Bilim insanları, son yıllarda yapay zeka ve robotik alanında, ses getiren birçok yeni çalışmaya imza atıyor.
Yapay zeka ve robotik alanlarının birleşiminden oluşan iki farklı uygulama: insanlar gibi davranan sosyal robotlar ve kendi kendine karar verebilen insansız hava robotları dikkat çekiyor.
Her biri kuşkusuz ki, temelde robotik disiplinin birer uygulaması olmakla birlikte, yapay zekânın onlara kattığı göz kamaştırıcı yetenekler var.
Cenevre Üniversitesi'nde duyguları gösteren ve hafıza modeline sahip ilk gerçekçi robot modelini oluşturan Prof. Nadia Thalmann, kendi imajını modelleyerek, konuşabilen, ruh halini ve duyguları ifade edebilen "Nadine" adında robot tasarladı.
Prof. Nadia Thalmann, yaptığı çalışmaları ve gelecekte olacakları Independent Türkçe'ye anlattı.
Bugün robotların daha çok fuarlarda resepsiyonist olarak görev aldığını söyleyen Cenevre Üniversitesi'nden, "Örneğin bankalarda, sigorta şirketlerinde veya yaşlılar evinde, robotları farklı alanlarda kullanmak için birçok deneme yapılıyor. Ama aslında robotları kullanmakla ilgili olduğundan daha fazla deneyimimiz var. Çünkü sosyal robotlar arkadaştır ve zekaya ihtiyaçları var" dedi.
"Sosyal robotlar insanları taklit eder" diyen Thalmann, şunları anlattı:
Bu da soruları ve cevapları anlayabilmeleri ayrıca hareketlerini belirlerken, insanların davranışlarını dikkate almaları gerektiği anlamına gelir. Yani aslında gerçek insanlar gibi davranmalılar ya da en azından bizim yapmamız gereken bu. Bunun için yapay zekanın, daha akıllıca davranması son derece önemli. Örneğin, bir robota gelen bir grup insan olduğunu düşünelim. Bu robot bir kişiyi diğerinden kesinlikle ayırt edebilmelidir. Gerçekleri ve duyguları hatırlamalı. İçinde bulunduğu anı ya da geçmiş durumları dikkate alarak, uygun bir akıllı davranışa sahip olmalı. Yapay zekanın sosyal robotlar için son derece önemli olmasının nedeni budur.
İkiz Nadine sosyal robotlar yapan Thalmann, bu robotların farklı insanlarla etkileşim kurmak gibi pek çok şeyi yaptığını söyledi.
"Nadine, Singapur'daki Sanat Bilim Müzesi'nde altı ay 100 binden fazla insanla tanıştı"
Bu robotların bir hafızaya sahip olduğunu belirten Thalmann, "Gerçekleri ve duyguları hatırlayabiliyor. Nadine farklı nesneleri kavrayabildiği için farklı testler yapabiliyoruz. Nadine, Singapur'daki Sanat Bilim Müzesi'nde altı ay 100 binden fazla insanla tanıştı. Çocuklara, yaşlılara ve birçok duruma, uyum sağlamak zorunda kaldı" diye anlattı.
"Nadine orada çalışan gerçek insanları destekledi"
Nadine'in bir diğer deneyin bir sigorta şirketinde olduğunu kaydeden Thalmann, "Müşterilere gelerek, onlara nasıl sigorta poliçesi yaptıracakları konusunda tavsiyelerde bulundu. Bu durum kuyrukların olduğu yoğun saatlerde çok faydalı oldu. Nadine orada çalışan gerçek insanları destekledi" dedi.
"6 ay hafif demansı olan insanlarla birlikte yaşlı evinde kaldı"
Nadine'in 6 ay hafif demansı olan insanlarla birlikte yaşlı evinde kaldığını söyleyen Thalmann, deney hakkında şu bilgileri verdi:
Orada onlarla birlikte tombala oynadı. Yaşlıların haftanın yedi gün, 24 saat soru sorabilecekleri ve hatırladıkları bir refakatçiye sahip olmaktan son derece mutlu olduklarını fark ettik. Ayrıca bazı insanlar onunla tombala oynamayı sevdi. Onlarla oyunlara liderlik ediyordu. Bu yüzden olasılıklar sonsuz. Fakat belki de robotu daha yetenekli kılmak, akıllıca davranmak ve çevrenin farkında olmak için daha fazla araştırmaya ihtiyacımız var.
Kuşlar gibi gökyüzünde süzülüp genellikle video ve fotoğraf çekmek için kullanılan dronelar aslında çok farklı amaçlar için kullanılmaya başlandı.
Yapay zeka ile birlikte kendi kendine karar veren dronelar, tarımsal uygulamalardan, uzak mesafelere ilaç göndermeye hatta deprem sonrası yıkılmış bir binaya girerek arama kurtarma çalışmalarına da katılabiliyor.
