Ekonomideki dalgalanma ve kurların artışı, neredeyse tüm ürünlerde fahiş artışlara neden oldu. Bu artışlar, beraberinde stokçuluk tartışmasını da getirdi.

120 bin liralık otomobil 250 bin lira oldu

Özellikle otomobil piyasası hem stokçuluk hem de fahiş artışlarla gündemde. Tercih edilen marka ve modellerde 10 yaşında az kullanılmış bir otomobil sahibi olmak isteyenlerin ödemesi gereken ücret, 250 bin lirayı geçiyor. Aynı özelliklerdeki otomobil için 2021 yılının haziran ayında 110 - 120 bin lira ödemek yeterli oluyordu.

Fiyatlar fahiş ancak alıcı var

Otomobil ücretlerinin artmasıyla stokçuluk yapanlar, ciddi kar oranları elde edebilmek için farklı yollar deniyor. Satış fiyatı 390 bin lira bir otomobili almak için satış bayisine gittiğinizde aracın ellerinde olmadığı cevabıyla karşılaşıyorsunuz. Ancak o almak istediğiniz sıfır kilometre otomobili satın almayı başarmış bir galeri, resmi etiket fiyatının üzerine 30 - 40 bin lira üzerine koyarak ilan veriyor. İşin ilginci hemen alıcı da buluyor.

Yeni sektör oluştu

Aslında şu anda resmi satış bayileri galericilere araç satmıyor. Ama bu da yeni bir sektör yaratmış durumda. Bazı fırsatçılar, sıfır kilometre otomobili normal bir vatandaş gibi satın almak için resmi bayide sıraya giriyor. Sıra kendilerine geldiğinde ücreti ödeyerek aracı satın alıyor. Ama o ücreti aslında resmiyette aracı satın alan kişinin anlaşmalı olduğu galerici ödüyor. 

Aracı satın alan kişi bayiden çıkardığı aracı çekiciye yükleyip galerinin önüne getiriyor. Galerici resmi olarak sahip olmadığı aracı satışa çıkartıyor ve üzerine ciddi miktarda kar koyup satıyor. Aracın resmi sahibi de satın alan kişiye aracın devrini yapıyor ve yaptığı bu aracılık hizmetiyle galericiden pay alıyor.

Ceza ve gözaltı

Otomobil piyasasında öne çıkan stokçuluk, cezai işlemleri de beraberinde getiriyor.

Ajanslara yansıyan haberlere göre, İzmir'de stokçuluk yaptığı belirlenen bir otomobil bayisi, Ticaret Bakanlığı tarafından denetlendi. Otomobil bayisine 545 bin lira ceza kesildi. 

Karabük merkezli 50 ilde yapılan operasyonda ise 'bayilerdeki araçları toplayarak tekel oluşturdukları ve araç fiyatlarındaki artışı etkiledikleri' gerekçesiyle 51 şüpheli gözaltına alındı.

Para cezasını arttıran kanun teklifi verildi

Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Kanunu'na göre, stokçuluk yapanlara 50 bin ila 500 bin lira arasında ceza öngörülüyor.

Bu arada Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti), stokçulukla ilgili bir kanun teklifi hazırlayarak Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne (TBMM) sundu.

Teklife göre, stokçuluk yapanlara daha önce verilen alt sınır 50 bin, üst sınır 500 bin lira olan cezanın alt sınır 100 bin ile üst sınır 2 milyon lira olarak belirlenmesi isteniyor. 

5,5 yıla kadar hapis cezası

Stokçuluk yapanlar, Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Kanunu'ndaki para cezalarının yanı sıra, Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 237. maddesine göre hapis cezasıyla da karşılaşabilir. TCK'nın 237. maddesinde düzenlenen 'Fiyatları etkileme' suçunu işleyenler, 5,5 yıla kadar hapis cezasıyla yargılanıyor. 
 

Avukat Cüneyt Altıparmak

Av. Altıparmak: Yalnızca para cezasıyla değil, suç kavramıyla da karşılaşacaklar

Son günlerin en çok tartışılan konularından stokçuluk konusunda Independent Türkçe'ye açıklamada bulunan avukat Cüneyt Altıparmak, bunun kabahat kapsamında değerlendirildiğini ancak ceza yargılamasının da mümkün olduğunu belirtti. 

"Devletler piyasaya tüketiciyi korumak için müdahale eder. Fiyatların belirlenmesi ve malların bulunması konusu önemlidir. Piyasa kendi başına bırakılamaz ama her zaman da müdahale etmek başka sorunlar doğurur" diyen Altıparmak, bu süreçte stokçuluk yapanların para cezası ile değil suç kavramı ile karşı karşıya kalacağı bir evreye geçtiğini ifade etti.