Cezayir’deki insan hakları aktivistleri, 22 Haziran’da yetkililerin son iki gündür “rejim kalıntılarına” karşı düzenlenen protesto gösterilerinde Genelkurmay Başkanının emri uyarınca yasaklanan Amazig (Berberi) bayrağı taşıyan birçok kişiyi gözaltına aldığını açıkladı.

Öte yandan emekli General Hüseyin bin Hadid’in avukatı, cezaevinde sağlık durumunun kötüleşmesi sebebiyle ölüm tehlikesi altında olduğu uyarında bulundu.

Eylemci Avukat Abdulgani Badi, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Amazig sorununun mücadelecilerinden Mesud Laftisi, Halid Vadiyat ve Bilal Basha’nın geçen cuma günü gösteriler sırasında gözaltına alındığını ve bugün (23 Haziran) başkent başsavcılığına sevk edileceğini açıkladı. Badi, polisin söz konusu isimleri “izinsiz toplanma” ile suçladığını söylerken, “Onlar suçlu değil” ifadelerini kullandı.

Abdulgani Badi, söz konusu eylemcilerin General Ahmed Kayid Salih’in el koyulması talimatı verdiği Amazig bayrağı kaldırmaları dolayısıyla başkentin merkezinde cuma günü gerçekleştirilen yürüyüş sırasında gözaltına alındığını belirtti.

Aynı şekilde eski bir savcı olan Abdullah Habul ise gösteriler sırasında ulusal bayrak dışında başka bir bayrağın taşınmasını engelleyen herhangi bir yasa bulunmadığına dikkati çekti.

İnsan hakları aktivisti avukatlar da “Özellikle ülkenin tüm şehirlerinde büyük bir gururla halk tarafından kaldırılan Amazig bayrağının yasaklanması hususunda olmak üzere özgürlük alanında ciddi ihlaller yaşanıyor. Ancak yasağa rağmen halk, hala Cezayir bayraklarının yanında bu bayrağı da kullanmaya ısrarını sürdürüyor. Herhangi bir haklı yanı olmayan bu hareketi şiddetle kınıyorum. Ülkenin tüm bölgelerindeki tüm vatandaşlar, bu bayrağı sallamaya devam ederek, bu yasağı kınamalıdır” dedi.

Tartışmalı bayrak meselesinden ötürü cuma gösterileri sırasında eylemciler ve güvenlik güçleri arasında yaşanan çalışmalar dolayısıyla Azazga (başkenti 110 km doğusu) sakinleri tarafından Tizi Vuzu Valisi’nin bölgeye yönelik ziyareti engellendi.

Çok sayıda güvenlik görevlisinin çevrelediği arabasından dışarı çıkmasını engellemek üzere, çok sayıda vatandaş yerel düzeyde hükümet temsilcisi tarafından ziyaret edilecek bir proje alanında toplandı. Vali gerginlik nedeniyle ofisine geri dönmek zorunda kaldı.

Geçen Mart sayı sonunda Başbakan Nureddin Bedevi hükümetinin kurulmasından bu yana 2 Nisan’da istifa etmeden önce eski Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika atanan hükümet yetkililerinin halk tarafından şiddetle reddedilmesi dolayısıyla hiçbir bakan meydanlara çıkamadı. Halkın reddettiği Cumhurbaşkanı Abdulkadir bin Salih bile bir kez bile meydana inmedi.

Öte yandan İslamcıların Avukatı Beşir Mişri, Mayıs ayı sonundan bu yana tutuklu bulunan 76 yaşındaki emekli General Hüseyin bin Hadid’in “ölmek üzere” olduğunu ifade etti. Bin Hadid, başkent Cezayir’in doğusundaki el-Haraş cezaevinde düşmesi sonrasında pelvis kırığına maruz kalmıştı. Avukat Mişri, Bin Hadid’in başkentteki bir sivil hastanede tutuklulara tahsis edilmiş bir klinikte tedavi edildiğini, durumunun kötü olduğunu ve yetkililerin onun bu durumundan sorumlu olduğunu vurguladı.

Hüseyin bin Hadid, herhangi bir ameliyat olmadan fiziksel zayıflıktan acı çekiyor. Beşir Mişri’ye göre, hastalığı “cezaevinde tıbbi bir bakım almadığını gösteriyor”. Yargı, Bin Hadid’i Genelkurmay Başkanı Kayid Salih’i ve krize karşı tutumunu eleştirmesi sonrasında “ordunun moralini azaltma” suçlamasıyla ihtiyati hapis cezasına çarptırmıştı. İnsan hakları aktivistleri, emekli generalin tutuklanmasını eleştirirken, Genelkurmay Başkanının kişisel sebeplerden dolayı Huseyin bin Hadid’den ihtikam aldığını savundu.

28 Mayıs’ta Kemaleddin Fahar isimli bir Berberi aktivist de protestolar sırasında sonrasında yaşamını yitirmişti. Fahar, rejime sadık olduğunu belirttiği hakimleri hedef alan ifadelerinin ardından hapis cezasına çarptırılmıştı. 2016 yılı sonunda güçlü bir rejim muhalifi Muhammed Tamalt isimli bir gazeteci daha aynı koşullarda hayatını kaybetmişti.

Gardaya kentinde Sünni Maliki mezhebine bağlı Araplar ile İbadi mezhebine mensup Amazigler arasında Aralık 2013'de başlayan ve "mezhep temelli" olduğu ifade edilen çatışmalar aralıklarla devam ediyor. Son olarak 2015’te meydana gelen olaylarda 1 kişinin öldüğü, 17'si polis 40 kişinin yaralandığı bildirilmişti. 

İbadiler, daha çok Umman Sultanlığı ve Kuzey Afrika'da varlıklarını sürdürüyor. Cezayir, son yıllarda Araplarla, Amazigler arasında "mezhebe dayalı" şiddet olaylarına sahne oluyor.

Tarihleri, 5 bin yıl öncesine dayanan Amazigler, Kuzey Afrika'da özellikle Fas, Cezayir, Tunus, Mısır ve Libya'nın bazı bölgelerinde yaşayan en eski halklardan biri olarak biliniyor. 42 milyonluk Cezayir’in yaklaşık 20 milyonunu Berberi nüfus oluşturuyor.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

Şarku'l Avsat'tan Independent Türkçe için çeviren: Kübra Şahin