Kahramanmaraş merkezli depremlerde etkilenen 11 kentte resmi verilere göre 45 binin üzerinde insan hayatını kaybetti, çok sayıda insan evsiz kaldı.
Depremde binlerce bina çöktü, ayakta kalan yapılar ise ağır hasarlı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dün yaptığı açıklamada, "Deprem bölgesindeki 11 ilimizdeki yıkık, acil yıkılacak ve ağır hasarlı yani kullanılamaz hale gelmiş bina sayısı 230 bini, buralardaki bağımsız bölüm sayısı ise 645 bini buluyor" ifadesini kullandı.
Hükümetin 1 yıl içinde depremden etkilenen bölgelerin yeniden imarı ve ihyası sözü bir köşede dururken, bir yandan da halk günü kurtarmaya çabalıyor.
Kiracıların çoğu deprem nedeniyle doğan haklarını bilmiyor.
Avukat İrem Aktaş, “Ev sahibinin, deprem sonucu binanın yıkılmasında bir kusuru bulunuyor ise kiracı ev sahibinden tazminat talep edebilir” diyor.
"Kira sözleşmesi kendiliğinden sona erebilir"
Deprem sonrası kira sözleşmelerinin feshedilip feshedilemeyeceği hususu da merak edilen konu başlıklarından biri.
Sözleşmeye konu kiralananın hasar durumuna göre değerlendirilmesi gerektiğine vurgu yapan Avukat İrem Aktaş, Borçlar Kanunu'nun 301. maddesine işaret ediyor:
Buna göre; ev sahibi, kiralananı kararlaştırılan tarihte, sözleşmede amaçlanan kullanıma elverişli bir durumda teslim etmek ve sözleşme süresince bu durumda bulundurmakla yükümlüdür. Kiracı ise, kiralananı özenli bir şekilde kullanmak ve kira ödeme borcunu yerine getirmekle yükümlüdür. Deprem sonrası binanın yıkılması durumunda, kira sözleşmesi kendiliğinden sona erer. Binanın yıkılmasıyla birlikte, ev sahibinin kiralananı kullanım amacına uygun bir şekilde hazır bulundurması imkânsızlaşır. Buradan hareketle, kiracının kira ödeme yükümlülüğü de ortadan kalkar. Binanın ağır hasar alması durumunda da; belirli süreler dahilinde yıkım kararı verilmekte ve kira sözleşmesi kendiliğinden sona ermektedir”
Deprem korkusu sözleşme feshi nedeni olabilir
Orta hasarlı binalarda kiracı, hasarın ev sahibi tarafından onarılmasını, güçlendirme çalışmaları yapılmasını ve onarım süresi boyunca kirada indirim yapılmasını talep edebiliyor.
Kiralananın makul sürede güçlendirilmesi mümkün değil ise kanunda belirtilen şartlara uyarak kira sözleşmesini feshetmek mümkün.
Avukat İrem Aktaş, az hasarlı ya da hasarsız binalarda ise, kira sözleşmesi devam etmekte olup, sözleşme bitimine kadar kiracının kira bedelini ödeme yükümlülüğünün olduğunu söylüyor.
Ev hasarsız olmasına rağmen depremden korktuğu için evde oturmaya devam etmek istememe gibi psikolojik etkenlere ilişkin kanunda açık bir düzenleme yok.
Bununla birlikte 11 ili etkileyen deprem felaketinde artçı sarsıntıların hem şiddetinin yüksek olması hem de sık aralıklarla devam etmesi dolayısıyla kiracının sözleşmeyi devam ettirmesinin beklenemeyeceği, ayrıca çekilmezlik unsurunun bulunması hususları bir arada değerlendirildiğinde kiracılar sözleşmeyi önemli sebeple olağanüstü feshetme yoluna başvurma yoluna gidebilir.
"Kiracı depozitoyu geri alabilir"
Bir diğer merak edilen husus ise depozito yani güvence bedeli.
Avukat Aktaş, "Kiracıdan kaynaklanmaksızın depremde yıkılan yahut ağır hasar alan binalarda, evde meydana gelen zararların kiracıdan bağımsız ortaya çıkmış olması nedeniyle, kira sözleşmesini fesheden kiracıya güvence bedelinin ev sahibi tarafından iade edilmesi gerekmektedir" diyor:
Ev sahibinin deprem sonucu binanın yıkılmasında bir kusuru bulunuyor ise, kiracı ev sahibinden tazminat talep edebilir. Ev sahibinin binanın yıkılmasında bir kusuru bulunmuyor ise, tazminat ödeme yükümlülüğü ortadan kalkacaktır. Bununla birlikte kiracı, ev sahibinin haksız fiilden kaynaklı kusursuz sorumluluğuna da gidebilmektedir. Kiralananın sağlamlığına ilişkin sadece ev sahibi değil, kiracı da uzman bir bilirkişiden rapor aldırabilir. Deprem bölgesindeki binaların hasar durumu ilgili Bakanlık tarafından tespit edilmekte ve E-devlet uygulaması üzerinden görüntülenebilmektedir. Bakanlık tarafından az hasarlı olarak tespit edilen bir binanın orta yahut ağır hasarlı olduğu düşünülüyorsa ev sahipleri gibi kiracılar da itirazda bulunabilirler”
© The Independentturkish
