Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunda 2010 kadar onlarca parti kapatıldı.

Kapatılan partiler arasında Kürt, sol ve İslamcı ideolojiyi savunan partiler başı çekti.

2002'de iktidara gelen Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) de kapatma davalarından nasibini aldı.

Anayasa Mahkemesi (AYM) AK Parti'nin temelli kapatılmaması, ancak belli bir miktarda hazine yardımının kesilmesine karar verdi.

Türkiye'de, parti kapatılmasının zorlaştırılması için 2010 yılında anayasanın 149'uncu maddesinde değişikliğe gidildi. 

Buna göre, AYM'nin anayasa değişikliğinin iptaliyle siyasi partilerin kapatılmasına ya da devlet yardımından yoksun bırakılmasına, toplantıya katılan üyelerin 3'te 2'sinin oyuyla karar vermesi sağlandı. Böylece parti kapatma zorlaştırıldı.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, 17 Mart 2021'de, HDP'nin kapatılması istemiyle Anayasa Mahkemesi'nde dava açtı.

İddianame, eksiklikler nedeniyle 31 Mart 2021'de yüksek mahkemede oy birliğiyle reddedildi.

Başsavcılık, 7 Haziran 2021'de tekrar dava açtı. AYM de 21 Haziran 2021'de yeni iddianameyi oy birliğiyle kabul etti.

Anayasa Mahkemesi HDP'nin hazine yardımını geçici olarak dondurdu / Fotoğraf: AA

Tüm bunlar yaşanırken Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı HDP'nin temelli kapatılması istemli davada, "Terör örgütü ile organik bağının devam ettiği, hazine kaynaklarının terör örgütüne aktarıldığı" iddiasıyla partinin hazine yardımı bulunan hesaplarına bloke konulmasını istedi.

Başsavcılığın bu istemini görüşen AYM Genel Kurulu, HDP'nin hazine yardımı hesabına geçici olarak bloke konulmasına karar verdi.

Hesaplara bloke konulması kararının 7 üyeye karşı 8 üyenin "evet" oyuyla alındığı belirtildi.

Eğer bloke konulmasaydı HDP bu sene 179 milyonu 10 Ocak'a kadar olmak üzere toplamda 539 milyon Türk lirası hazine yardımı alacaktı.

"Halkın iradesini engelleme çabaları hız kazandı"

AYM'nin geçici bloke kararı birçok kesim tarafından tepkiyle karşılandı.

Karar tepki gösteren eski Anavatan Partisi Genel Başkanı Nesrin Nas, "Halkın iradesini engelleme çabaları hız kazandı. HDP seçmeninin desteğiyle bu engeli de aşacaktır" paylaşımında bulundu.

"Baskının, zulmün, adaletsizliğin sonunda kazanan halk olacak!"

Tepki gösteren bir diğer isim de Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkan Yardımcısı Oğuz Kaan Salıcı oldu.

Seçim sürecinin çoktan başladığını kaydeden Salıcı, yaptığı paylaşımda, "Şimdi de HDP'nin hazine yardımına bloke koyuldu. Siyasi yasaklar, hukuksuz cezalar, hazine yardımlarına el konulması... Seçim sürecini başlatmamış gibi yapsalar da başlayalı çok oldu. Baskının, zulmün, adaletsizliğin sonunda kazanan halk olacak!" ifadelerine yer verdi.

AYM'nin HDP'nin hazine yardımını bloke etmesi partiyi kapatacağının bir işareti mi? 

HDP ne yapacak, karşı bir planı var mı?

"HDP'liler bu ülkede vergi vermiyor mu?"

Konuyla ilgili Independent Türkçe'ye değerlendirmede bulunan HDP Grup Başkanvekili Meral Danış Beştaş, kararın anayasaya aykırı olduğu görüşünde.

AYM'nin vermiş olduğu kararla bağlı olduğu anayasayı yok sayarak çiğnediğini aktaran Beştaş, "Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın taleplerine karşı bize söz hakkı verilmedi, savunmamız sorulmadı. Bunu önceki gün aldıkları kararla bir ay süre vererek sordular" dedi.

Hazine yardımının halkın vergilerinden oluştuğunu ve bütçeden karşılandığını hatırlatan Beştaş, "HDP'liler bu ülkede vergi vermiyor mu? Seçmenimizin, halkımızın hakkı ve alın teri olan bir bütçede AYM gasp yoluyla aslında bir karar vermiştir. Bunu gasp olarak değerlendiriyoruz ve kesinlikle davanın kendisi de baştan sona siyasi, iktidar ortağının istemleri doğrultusunda şekillenmiş ve bu aşamaya kadar getirilmiş bir davadır" diye konuştu.

