İnsani gelişme genel olarak, bir insan topluluğu veya toplulukları arasında üzerinde anlaşmaya varılmış, ilkellikten modernliğe, yoksulluktan zenginliğe, dağılmadan yalnızlığa gibi bir koşuldan diğerine geçişlerinde niteliksel bir sıçramayı temsil eden kodların veya şifrelerin oluşumuna dayanır.

Konu, dünya literatüründe 'Büyük Tarih' (Big History) adı altında bilinir ve bu, şimdi olup biteni anlamak için en baştan, Big Bang olarak bilinen ilk başlangıçtan itibaren milyarlarca yıl boyunca gelişen tek bir süreç olarak evrenin evrimini incelemek için eşsiz bir fırsat sunar.

İster madde ister düşünce olsun, onu organize eden bir süreç aracılığıyla bize ulaşan insanın şu anki durumunu anlamak için yakın geleceği algılama imkânı verir.

Birkaç ay önce Kahire'de diplomat Cemal Ebu Hasan'ın '300.000 Yıllık Korku - Evrenin Başlangıcından Tektanrıcılığa Kadar İnsanın Hikayesi' başlıklı bir kitabı yaymlandı.

Kitap, insan gelişimini, 'kodlar' olarak adlandırdığı veya kendisinden hemen önce gelen alfabetik kodla başlayan kullanışlı bir kodun keşfinin belirlediği aşamalar şeklinde ele alıyor.

Çünkü insan da hayvanlar aleminin geri kalan unsurları gibi, doğanın kendisinden ya da daha vahşi ve güçlü olanlardan veya yiyecek ya da cinsel üreme için rekabetten korktuğundan doğal içgüdülerden kaynaklanan sesler çıkarır.

Çıkardığı seslerden esinlenerek kelimeler türettiği ve iletişim kurduğu an, iletişimin başlangıcıdır.

İletişim ise 'ağaca' üzerinde uzlaşılan bir isim verildiğinde, bir grup insan tarafından bu şekilde adlandırılan nesnel bir gerçekliğe dönüştüğünde, daha sonra kendisinden tür ve meyve isimleri ortaya çıktığında gerçekleşir.

'Alfabe kodu', insanlar arasındaki iletişimi mümkün kıldı ve böylelikle kısaca insan topluluğu oluştu.

Aynı mantıkla bir 'sayı kodu' da vardır, sıfırdan dokuza kadar olan sayılar, kendi başlarına hiçbir şey ifade etmezler, ama bir veya iki elmadan söz edildiğinde o zaman sayı ve rakam bir anlam kazanır.

Böylece topluluk bir yandan büyürken, diğer yandan yetenekleri veya enerjisi artar. Çözülen ve kolaylaştırılan her kodla birlikte, ölünün gömülmesinden savaşa topluluğun uyum araçları artar.

'Tarım devrimi', gıda ve sulama operasyonlarını organize etmek, büyük imparatorluklar kurmak için büyük enerjilere neden olan ve kırılan zor şifreleri ifade ediyordu.

Kitap aslında henüz tamamlanmış değil, yayımlanan kitap 3 tevhid mesajının (Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam) ortaya çıktığı aşamada duruyor.

Ama kitapta belki de en önemli husus, insan gelişimini ele alırken kullandığı ve 'Darwinci' temellere dayanan ancak özellikle belirleyici anlarda ilahi vahyi dışlamayan yaklaşımıdır.

Burada bu yazıda bizi ilgilendiren, İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinden bu yana geçen tarihsel aşamalarda derin sarsıntılara maruz kalan Arap sisteminin yaşadığımız aşamasına bakmaktır.

Yüzyılın yaklaşık dörtte üçünde yaşananlara çok fazla girmeden, nispeten yakın zamanda yaşanan büyük ve belirgin an, 21'inci yüzyılın ikinci on yılının ilk yıllarında meydana gelen, devrimler, ayaklanmalar veya kalkışmalar olarak adlandırılan, Batı'da ise 'Arap Baharı' olarak bilinen önemli olaylardır.

Bu aşama bir konuda hemfikirdi, o da kendisinden öncekinin artık olduğu gibi devam etmesinin veya yerinde saymasının mümkün olmadığıydı.

Bu, genellikle insanların kendilerini yeni bir yola sokan bir sonraki 'kodlarını' aramaları gereken andı.

Bu an, Avrupa'da Fransız Devrimi ve Napolyon Savaşlarının ardından yaşandı ve ardından kıta 'devrim kodlarını' veya 'reform kodlarını' takip etmek zorunda kaldı.

Bahsi geçen yol ise, ekonomik gelişme ve sosyal gözden geçirme sürecinde teknolojik ilerlemenin maksimum kullanımına dayanıyordu.

Birinci Sanayi Devrimi doruk noktasına ulaşmış, sendika ve partiler gibi toplumsal örgütlenmeler ortaya çıkmıştı. Dini azınlıklar tanınmış ve aralarında eşitlik sağlanmıştı.