Yapay zeka: İnsanda ve hayvanda bulunan doğal zekanın makinalar tarafından taklit edilmesi
Yapay zeka algoritmaları kullanarak, robotları daha zeki ve daha becerikli hale getirmek için çalıştıklarını kaydeden Danimarka Aarhus Üniversitesi'nde Robotikte Yapay Zeka Laboratuvarı Direktörü Doç. Dr. Erdal Kayacan, "Bu şekilde robotların gündelik hayattaki kompleks problemleri, çözmelerini sağlamayı hedefliyoruz. İnsanda ve hayvanda bulunan doğal zekanın makinalar tarafından taklit edilmesine, yapay zeka diyoruz. 1997 yılında yapay zekanın Garry Kasparov'u satrançta yenmesinden bu yana çok sayıda heyecan verici, yapay zeka algoritması, bazen donanımla bazen de donanımsız olarak hayatımıza girdi. Bugün alışveriş sitelerinden sosyal medyaya, çeşitli yapay zeka algoritmaları halihazırda kullanılıyor" dedi.
Robotların bu anormal durumu algılaması o kadar kolay mı?
"Kompleks bir yapay zeka uygulaması olarak robotların anormal durumları algılaması üzerine çalışmalar yapıyoruz" diyen Kayacan, sözlerini şöyle sürdürdü:
Burada temel amaç hava robotunun anormal bir durumu algılamasını sağlamak. Bir insan için anormal bir durumu algılamak çok kolay bir durum. Çünkü biz çocukluğumuzdan itibaren edindiğimiz bilgi ve tecrübe yardımıyla normal olayları, normal cisimleri anormal cisimlerden ve anormal olaylardan ayırabiliyoruz.
Örneğin evinizin penceresinden dışarıya baktığınızı düşünün. Bir kişi gece vakti, bir otomobilin ön camından içeriye doğru uzunca bir süre bakıyor ama içeriye girmiyor. Bu sizin için anormal bir durumdur. Robotların bu anormal durumu algılaması o kadar basit bir şey değil. Biz bir trafikteki anormal durumu algılayan drone ve onun yapay zeka algoritmasını geliştirdik. Burada temel amaç, yer ve zaman bilgisini de işin içine katarak anormal durumları algılamasını sağlamak. Bir otomobilin yeşil bir çim üzerinde bulunması ya da benzer şekilde yayanın otoyolun tam ortasında bulunması anormal bir durumdur. Ama anormallik zamana da bağlıdır.
"Yapay zeka algoritmasının otomatik olarak anormal olayları algıladığını ve bize haber verdiğini gördük"
Kayacan, yaptıkları bir çalışmayı şöyle anlattı:
Bir fabrikanın önünde sabah saat sekizde bir insanın olması sizin için normaldir. Ama gece üçte bulunsa bu sizin için anormaldir. İşte bu yer ve zaman bilgilerini de işin içine katarak yapay zeka algoritmasını normal verilerle eğittik. Onun anormal durumları ve anormal cisimleri algılamasını sağladık. Yaptığımız deneylerde daha önce hiç göstermediğimiz videoları, trafik videolarını yapay zekaya gösterdiğimizde ki bu videolar drone yardımıyla çekildi. Yapay zeka algoritmasının otomatik olarak anormal olayları algıladığını ve bize haber verdiğini gördük. Bu gerçek hayatta çok önemli bir kazanım. Mesela, onlarca monitöre bakan bir güvenlik görevlisini düşünün. Bu kişinin temel amacı, anormal cisimleri ve anormal olayları algılamak. Fakat insanın dikkati belli bir süre sonra dağılacağı için ve bu iş çok monoton bir iş olduğu için, güvenlik görevlisi bu anormal olayları gözden kaçırabilir. Ama otonom bir algoritma, yapay zeka yardımıyla anormal cisimleri, anormal olayları algılasa bu tabii ki çok değerli bir çalışma olur.
"Bizim de yaptığımız şey aslında bu" diyen Kayacan, "Gelecekte sistemi, sadece cisimleri değil, davranışların da anormal olanlarını algılayabilir hale getirmek. İnsanların yaptığı davranışları, yapay zekanın anlamlı cümlelere dönüştürdüğünü düşünelim. Örneğin bir insanın yürümesini, koşmasını, yerde yatmasını veya kavga etmesini, algılayabilen bir yapay zeka algoritması düşünün. Herhangi bir yerdeki güvenlik kamerası, iki insanın kavgaya başladığı anı algılayıp güvenlik görevlisine, "Burada bir anormal olay var" şeklinde bir mesaj gönderebilir. Güvenlik görevlisi bunun sonucunda bir aksiyon alabilir" diye konuştu.
Kayacan, "Yapay zekanın tabii ki verdiği karar son karar değil. Sadece insana bir bilgi olarak, bir uyarı olarak bu mesajı gönderiyor. Son kararı insan verecek. Güvenlik görevlisi o anormal olayın aslında normal bir olay olduğuna karar verebilir ve hiçbir aksiyon almayabilir ya da anormal olduğuna karar verip ona göre bir güvenlik aksiyonu alabilir" ifadeleriyle sözlerini tamamladı.
© The Independentturkish
