Faizle mücadelemi biliyorsunuz, faizi indireceğiz ve indiriyoruz. Bilin ki enflasyon da inecek, daha da düşecek.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bu sözleri dün CNNTürk'te katıldığı programda dile getirdi.
Erdoğan bugün de Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) 21. Olağan Genel Kurulu'nda "En büyük savaşım faizledir, en büyük düşmanım faizdir. Şu anda yine faizi 12'ye kadar düşürdük. Yeter mi, yetmez. Bunun daha da inmesi lazım" mesajını verdi.
Böylelikle Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) gelecek aylarda da faiz indirme kararı alacağı kesinleşmiş oldu.
Erdoğan'ın faizle mücadele söylemi yeni değil. Öteden beri faizin yüksek olduğunu savunuyor.
Bilindiği gibi Erdoğan'ın talimatıyla TCMB, 2021 Eylül'ünde itibaren faiz indirmeye başladı.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Bir yılda 6 puan aşağı çekildi
Ağustos 2021'de yüzde 19 olan politika faiz oranı eylülde yüzde 18'e indirildi.
Ardından ekimde 200 baz puan, kasım ve aralıkta da 100'er puan olmak üzere toplamda 4 puan indirilerek faiz oranı yüzde 14'e düşürüldü.
Ancak talimatla faiz indirdikçe dövizin ateşi çıktı, enflasyon oranı yükseldi.
Örneğin eylülde enflasyon oranı yüzde 19,58 ve dolar/TL kuru ise 8,55 iken ekim, kasım ve aralıkta inanılması güç değişimler yaşandı.
Aralıkta enflasyon yüzde 36,08'i dolar ise 13,56 lirayı gördü. Birkaç ay faiz oranı sabit tutulsa bile enflasyon ve dolar kurundaki artışın önüne geçilemedi.
Faiz indirildikçe kur ve enflasyonda artış yaşandı
Gelinen noktada temmuz itibarıyla enflasyon yüzde 79,6'ya dolar kuru ise 17,49'a çıktı.
Fakat MB ağustosta yine faiz indirdi. Doların ateşi çok fazla çıkmadı.
Enflasyon oranı ise Türkiye İstatistik Kurumu'nun rakamlarına göre bile yüzde 80,21'e çıktı.
Şu anda Türkiye'de politika faizi yüzde 12. G-20 ve Avrupa Birliği üyesi ülkelerle bir kıyaslama yapıldığında bu oran yine yüksek. Zaten Türkiye'de insanlar, faizin indirilmesine karşı çıkmıyor. Ekonomi güçlü olmadığından dolayı enflasyonla mücadele enstrümanlarının yerli yerinde kullanılması gerektiği görüşü dile getiriliyor.
Birçok ülke yaşanan enflasyon yüksekliğinden ötürü faiz oranlarını yükseltirken Türkiye ise ısrarla indiriyor. Bunun ise beraberinde büyük bir dengesizliğe yol açtığı ifade ediliyor.
"Faiz sebep, enflasyon neticedir" görüşünde ısrar eden Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "Faizi indireceğiz, enflasyonda düşecek" çıkışını ekonomistler değerlendirdi.
"Enflasyon 'baz etkisiyle' düşecek"
Başkent Üniversitesi Uluslararası Finans ve Bankacılık Bölüm Başkanı Prof. Dr. Şenol Babuşcu'ya göre enflasyonun kasım ayına kadar yükseleceği, bu aydan sonra düşeceği şimdiden kesin.
Bunun birkaç ay öncesinden belli olduğunu savunun Babuşcu, nedeni de "baz etkisi" diye açıkladı.
Enflasyonun ekim ve kasımda yükselişini düşük de olsa sürdüreceğini sonrasında ise düşmeye başlayacağını ifade eden Babuşcu, "Önce yüzde 90'lara çıkacak. Geçen sen aralıkta yüzde 13, ocakta ise yüzde 11 artış gördük enflasyonda. Bu yüksek artış aralık ve ocakta görülmeyecek. Bunun yerine yüzde 2-3 oranında bir artış görülecek" dedi.
"Fiyatlar düşmeyecek ama enflasyon düşmeye başlayacak" diyen Babuşcu, "Fiyatların artış hızı da azalacak. Ama kesin olarak enflasyonda bir düşüş gerçekleşecek. Bunu bildikleri için ısrarla ifade ediyorlar" şeklinde konuştu.
"'Faizi indirdim, enflasyon düştü' görüşüne gerekçe gösterilecek"
Faiz indiriminde ısrar edilmesinin temelinde bunun yattığını savunan Babuşcu, şöyle devam etti:
Ağustos ve eylülde 100 baz puan faiz indirimi gerçekleştirildi. Ekim, kasım ve aralıkta da 100'e baz puan düşürecekler faizi. Yılsonu itibarıyla faizi 5 puan düşürerek yüzde 9'a indirecekler. Ardından şunu diyecekler: ‘Bakın biz 5 ay boyunca faizi düşürdük, enflasyonu da böyle düşüreceğiz'. Kesin olacak bir olaya kılıf arıyorlar. Enflasyonun baz etkisiyle düşeceği kesin. Ama bunu algı yönetimi için kullanacaklar. Erdoğan, ‘faizi düşürdüm, enflasyon da düştü' görüşüne gerekçe gösterecek bu durum.