Bölgesel güvenlik, İngiltere, Rusya, Prusya, Avusturya ve Fransa'yı kapsayan 'Avrupa sistemi veya Avrupa uyumunun' koruması altına alınmıştı.

Tarih, aynı veya benzer örneklere tanıklık etmese de, tarihsel yolları aydınlatmak için yararlanılabilecek bir istikamete ve yönelimlere işaret eder.

Arap dünyası, Arap ülkelerinin bağımsızlığından, Arap devrimleri ve darbe patlamalarından sonra bunun gibi pek çok belirleyici anlar yaşadı.

Çoğu zaman yeni kodun özü, 'Arap milliyetçiliği' ve 'ebedi mesaj sahibi' 'Arap ümmeti' olarak adlandırılıyordu.

Takip eden on yıllarda gerçekte olan ise, Arap ülkelerinin bölünmüşlüğünün ve küresel ilerlemenin gerisinde kalmasının, bu aşamada Arap tarihinin bir özelliği haline gelmesiydi.

Bunun nedenleri bu yazıda bizi ilgilendirmiyor, burada bizim için önemli olan sözde Arap Baharı'nın tepkisinin ortaya konan üç şifrede temsil edilmiş olduğudur.

İlkini 'devrim gençleri' ortaya çıkardı ve bunların kodları kaosu mümkün olduğu kadar sürdürmekti.

İkincisini, İran rejiminin Arap versiyonunu yaratmaya çalışan Müslüman Kardeşler oluşturdular.

Üçüncüsü, ikincisine dayanıyordu, kodun ilham kaynağı Afganistan'dı ve Suriye ile Irak arasındaki sınırlarda 'İslam hilafeti\devleti' denilen yapının kurulmasıyla sonuçlandı.

Bizim asıl ilgilendiğimiz ise dördüncüsü, çünkü 2015 itibariyle, bazı Arap ülkeleri çalışma, yaşam, gelişme ve ilerlemenin bir metodolojisi olarak 'kapsamlı ve sürdürülebilir reformlar' yürürlüğe soktu.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 2/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

• 3/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 4/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 5/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

• 6/30

  22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP)

• 7/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

• 8/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

• 9/30

  19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)

• 10/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

• 11/30

  18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP)

• 12/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

• 13/30

  15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters)

• 14/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 15/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 16/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 17/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 18/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 19/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 20/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 21/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 22/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 23/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 24/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 25/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 26/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 27/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 28/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 29/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 30/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

11 Ekim'de el-Mısri el-Yevm gazetesinde 'Arap Reform Yasaları' başlıklı bir makale yayımlamıştım.

Makalede eski Arap geleneklerinde bir gün doğacak birleşik bir ulusal devletten ayırt etmek için kullanılan ulus-devletin reform yasalarıyla örtüşen ilk bileşenlerine değinmiştim.

Reform, kendi kimliği ve vatan olarak tanımlanan toprağı, dini sancaklar altında gezinmeyen, aksine tüm dini gruplarının tek bir ulusal projeye ortak oldukları ulus-devlete tam geçiş olmadan mümkün olmazdı.

Ulus devletin kuruluşu modernite, değişim ve ilerleme sürecinin ilk noktası olduğundan, birçok Arap ülkesi 2015'ten 2030'a uzanan, altyapı ve diğer büyük ölçekli projeler biçiminde kodlar veya vizyonlar benimsediler.

Şimdi, bu sürecin 8'inci yılına girdikten sonra, sözleşmeden ve anlaşmadan bu sürece katılan ülkeler, üç tür uluslararası ilişki oluşturmaya başladılar.

Bunlardan ilki, belirli konularda istişare veya iş birliği yoluyla kendi aralarında oluşturdukları ilişkidir.

İkincisi, büyük uluslararası güçlere karşı ortak hareket etmektir ve bu ilişki, Cidde'deki 'Arap-Amerikan Zirvesi', Riyad'daki 'Arap-Çin Zirvesi', Şarm el-Şeyh'teki COP27 İklim Zirvesi'nde ortak eylem ve Katar'daki FIFA Dünya Kupası ile somutlaştı.

Bütün bunlar, 'reform kodu' henüz emekleme aşamasındayken gerçekleşti.

Bunun reformist devletlerin birbirleriyle ilişkilerinde, onlarla dünyanın diğer ülkeleri ve bölgeleri arasındaki ilişkilerde daha zengin bir gerçekliğe dönüştürülmesi için, kaydettiğimiz ilerlemenin boyutu, onu hızlandırmanın ve küresel yarışa katılmamızın önünde duran engellerin türleri hakkında çokça düşünmek gerekiyor.

'Pandemi' ve 'Ukrayna savaşı'nın sürprizleri ile başa çıkmakta bunun olmazsa olmazı.

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

Independent Türkçe için çeviren: Asasmedia

Şarku'l Avsat