6 Şubat'ta Kahramanmaraş merkezli yaşanan iki deprem, Türkiye'nin yaşadığı en büyük doğal afetlerden biri oldu.
Şu ana kadar yaşamını yitiren insanların sayısı 40 bine yaklaşırken, yaralı sayısı 108 bini aştı.
Afet bölgesinde onbinlerce bina ya yıkıldı ya da oturulamayacak hale geldi.
Depremin ilk anlarından itibaren tüm Türkiye yardım için seferber oldu.
Birçok insan ve kurum, imkanları ölçüsünde yardım gönderdi veya çalışmalara katıldı.
Yardımlar sadece yurtiçinden gelmedi. İlk gününden itibaren farklı ülkelerden arama-kurtarma ekipleri de deprem sahasındaydı.
Günlerce enkazlarda görev yapıp, yüzlerce insanı kurtardılar. Birçok devlet sadece ekip göndermekle kalmadı.
Çok sayıda ülke ve yabancı kuruluş, para ve malzeme yardımında bulundu.
Dünya Bankası, Türkiye'ye 1 milyar 78 milyon dolar deprem yardımında bulunacağını açıkladı.
76 ülkeden kurtarma ekibi geldi, 100 ülke yardım teklif etti
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, 15 Şubat 2023 Çarşamba günü Bosna-Hersek Dışişleri Bakanı Elmedin Konakovic ile Ankara'da düzenlediği basın toplantısında dış yardımlara dair bilgi verdi.
Bakan Çavuşoğlu, Türkiye'ye şu ana kadar 100 ülkenin yardım teklifinde bulunduğunu, 76 ülkenin de arama-kurtarma ekipleriyle sahada olduğunu söyledi.
Yardıma gelenler arasında gerilim yaşanan ülkeler de var
Yardıma gelenler arasında Türkiye'nin arasının zaman zaman gerildiği ülkeler de var.
Yunanistan, İsrail, Ermenistan arama-kurtarma ekipleriyle sahada aktif yer aldı.
Irak Kürdistan Bölgesi (IKB) yönetimi de yardıma koşanlar arasındaydı.
Neredeyse her kıtadan, her inançtan ülkenin mensupları çalışmalarda görev aldı.
Türkiye'de doğal afetlerde farklı ülkelere yardıma koşmasıyla bilinen bir ülke.
Bu sefer kendi yaşadığı felakette birçok ülkeyi yanında buldu.
Bu durum geçmişten beri dillendirilen "Türk'ün Türk'ten dostu yoktur" sözünü akla getirdi.
İlk defa kimin tarafından dillendirildiği bilinmeyen bu söz, günümüzde de sadece halk arasında değil, zaman zaman siyasette dahi kullanılıyor.
Bahçeli, 20 Ekim 2020 tarihli konuşmasında "Türk'ün Türk'ten başka dostu yoktur" sözünü kullandı
Bahçeli'den Türki cumhuriyetlere "Türk'ün Türk'ten başka dostu yoktur" hatırlatması
Örneğin Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Genel Başkanı Devlet Bahçeli, 20 Ekim 2020 tarihinde partisinin grup toplantısında Azerbaycan-Ermenistan arasında Dağlık Karabağ'da devam eden gerginlikte tarafsız kalmaya çalışan Orta Asya'daki Türki cumhuriyetleri sert bir şekilde eleştirdi.
"Diyoruz ki Türk'ün Türk'ten başka dostu yoktur" diyen Bahçeli, şunları ifade etmişti:
Bunu biliyor, buna inanıyor, bunu haykırıyoruz. Türk'ün feryat ettiği ortamda başka bir Türk'ün duyarsız kalması abesle iştigaldir. Hadi Kıbrıs davasında sesiniz çıkmıyor, hadi Kerkük'ten habersizsiniz. Bari Dağlık Karabağ'da taraf olun üstelik hakkın hakikatin saffında yer alın."
Peki son depremin ardından gelen yardımlara bakıldığında gerçekten de yine de "Türk'ün Türk'ten başka dostu yok" denilecek mi?
Bu tezin bir geçerliliği kaldı mı? Bu soruları konunun uzmanlarına yönelttik.
"Sözün Atatürk ile ilgisi yok, kaynağı belli değil"
Eski Türk Tarih Kurumu (TTK) Başkanı Prof. Dr. Yusuf Halaçoğlu, bu sözün Atatürk ile bir ilgisinin olmadığını söyledi.
MHP ve İYİ Parti'de siyaset yapan tarihçi Halaçoğlu, kimi çevrelerin Atatürk'e mal etmeye çalıştığı ifadenin çok daha önce söylendiğini vurguladı. Halaçoğlu, "Barboros Hayrettin Paşa döneminde söylendiği iddia edilir ama buna dair bir yazılı kaynak yok" diyerek sözün ilk sahibinin belirsiz olduğunu belirtti.