"Dövizin artışını müdahale bile engellemiyor"
Geçmiş aylarda politika faizinin düşürülmesi nedeniyle döviz kurunda yükseliş olduğunu hatırlatmamız üzerine Babuşcu, "Dövize devamlı müdahale ediliyor" yorumunda bulundu.
Ağustos başında Rusya'dan 15 milyar doların geldiğini ve bunu geçen süre içinde eritildiğini vurgulayan Prof. Dr. Şenol Babuşcu, sözlerini şöyle tamamladı:
"Şu anda satılabilir döviz rezervleri 10 milyar dolar civarında. Seçime kadar en az 50 milyar dolara ihtiyaçları var. Eğer bunu bulabilirlerse yine müdahaleye devam ederek dövizi kontrol altında tutmaya çalışacaklar. Eğer bulamazlarsa döviz kurları ciddi bir sıçrama kaydedebilir. Tekrar edeyim: Yılsonu itibarıyla enflasyon yüzde 90'a yaklaşır. Sonra inişe geçer. Bu enflasyonla mücadelede edildiği için gerçekleşmez. Enflasyonun yükseliş hızının düşmesinin etkisiyle olacak. Enflasyon şubat ve martta yüzde 70'lere düşmüş olacak. Ama hükümet yetkilileri ‘biz düşürdük' diye açıklamalarda bulunacaklar. Hayat pahalılığı sürecek, Türk Lirası'nın başka para birimleri karşısındaki değersizliği devam edecek ama enflasyonda düşüş yaşanacak."
"3 ayın faizi şimdiden açıklandı"
Dünya gazetesi yazarı Alaattin Aktaş'ın bu konudaki yorumu ise "Yarım doktor candan, yarım hoca dinden eder" oldu.
"TCMB Para Politikası Kurulu faizde yalnızca sekreterya hizmeti görüyor, kararı bu kurul vermiyor" dediğinde kendisine ‘abartıyorsun' denildiğini hatırlatan Aktaş, "Alın işte önümüzdeki 3 ayın faizi şimdiden açıklandı. Faiz belli olduğuna göre PPK'ya 'Artık dağılabilirsiniz' desek mi ki!" ifadelerini kullandı.
"Faizin ekonomik izahı kalmadı"
Twitter hesabında Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "Faizi yılsonuna kadar tek haneli rakama indirmeliyiz" açıklamasına değinen Aktaş, "Faizdeki indirime devam edileceği kanısındayım. Ekim yüzde 11, kasım yüzde 10, aralık yüzde 9 ve ocak yüzde 8. Bu oranlara şaşırmam, çünkü faizin ekonomik izahı kalmadı. Bu indirimler kasımda yüzde 85-90'a çıkacak enflasyonun aralıkta yüzde 65-70, ocakta yüzde 50-55 arasına inmesinin gerekçesi olarak kullanılacak" değerlendirmesinde bulundu.
Aktaş'a göre gelir enflasyon kadar artıyorsa, her enflasyon hayat pahalılığı doğurmaz. Ama her hayat pahalılığı o dönem değilse bile daha önce yüksek enflasyon yaşandığını gösterir. Türkiye'de ise hem yüksek enflasyon hem de giderek kemikleşen hayat pahalılığı var.
"Ters tarafa koşmaya başlayan atlet gibiyiz"
Ekonomist Hakan Kara, Çin modeli diye yola çıkılırken liranın Arjantin pezosu olma sürecini yaşadığı iddiasında.
Türk Lirası ile Arjantin pezosunun değer kaybeden eğrisine ilişkin bir grafik paylaşan Kara, sosyal medyasında ülkelerin faiz ile enflasyon uyumuna ilişkin de değerlendirmede bulundu.
Kara, "Sene başından bu yana ülkelerin faizleri genelde enflasyona uyum sağlamış. Bizse başlangıç düdüğü ile birlikte ters tarafa koşmaya başlayan atlet gibiyiz" yorumunu yaptı.
"Faiz ve artan enflasyondan sadece bankalar faydalanıyor"
Hakan Kara, bu konuda da ayrıntılı bir tabloya yer verdi. Burada yer alan bilgiye göre gerçekten de diğer ülkelerden farklılaşan tek devlet Türkiye.
Yüksek enflasyonda Arjantin'i bile geride bırakan Türkiye'nin reel faizdeki değişimi yüzde 46,1.
Bu değişim konusunda Türkiye ile rakamsal anlamda yakın olan hiçbir ülke yok.
Türkiye'deki politika faizi ile enflasyon arasındaki makas da çok fazla açılmış durumda.
Gelecek Partisi Sözcüsü Serkan Özcan ise bu faiz indiriminde kimlerin kazandığını ifade etti.
Faiz indirimi ve artan enflasyondan sadece bankaların faydalandığını vurgulayan Özcan, şunları kaydetti:
Sayın Erdoğan'la hala konuşabilen birisi varsa ve zerre vicdan sahibiyse kendisine hiçbir kamu bankasının yüzde 12 ile kredi vermediğini anlatsın! Yüzde 12 faizden ve artan enflasyondan sadece bankaların faydalandığını, milletin yokluktan iki büklüm olduğunu söylesin!
Son noktayı da Alaattin Aktaş, Dünya gazetesinde koymuş gibi: "Enflasyonu yenebilir miyiz, zaman içinde belki, olabilir. Ama ya hayat pahalılığını? Fiyatlar bugün sabitlense ve hiç artmasa bile bu gelir düzeyi ile hayat hala pahalı, hala pahalı!"
© The Independentturkish
