27. BM İklim Zirvesi'ne (COP27) ev sahipliği yapan Mısır'da aktivistlerin rastgele gözaltına alındığı iddia edildi. 

İnsan hakları savunucuları, yurtdışındaki muhalif grupların Cumhurbaşkanı Abdülfettah Sisi yönetimine karşı 11 Kasım'da sokağa çıkma çağrısı yapmasının ardından güvenlik güçlerinin Kahire sokaklarında cep telefonlarını kontrol ettiğini söylüyor. 

Sivil toplum kuruluşu Haklar ve Özgürlükler İçin Mısır Komisyonu (ECRF), 2 Kasım itibarıyla 93 kişinin mesaj uygulamalarıyla veya sosyal medyadan protesto çağrısı yaptıkları gerekçesiyle "milli güvenlik soruşturması" adı altında gözaltına alındığını duyurdu.

Hindistanlı iklim aktivisti Ajit Rajagopal ve avukatı Makarios Lahzy, Kahire'den COP27'nin yapıldığı Şarm el Şeyh'e yürüyüş yapmak isterken gözaltına alınmış ve 31 Ekim'de serbest bırakılmıştı. Rajagopal, Reuters'a COP27'ye katılmak için akredite olmaya çalıştığını söylemişti.

Geçen yıl İskoçya'nın Glasgow kentinde yapılan COP zirvesi ve önceki iklim toplantıları çok sayıda kitlesel gösteriye sahne olmuştu. Hatta, Glasgow'da sivil toplum örgütü temsilcileri ve aktivistler için özel bir alan ayrılmıştı.

Mısır'da da zirveye iki alan ayrıldı. Birinde devlet ve hükümet başkanlarının katılımıyla zirve yapılacak ve sınırlı sayıda kişi girebilecek, diğerineyse sergi ve etkinlikleri izlemek isteyenler alınacak. Fakat halka açık olduğu söylenen ikinci alana katılım da kayıt ve akreditasyona bağlı.

Mısır hükümeti, önceden izin alınması ve devlet başkanlarıyla diğer kişilerin temsil edildiği pankartlar olmaması şartıyla protestolara izin verileceğini açıkladı. 

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Temsilcisi Volker Türk, uygulamayı eleştirerek, sivil toplum temsilcileri dahil herkesin Şarm el Şeyh'teki zirveye katılabilmesi ve zirvenin "şeffaf, kapsayıcı ve hesap verebilir" olması gerektiğini söyledi.

BM özel raportörleri de şu açıklamayı yaptı:

Bu yeni dalga, sivil toplumun Mısır'daki kamu işlerine katılmasını güvenliği bahane ederek engellemek için, sivil topluma ve insan hakları savunucularına yönelik yıllardır süren ısrarlı ve sürekli baskının devamıdır.

Mısır hükümeti kısa süre önce bazı siyasi tutukluları serbest bırakarak ve Kahire'nin 70 kilometre dışında modern hapishane Bedr-3'ü açarak imajını düzeltmeye çalıştı.

Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnes Callamard, bu adımı eleştirerek şöyle dedi:

COP27 öncesinde Mısır'ın halkla ilişkiler makinesi, siyasi nedenlerle hapis yatanların işkence ve kötü muamelenin tamamen engellenmesi kuralını ihlal eden korkunç koşullarda tutulduğu hapishanelerdeki berbat durumu örtmek için bütün dişlileriyle çalışıyor. Mahpusların eski kurumları devamlı çürüten aynı insan hakları ihlalleriyle karşılaşması, Mısırlı yetkililerin ülkedeki insan hakları krizine son verecek siyasi iradeye sahip olmadığını gösteriyor.

Yoksul devletlere tazminat önerisi

Zirvenin açılış oturumunda, COP26 Başkanı Alok Sharma, dönem başkanlığını Mısır Dışişleri Bakanı Semih Şükri'ye devretti.

Şükri, COP27 delegelerinin, zengin ülkelerin küresel iklim değişikliğinden en çok etkilenen yoksul ülkelere tazminat ödemesi önerisini tartışacağını söyledi:

Bu öneri ilk defa COP ve Paris Anlaşması'nın resmi gündemine mevcut eksikliklerle ilgilenmek, kayıp ve hasarları karşılamak için gerekli fon ayarlamalarını yapmak zorunluluğunu kurumsal çerçevede getiriyor.

İklim değişikliğiyle mücadele alanında dünyadaki en kapsamlı zirve olan İklim Değişikliği Konferansı, 18 Kasım tarihine kadar devam edecek.

 

Independent Türkçe, CNN, Reuters, AA