Mali devletinin, Rus grup adına Türkiye'den silah temin etmek için ajan olma olasılığına değinildi.

Mali'nin silah kaçakçılığı faaliyetini seçmesi, 2021'de iktidara gelen askeri konseyi güvence altına almak ve korumak da dahil olmak üzere çeşitli görevleri yerine getirmek için Wagner'in birkaç yıl önce ülkeye ilk girişinden bu yana Afrika ülkesindeki artan nüfuzunu gösteriyor.

Rus grubun bir çalışanından alıntı yapan belge, Mali'de bin 645'ten fazla unsur bulunduğunu ortaya koydu. Bu durum ise komşu Fildişi Sahili'nde güvenlik endişelerini artırdı.

Mossad ve protestolar

Sızan belgelerde, İsrail istihbarat servisi (Mossad) liderliğinin, çalışanlarını ve İsrail vatandaşlarını geçen Mart ayında ülkeyi sarsan hükümet karşıtı protestolara katılmaya teşvik ettiği iddiası yer alıyor. Ancak bu iddia, İsrail'deki üst düzey savunma yetkilileri tarafından yalanlandı.

Aralık ayında ülke tarihindeki 'en sağcı' hükümet koalisyonunun başkanı olarak yeniden iktidara gelen Başbakan Binyamin Netanyahu'nun hükümeti, yargı reform planına karşı gösteriler ve grevlerle karşı karşıya kaldı.

Yargı reformu, Yüksek Mahkeme'nin yetkilerinin sınırlandırılması karşılığında İsrail'de yargıçları seçmek için kullanılan yöntemi değiştiriyor ve hükümete yargıçları seçmede daha fazla yetki veriyor.

CIA'ye atfedilen ve 1 Mart'a dayanan bir değerlendirmeye göre Mossad liderleri, Mossad yetkililerini ve İsrail vatandaşlarını yeni İsrail hükümeti tarafından önerilen yargı reformlarını protesto etmeye çağırdı. Bu çağrı, İsrail hükümetini kınayan açık eylem çağrılarını da içeriyordu.

Belgeye göre ABD istihbaratı, bu bilgiyi iletişimleri ve elektronik mesajları yakalayarak bilgi toplama süreci olan 'sinyal istihbaratı' yoluyla elde etti.