Meral Danış Beştaş / Fotoğraf: AA

"'Elbiselerimizi, arabamızı satarız' diyenler var"

HDP'nin birtakım siyasi partiler gibi para ve pulla işinin olmadığını kaydeden Beştaş, "Bu kararlara karşı geri adım atacak değiliz. Tabii ki mücadele, direniş ve tabii ki demokratik siyasette ısrar edeceğiz. Biz haklılığımızı halkımızdan alıyoruz" dedi ve ekledi:

Hukuksuz ve tanımadığımız karara karşı çok büyük bir tepki var. 2015'te seçimlere hazine yardımı almadan girdik ve çok yüksek bir oy aldık. Onlar gibi parayla, pulla iş yapmıyoruz. Karardan bu yana çok sayıda telefon ve mesaj geliyor. Elbiselerimizi, arabamızı satarız, maaşımızın bir kısmını veririz gibi çok duygulandıran destek ve dayanışma mesajları alıyoruz. Bu yoldan dönmeyeceğiz ve mücadelemize devam edeceğiz."

"HDP'yi nefessiz bırakma girişimi boşa çıkacaktır"

HDP İstanbul Eş Başkanı Ferhan Encü ise AYM kararının partinin kapatılacağının bir işareti olarak değerlendirebileceğini söyledi.

Hukuksuz kararda siyasi saiklerle çalışan bir yargı mekanizmasının varlığından söz eden Encü, "Birilerinin talimatını uygulayan, talimatları doğrultusunda karar veren bir yargı mekanizmasıyla karşı karşıyayız. Benzer bir süreç ile HDP'yi de bir talimat ile kapatabilirler" yorumunda bulundu.

Ferhat Encü / Fotoğraf: AA

HDP'nin halkla dayanışma içinde 40 yıllık mücadeleyi bugünlere getirdiğine değinen Encü, "HDP'yi nefessiz bırakma girişimi boşa çıkacaktır" dedi.

"Talimatla çalışan bir hukuk mekanizması var"

Demokratik siyasette ısrarcı olacaklarını ve halkın meclise yansıyabilmesi için mücadeleye devam edeceklerini belirten Encü, devamında şunları kaydetti:

Elbette hukuki itirazlarımızı yapacağız. Ancak karşımızda bir hukuk mekanizması yok. Talimatla çalışan ve hukuksuzca karar alan bir sistem var. Buna karşı hukuki argüman geliştireceğiz ama çok da sonuç alacağımızı düşünmüyoruz. Halkımızla birlikte bu mücadeleyi daha da üst düzeye taşıyacağız. Seçim günü halkımızla birlikte onları sandığa gömerek hesabını soracağız."

"Etkimizi kırabileceklerini sanmaları çocukça"

HDP İstanbul Milletvekili Prof. Dr. Erol Katırcıoğlu da kararın HDP'nin kapatılacağının bir işaret fişeği olarak değerlendirebileceğini söyledi.

Partinin kapatılma konusunda çok büyük bir istek olduğunu bildiklerini dile getiren Katırcıoğlu, "Doğrusu böyle yaparak herhangi bir şekilde siyasi etkimizi kırabileceklerini sanmaları bana biraz fazlaca çocukça geliyor. Çünkü HDP seçmenleri tarafından çok sahiplenilen bir parti, herhangi biri değil" değerlendirmesinde bulundu.

Erol Katırcıoğlu / Fotoğraf: AA

"Karar, kapatılmamızı isteyen güçler etkinliğini gösterir"

Anayasa Mahkemesi'nden yasalara uygun bir karar çıkmasını umduklarını söyleyen Erol Katırcıoğlu, sözlerini şöyle tamamladı:

Doğrusu bu kararı bekliyorduk. Ama buna karşı planımız var. Son kararla kapatma ihtimalinin kuvvetli olduğu bir sürece girmiş olduk. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın böyle bir taleple AYM'ye müracaat etmesi ve mahkemenin geçici de olsa tedbir kararı almış olması esasında kapatılmamızı isteyen güçlerin şu an etkin olduğunu gösteriyor. Seçeneklerimizi tümüyle bitmiş değil, bizim de bu hamleye karşı hamlemiz olacaktır."