"Bana göre Türk'ün Türk'ten başka düşmanı yok"
Günümüzde dünyanın değiştiğini ve geçmiş imparatorluklar döneminden farklı olduğunu dile getiren Halaçoğlu, "Bana göre 'Türk'ün Türk'ten başka düşmanı yok'. Birçok Türk devleti başka bir Türk devleti tarafından yıkıldı. Timur, geldi Osmanlı'ya darbe vurdu. Fatih, Uzun Hasan'a, bir diğeri Safevilere, öteki de Memlüklülere... Düşman aramaya gerek yok ki" dedi.
"Türk'ün Türk'ten başka dostu yoktur" sözünün yakın dönemler için de söylendiğini belirten Halaçoğlu, "Müttefikimiz dediğimiz başta Amerika olmak üzere en büyük kazığı onlardan yediğimiz için de söylendiği oluyor" şeklinde konuştu.
Eskiden de depremlerde yardımlaşma oldu
Halaçoğlu, Osmanlı'nın San Francisko depreminin ardından ABD'ye yardım gönderdiği gibi aynı şekilde 1895'te İstanbul'da olan depremin ardından ABD ve Avrupa devletlerinin yardıma geldiğini hatırlattı.
"'Türk'ün düşmanıdır' diye genellemek doğru değil"
Emekli Büyükelçi Uluç Özülker, görevi kapsamında yıllarca yurtdışında bulunmuş ve uluslararası görüşmelerde Türkiye'yi temsil etmiş birisi.
Özülker, başka devletlerin yaşadığı doğal afet durumlarında Türkiye'nin ilk yardıma koşan ülkelerden biri olduğunu hatırlattı. "
"'Türk'ün düşmanıdır' diye genelleyerek geniş kapsama oturtmak mümkün değil" diyen Özülker, herkesin Türk düşmanı sayılamayacağını belirtti.
"Türkiye'ye bakış açısı sıkıntılıdır"
"Bunun yanında ikinci bir faktör var ki tartışmaya açık bir konu ama bir taraftan da gerçek" diyen Özülker, şunları kaydetti:
Kendi içlerinde siyasi açıdan yaklaşıldığında Avrupa'da başka türlü bir dayanışma mekanizması var. Bu dayanışma mekanizmasında Türkiye'ye bakış açısı sıkıntılıdır. Neden sıkıntılı? Türkiye'nin Osmanlı İmparatorluğu'nun devamı. Osmanlı, Roma'dan sonra Akdeniz havzasında yaşamış en büyük güç, Viyana'ya kadar gitmiş. Türkiye günümüzde de büyük bir ülke olarak görülür. Ancak 400-500 sene bizim boyunduruğumuz altında kalmanın ukdesi de vardır. Dolayısıyla tarihten gelen bir sıkıntı var.
"Siz çıkarlarınız için uğraşıyorsunuz, başkası çıkarı için"
Emekli korgeneral İsmail Hakkı Pekin ise "Türk'ün Türk'ten başka yoktur" anlayışının Türkiye'nin yanlışlarından biri olduğunu söyledi.
"Siz çıkarlarınız için uğraşıyorsunuz başkası kendi çıkarı için uğraşıyor" diyen Pekin, "Dolayısıyla herkesin sizin istediğiniz gibi hareket etmesi mümkün değil. Yani 'Türk'ün Türk'ten başka dostu yoktur' sözü bizim sorunumuz, acizliğimiz" şeklinde konuştu.
"Bu söz menfaatimize uymayan şeyler olunca ortaya çıkıyor"
"Ne demek Türk'ün Türk'ten başka dostu yok" diyen soran Pekin, "Bu söz bütün diplomatik girişimlerimiz tıkanınca menfaatimize uymayan şeyler olunca ortaya çıkıyor. Aslında özünde kimsenin kendisinden başka dostu yok. Bugün İngiltere ve ABD ile dost mu? Sadece çıkarları örtüşüyor. Bizim çıkarlarımız birçok yerde ABD ile örtüşmüyor" diyerek sözlerini bitirdi.
"Ulus devlet inşa etme projesinin söylemiydi"
Siyaset bilimci Prof. Dr. Bilal Sambur ise "Türk'ün Türk'ten başka dostu yoktur" sözünün ulus devlet inşa etme projesinin söyleminden ibaret olduğunu ifade etti.
Bu söyleminin hiçbir zaman gerçekte bir karşılığı olmadığını dile getiren Sambur, "Bu söylem bir efsanedir. Yaşadığımız gerçekler aslında bu söylemin bizi dünyadan koparmaktan, dünya halklarıyla sağlıklı ilişkiler geliştirmekten alıkoyan çarpık bir zihniyetin ürünü olduğunu göstermektedir" ifadelerini kullandı.
"İnsanın insandan başka dostu yoktur"
Son depremde pek çok ülkenin Türkiye'ye yardım için çabaladığını örnekleriyle aktaran Prof. Dr. Bilal Sambur, "Artık yeni bir anlayışla dünyaya, insanlığa bakmamızı gerektiriyor. Gerçek, doğru ve evrensel değerlerle uyumlu yeni bir zihniyetin temeli şudur: İnsanın insandan başka dostu yoktur" diyerek sözlerini tamamladı.
© The Independentturkish
