24 Şubat 2022'nin şafağında Ukrayna'yı istila ederek dünyayı sarsan Rusya, Avrupa'da nesillerdir yaşanan en kanlı savaşı başlattı.

Milyonlarca çaresiz Ukraynalı evlerini terk etmek zorunda kalırken, The Independent'ın Uluslararası Muhabiri Bel Trew, Polonya'daki kara sınırından geçerek yıkımı belgelemeye başladı. Trew bir yılını, çatışmanın ülke genelindeki siviller üzerinde yarattığı yok edici etkisini fotoğraflayarak geçirdi.

12 ayın ardından Rusya, doğu ve güneydeki saldırılarını artırmak dışında bir şey yapmadığından, barış için çok az umut var.

Birinci bölüm: Mülteci krizi

Evinin yanındaki havalimanı bombalandıktan sonra kaçan Ivano-Frankivsk'li, 4 çocuk annesi  45 yaşındaki Svetlana, "Üç gün boyunca araba aradık ve sonunda otostop çekerek buraya geldik. Halihazırda Polonya'ya girmeye çalışan 40 kilometrelik bir insan topluluğu var" diyor.
 

Araç kuyruğu günlerce sürdüğünden bir aile, Polonya sınırına giden son 40 kilometrelik yolu yürüyor (Şubat 2022).
 

Battaniyeye sarınmış bir kadın, ailesi Lviv tren istasyonunun peronundaki karda, güvenli bir yere giden bir tren bulma umuduyla kamp kurarken, kameraya bakıyor (Şubat 2022).
 

Avrupa'da II. Dünya Savaşı'ndan bu yana yaşanan en büyük mülteci krizi sürerken, sınıra doğru yola çıkan mülteciler Ukrayna'nın merkezinde mülteci kampına dönüştürülen bir kilisede uyuyor (Şubat 2022).

***

İkinci bölüm: Siviller savaşı kazanma çabalarına katılıyor

Bölge savunmasına katılmak isteyenlerin oluşturduğu kuyruklar o kadar uzun ki onların ihtiyaçlarını karşılayacak pozisyon bile yok. Ama yine de gelmeye devam ediyorlar. 

Leonid, Rusya'nın istilasından hemen sonra Kiev'in yaklaşık 241 kilometre batısındaki Vinnitsa'daki bölgesel savunmaya katılan eski bir ordu görevlisi.
 

Ülke genelindeki onbinlerce Ukraynalı gibi iki çocuk sahibi olan Yulia ve eşi de memleketlerini korumak için Vinnitsa'daki bölgesel savunmaya katılmış (Mart 2022).
 

Ukrayna'nın batısındaki Lviv'de yaşayan bir DJ, cephedeki birliklere göndermek üzere şarap ve bira şişelerinden patlayıcı molotoflar yapacak bir topluluk kuruyor (Mart 2022).
 

Ukrayna'nın iç kesimindeki Hmelnitski'deki inşaatçılar, üzerinde "Rus gemileri. Gidip kendinizi becerin" yazan tanksavar "demir kirpiler" üretiyor (Mart 2022).
 

Ukrayna'nın güneyindeki Mikolayiv şehrindeki genç gönüllüler, yaprak yaylardan ev yapımı kurşun geçirmez yelekler üretiyor (Nisan 2022).

***

Üçüncü bölüm: Rus işgalinden ilk kurtuluştan sonra ortaya çıkan toplu mezarlar

İlk başta morgdan ceset torbaları almıştık ama çabucak tükendiler, bu yüzden tek yapabildiğimiz cesetleri bu çukura koymak oldu. Buraya kaç kişinin gömüldüğünü bilmiyoruz. Saymayı 100'de bıraktık.

Aziz Andreas ve Pyervozvannoho Bütün Azisler kilisesinden Peder Andrey, Mart 2022 sonunda bölgenin kurtarılmasından önce Buça'daki Rus işgalinden sağ kurtulmuş.
 

Peder Andrey, Buça'daki bombardıman ve işgalin altında kazmak zorunda kaldığı toplu mezarın başında duruyor. Andrey, gömülenlerin çoğunun Ruslar'ın bağlayıp vurduğu kişiler olduğunu söyledi (Fotoğraf Nisan 2023'te çekildi, 2022'deki olaylardan bahsediyor).
 

15 yaşındaki Roman, Buça'nın en çok yıkıma uğrayan caddelerinden biri olan Vokzalna Caddesi'nde parçalanmış bir tankın yanında duruyor. Rus askerleri ona, infaz edileceğine inandıracak şeyler yapmış (Fotoğraf Nisan 2023'te çekildi, 2022'deki olayları anlatıyor).
 

