Dünya nüfusunun en az yüzde 9'u yeme bozukluğundan mustarip.

ABD'de her yıl 10 bini aşkın kişi bu rahatsızlıktan dolayı yaşamını yitiriyor. Bilimsel dergi The Lancet Psychiatry'de Ocak 2022'de yayımlanan bir araştırmaya göre Kovid-19 pandemisi, yeme bozukluğu vakalarının ve şiddetinin artmasına yol açtı.

New Haven Üniversitesi'nde halk sağlığı alanında çalışan akademisyen Alvin Tran, yeme bozukluğu olan bir kişinin yakınlarının, "muhtemel riskleri veya belirtileri belirlemede büyük rol oynadığını" söyledi.

ABD Ulusal Yeme Bozuklukları Derneği'nden (National Eating Disorders Association-NEDA) Joann Hendelman, "Yapılması en kolay şeylerden biri nasıl yardım edeceğinizi sormaktır" diye konuştu.

İşte bu rahatsızlıkla mücadele eden bir kişiye yardım etmeye dair bilmeniz gerekenler:

Belirtilere dikkat edin

Halk sağlığı uzmanı Tran, erken müdahalenin önemine dikkat çekti:

Dolayısıyla belirtileri tanıyabilmek önemli.

NEDA'e göre bir kişinin kilo kaybı ve vücut şeklinden endişelenmeye başladığını gösteren yaygın işaretler şöyle:

Duygusal ve davranışsal belirtiler

• Kusurlar için sık sık aynaya bakmak
• Kilo, yemek, kalori ve besin düzeniyle çok meşgul olmak
• Belirli gıdaları veya bütün bir gıda tipini yemeyi reddetmek
• Başkalarının yanında yemek yemekten rahatsızlık duymak
• Sadece belirli bir yiyeceği veya gıda tipini yemek veya aşırı çiğnemek gibi yemek ritüelleri
• Öğün atlamak veya küçük porsiyonlarda yemek
• Çevreden uzaklaşmak
• Ruh hali değişimleri

Fiziksel belirtiler

• Kilonun gözle görülür şekilde artması veya azalması
• Mide krampları veya kabızlık gibi problemler
• Konsantrasyonda zorlanmak
• Özellikle ayaktayken baş dönmesi
• Bayılmak
• Kasıtlı kusmak sebebiyle parmaklarda oluşan kesik ve nasır
• Kuru cilt ve saç
• Kırılgan tırnaklar

Endişenizi dile getirin

Uzmanlar, yakınınızda yeme bozukluğu belirtileri görmeniz halinde onunla iletişime geçmenizi öneriyor.

NEDA'e göre söylediklerinizi provasını yapmak size yardımcı olabilir.

Ayrıca suçlamak veya fikir vermek yerine gerçeklere dair konuşun. Tran, "Takıntılı olduğunu fark ettim", "Beslenme düzeninden daha çok konuşmaya başladığını fark ettim", "İnsanların önünde yemek yemekten rahatsız olduğunu gördüm" ve "Lütfen bir ihtiyacın olursa burada olduğumu bil" ifadelerini örnek verdi.

Tran ve Hendelman, bir kişinin kilosunu veya görünüşünden bahsetmenin pek işe yaramadığının altını çizdi.

NEDA de "Yemek ye" veya "Yemek yeme" gibi tavsiyelerin uygun olmadığını bildirdi.

Tran bunu şöyle açıkladı:

Sigara bağımlısı bir kişiye "Sigarayı bırak" demek gibi bir şey. Bu, o kadar basit bir süreç değil. Böyle yorumlar yaparsanız genellikle tepki görürsünüz.

Yeme bozukluğu yüzünden yardım etmeye çalıştığınız kişinin size karşı çıkmasına de hazır olun:

Böyle bir durumda endişenizi tekrar dile getirin ama zorlamayın. Umursadığınızı söyleyerek iletişime açık kapı bırakın.

Profesyonel yardım almaya teşvik edin

Yeme bozukluğuyla mücadele eden kişilerin profesyonel yardım alması gerekiyor. NEDA, "Tedaviyi mümkün olan en kısa sürede almak, bir kişinin iyileşme ihtimalini büyük ölçüde artırır" ifadesini kullanıyor.

Eğer yakınınızın kendi doktoru yoksa ancak tedavi almaya hazırsa, birini bulmaya yardım edebilir ve hatta onunla randevuya gidebilirsiniz.

Neden iyileşmek istediklerini hatırlatın

Yeme bozukluğu tatile gitmek, arkadaş edinmek, çocuk sahibi olmak veya kariyer yapmak gibi hedeflerin önünde bir engel olabilir. Uzmanlar, bunu hatırlatarak uzun vadeli iyileşme sürecine odaklanılabileceğini vurguluyor.

Yargılardan kaçının

"İki kek mi yiyorsun?" veya "Şu anda çok şişmanım" gibi cümleleri yeme bozukluğuyla boğuşan birinin yanında kurmayın. Hendelman bu konuda şu ifadeleri kullandı:

"Yeme bozukluğu olan bir kişi, diğer herkesin vücuduyla rekabet halindedir. Kafalarının içindeki ses "Bu kişiyle rekabet edemezsin. Vücudun daha büyük. Kötüsün. Bu kişinin beslenme düzenini uygulamalısın" der.

Farklı konular konuşun

Hendelman, sürekli yeme bozukluğu hakkında konuşmanın yakınınızı sizden ulaştırabileceğini söyledi.

Uzmanlara göre bu rahatsızlığın altında genellikle depresyon, anksiyete veya travma gibi sorunlar yatıyor:

Sevilen kişinin acı çektiğini bilin. Yemek yemek acıya hissizleşme, anksiyeteye dayanma veya günü geçirme şeklidir.

Uzmanlar, yeme bozukluğu olan birini desteklemenin "sabır, eğitim, anlayış, şefkat ve nezaket gerektirdiğini" de sözlerine ekledi.

Independent Türkçe, CNN International, Memorial

Derleyen: Uğurcan Yıldız