Ukrayna'nın kuzeydoğusundaki Trostyanets'te bir yeraltı işkence odasında tutulan 8 sivilden biri olan Andrey, nisanda hücrenin duvarına kendi kanını sürdüğü yeri gösteriyor (Nisan 2022).
 

Bir itfaiyeci, Kiev bölgesindeki Borodyanka'da bir aydır enkaz altında kalan ölülerin çıkarılmasına yardım ediyor (Nisan 2022).

***

4. bölüm: Mariupol Kuşatması

Mariupol'dan gelen 20 yaşındaki öğrenci Alia, Noel battaniyesine sarılı kedisini tutarken "Her anaokulunun köşesi bir mezar. Binamızın yanındaki bahçede 15 ceset gömülüydü" diyor.
 

Mariupol'daki yoğun bombardımandan kaçarak Zaporijya'da, ülke içinde yerinden edilmiş kişiler (IDP) için geçici kabul merkezi haline gelen bir süpermarkete geldikten sonra ablası, 2 yaşındaki Paulina'yı teselli ediyor (Nisan 2022).
 

Çocuklar, işgal edilen Melitopol'den gelen 50'den fazla kişiyi taşıyan ve düşman hatlarını aşarak 11 saat boyunca Zaporijya'daki güvenli bir yere ulaşan bir kamyondan iniyor (Nisan 2022).
 

İşgal altındaki topraklardaki bombardımanda yaralanan bir çocuk, Zaporijya'da kum torbasıyla güçlendirilen hastanede tedavi ediliyor (Nisan 2022).

***

5. Bölüm: Kayıplar

Cehennemden daha kötü çünkü bir saniye sonsuzluk gibi geliyor. Sadece o an başınıza gelenlerden değil, ondan sonra olabileceklerden de korkuyorsunuz. Her ailenin esaret altında olan ya da esaret altında bulunmuş en az bir yakını var. Burası küçük bir kayıp kişiler ülkesi gibi.

Herson'un güney bölgesinden bir ekolojist olan 29 yaşındaki Maksim, Ruslar tarafından tutuklandı, kaçırıldı ve işkence gördü.
 

Andriy bir ay boyunca Rus hapishanesinde gizlice tutuldu ve halen kendisiyle birlikte kaçırılan kayınpederini arıyor. Fotoğraf, Kiev'in yaklaşık 402 kilometre doğusundaki Trostyanets şehrinde çekildi (Aǧustos 2022).
 

Ukrayna'nın doğusundaki Dnipro şehrinde manikürcü olan Maria, orduya alınan ve daha sonra ilk muharebesinde ortadan kaybolan kayıp nişanlısının fotoğraflarına ağlıyor (Aǧustos 2022).
 

Ukrayna'nın doğusundaki Balakliya'da Ukraynalıların haftalarca kaçırıldığı, alıkonduğu ve işkence gördüğü bir hücrenin duvarına Ukraynaca Babamız duası kazınmış (Kasım 2022).

***

6. Bölüm: Küresel etki

BM Genel Sekreteri António Guterres Temmuz 2022'de, Ukrayna'daki savaşın "eşi benzeri görülmemiş bir açlık ve yoksulluk dalgası yaratarak ardında sosyal ve ekonomik kaos bırakma" tehdidi taşıdığını söylemişti.
 

Stockwell'li Craig, Ukrayna'nın doğusundaki Harkiv'de. Craig, uluslararası lejyonda savaşmak için Ukrayna'ya akın eden binlerce yabancıya katıldı (Temmuz 2022).
 

Donetsk ve Luhansk'ın doğu bölgelerini kapsayan Donbas'ta çiftçilik yapan Vadim Martov, küresel kıtlık endişelerinin ortasında tek yapabildiği şeyin, yakınlarına bir top mermisi düşmüşken, ilerleyen cephe hattı tarlalarını istila etmesin diye dua etmek olduğunu söylüyor (Temmuz 2022).
 

Rusya, modern Avrupa tarihinin enerji altyapısına yönelik en kötü saldırısında Ukrayna'nın elektrik şebekesini vurarak milyonlarca evi karanlığa ve soğuğa gömdü. Bunun sonucunda Kiev'deki teknisyenler derme çatma sobalar yapıyor (Ekim 2022).

***

7. Bölüm: Doğu cephesinde yaşam

Bir bölgesel savunma üyesi, Ukrayna'nın kuzeyindeki Lyman'da bir yeraltı siperinde ısınıyor (Ekim 2022).
 

Donetsk cephe hattındaki trafsız bölgede yaşayan Olga, fotoğrafı çekilmeden birkaç saat önce bombardımanda yaralandı. Olga, bir gün önceki saldırıda kızı ölen yaralı komşusunun yanında oturuyor (Temmuz 2022).
 

Ukrayna'nın doğusundaki Bahmut'ta yaşayan bir kişi, cephe hattında yer alan kasabadaki bombardımanın altında, açık alanda yaktığı ateşte yemek pişiriyor. Savaşın en kanlı çatışmalarının bazılarına sahne olan Bahmut'ta yaşayanların elektrik ya da suya erişimi yok denecek kadar az (Kasım 2022).
 

Ağır bombardıman yüzünden binasının altında yaşamak zorunda kalan yaşlı bir Bahmut sakini, fırını gösteriyor (Ekim 2022).
 

Bir adam, Harkiv'deki yıkılan evinin kalıntılarının yanında duruyor (Temmuz 2022).

***

8. bölüm: Herson'un kurtuluşu

76 yaşındaki Ludmilla, kasımda güneydeki şehirde gıda yardımı paketini bir cankurtaran simidi gibi tutarken, "Tanrı sizi korusun; aylardır doğru dürüst bir yemek yiyemedim. Cehennem gibiydi" diyor. Rus kuvvetleri sadece iki gün önce şehri terk etmişti.
 

Aylardır ilk kez gıda yardımı alan aileler, Rusların çekilmesiyle birlikte şehre giren insani yardım görevlilerine sarılıyor (Kasım 2022).
 

Rus işgali sırasında Herson çevresinde çok sayıda ev yıkıldı (Kasım 2022).
 

Rus kuvvetleri Dnipro nehrinin karşısında, Herson şehrinden sadece birkaç yüz metre uzakta konuşlanmış durumda. Şiddetli çatışmalar devam ediyor (Kasım 2022).
 

Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, 8 ay boyunca Rusların tuttuğu ve kasımda kurtarılan Herson'a sürpriz bir ziyaret gerçekleştirdi (Kasım 2022).

***

9. Bölüm: Cephe hattı savunucuları

37 yaşındaki departman şefi Binbaşı Yuriy Galich, konuşması zaman zaman bombardıman sesleriyle kesilirken "Ve her geçen gün daha da kötüye gidiyor. Geçen hafta aynı anda 10 farklı yangınla ilgili 10 ayrı çağrı aldık ama yine istasyondan dışarı bile çıkamadık. Birçok gün gibi, eğer çıksaydık anında öldürülecektik" diyor.
 

Gönüllüler Bahmut'tan çok uzak olmayan Soledar'daki bir sahra hastanesinde, yaralı bir askeri kurtarmak için nafile bir çaba gösteriyor (Ekim 2022).
 

Bahmut'taki itfaiyeciler bir çağrı bekliyor; itfaiye teşkilatı birkaç gün sonra bombardımana tutuldu (Ekim 2022).
 

Mayın temizleyicileri, aylar süren işgalin ardından sadece birkaç gün önce kurtarılan Herson'daki bir yolda çalışmaya başlıyor (Kasım 2022).

***

10. Bölüm: Ormandaki Ceset

Adli antropolog Photis Andronicou, Uluslararası Kayıp Kişiler Komisyonu'nda kimliği belirsiz cesetlerin umutsuzca aranması hakkında "Bence bunu yapmak onlarca yıl sürer. Ukrayna'nın ölülerini bulma ve kimliklerini tespit etme sorunu devam ediyor. Umarım Ukraynalı yetkililer ve uluslararası toplum tüm kaynaklarını buraya aktarır ve bu süreyi daha da kısaltır. Ama bu sadece bir umut" diyor.
 

Ukrayna'nın doğusunda yer alan İzyum'daki bölge polisi cesetlerin halen ortaya çıkmaya devam ettiğini, ormandaki bu toplu mezarda 400'den fazla ceset bulunduğunu söylüyor (Kasım 2022).
 

Bir asker, İzyum'da yıkılmış bir apartman bloğunda yürürken sigara içiyor (Ekim 2022).
 

Polis, İzyum civarındaki yıkılmış bir köyde bir ceset daha ortaya çıkarıyor (Kasım 2022).
 

Kiev'in dışındaki Buça'da kimliği belirsiz cesetlerin bulunduğu mezarlık (Şubat 2022).

***

11. Bölüm: Bir yılın ardından, Ukrayna yasta

Buça sakinleri, Rusya'nın ülkeyi istilasının yıldönümünde ölülerinin yasını tutuyor (Şubat 2023).
 

24 yaşındaki Anna, oğlu Oleksy'yi kaybeden 47 yaşındaki Tetiana'yı teselli ediyor. Anna'nın nişanlısı, bir ay önce Bahmut'ta ölen bir asker (Şubat 2023).
 

78 yaşındaki Maria, Rus hava saldırısında ailesinin ölmesi ve evinin yıkılmasının ardından halihazırda yaşadığı portatif kabinde istilanın yıldönümünü anıyor (Şubat 2023).

https://www.independent.co.uk/news

Independent Türkçe için çeviren: İpek Uyar