"45 liracık burs" ile 2002'de en az bir çeyrek altın alınıyordu; 45 liralık sepet bugün 315 liraya doluyor

Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Göreve geldiğimde burs 45 liracıktı. Şimdi nerede burs?" dediği öğrenim kredisi bugün reel olarak 650 lira. Ancak dolar 9 liranın üzerinde, en basit kahvaltı 20 yıl öncesine göre yüzde 545 daha pahalı

Türkiye'de 20'den fazla şehirde yüzlerce öğrenci, yurt sıkıntısını ve hayat pahalılığını parklarda yatarak ya da kampüslerde protesto ediyor... Fotoğraf: Twitter/@barinamayanlar

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 9 Ekim 2021: Yurt sorunu diye bir şey söz konusu değil.

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, 9 Ekim 2021: Yurt diyerek banklarda yatmak da neyin nesidir? Bu reziller terör örgütü bağlantılıdır.

Erdoğan'ın "yok" dediği, Bahçeli'nin "terörist" sıfatını kullandığı mesele ile ilgili Gençlik ve Spor Bakanlığı Yurt İdare ve İşletme Dairesi Başkanlığı da şöyle demişti: 

4 Ekim 2021 itibarıyla yurt başvurusu yapan 624 bin 237 öğrenciden 183 bin 934'i yerleştirilemedi. 

"Barınamıyoruz hareketi" çatısı altında birleşen yüzlerce öğrenci ve onları destekleyenler, yurt sayısının yetersizliğini, üç kişinin zor sığdığı odalara yatak atılarak kapasitenin artırılmaya çalışılmasını ve hayat pahalılığını eylül ortasından bu yana protesto ediyor.

Protesto için parklarda sabahlayan, üniversite önlerinde eylem düzenleyen öğrencilere Erdoğan'ın cevabı, "Üniversite sayısından yurt kapasitesinin artırılmasına, harçların kaldırılmasından kredi ve burs imkanlarının genişletilmesine kadar sayısız eser ve hizmeti gerçekleştirdik. Gayretlerimizin tek amacı var, ülkemizde hiçbir evladımızın yükseköğretimden mahrum kalmamasını sağlamak. Siz hiç 45 lira burs aldınız mı? Göreve geldiğimde burs 45 liracıktı. Şimdi nerede burs?" şeklinde oldu. 

Erdoğan'ın bahsettiği burs, gerçekten nerede bir bakalım… 
 

   Öğrenim kredisi miktarı (TL) Öğrenim kredisinin dolar karşılığı Eylül ayı çeyrek altın fiyatı (TL)
2002 45  30  27,3
2003 65 43 27
2004 90 64 31,5
2005 110 84 31,2
2006 130 92 44,9
2007 150 115 45,7
2008 160 124 52,6
2009 180 116 76,1
2010 200 133 97,2
2011 240 143 163,3
2012 260 144 162,1
2013 280 147 139,4
2014 300 136 140,8
2015 330 121 174,2
2016 400 132 202,5
2017 425 116 235,3
2018 470 97,5 390,1
2019 500 88 444,1
2020 550 78,4 748,1
2021 650 79,8 (*) 839 (**)

(*) Sekiz aylık dolar/TL kuru ortalaması, 8 lira 14 kuruş olarak alınmıştır

(**) 12 Ekim 2021 tarihli çeyrek altın fiyatıdır 


Tabloda da görüldüğü üzere Erdoğan'ın bahsettiği gibi AK Parti, iktidara geldiğinde lisans ve önlisans öğrencilerine verilen öğrenim kredisi, 45 liraydı.

Bu miktar reel olarak 650 liraya kadar çıkmış olsa da dolar karşılığı aynı hızda artmadı. 

Kamuoyunda "burs" olarak da biline öğrenim kredisi, dolar bazında en yüksek 2013 senesinde 147 doları gördü.

2002 ile 2021 arasındaki dolar farkı ise yalnızca 50 dolar. 

Bir öğrenim kredisi ile üç çeyrek altın alınabiliyordu

Bunun yanı sıra öğrenim kredisi ile altın almak isteyen bir öğrenci, 2002'nin eğitim öğretim yılı başında en az bir çeyrek altını yastık altına atabiliyordu.

Hatta 2005'te neredeyse üç çeyrek altın alabiliyordu. 

Ekim 2021'e gelindiğinde çeyrek altın, öğrenim kredisinin 189 lira üzerinde. 

19 yıl önce 45 liraya dolan sepetin bugünkü fiyatı 315 lira 

Devam edelim...  

45 liranın 2002’deki alım gücünü, bugünün alım gücü ile kıyaslayalım. 

Bunun için Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) internet sitesinde de verdiği "enflasyon hesaplayıcısı"nı kullanıyoruz. 

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) hesapladığı tüketici fiyat endeksine (TÜFE) göre oluşturulan enflasyon hesaplayıcısına göre, Eylül 2002'deki 45 liralık bir mal sepetinin Eylül 2021'deki karşılığı 315,28 lira. 

Toplam değişim yüzde 600. 
 


Kahvaltı maliyeti yüzde 545 arttı

Konuyu biraz daha basitleştirmek için domates, salatalık, peynir, ekmek ve çaydan oluşan en temel kahvaltıya bir öğrencinin bursundan ne kadar ayırması gerektiğine bakalım. 

Türkiye İstatistik Kurumu'nun açıkladığı verilere göre yukarıda sayılan temel kahvaltı malzemelerine verilen ücret şu şekilde değişti: 

  Temel kahvaltı malzemesine yapılan ortalama harcama (TL) Öğrenim kredisinin yüzde kaçı?
2003 13 20
2004 14 15,5
2005 16 14,5
2006 17 13
2007 23 15,3
2008 26 16,2
2009 27,1 15
2010 30,7 15,3
2011 31,4 13
2012 33,7 12,9
2013 36,2 12,9
2014 41,5 13,8
2015 46,9 14,2
2016 50,6 12,6
2017 56,7 13,3
2018 64,1 13,6
2019 67,9 13,5
2020 78,5 14,2
2021 83,9 12,9


Yukarıdaki tabloya göre domates, salatalık, peynir, ekmek ve çaydan oluşan temel kahvaltının fiyatı 2003-2021 yılları arasında yüzde 545 arttı. 

Kahvaltının bir öğrenim kredisinden aldığı pay, 2003'e göre daha az olsa da 2011'den bu yana yüzde 13 seviyelerinde. 

Yurt ücreti 92 liradan 334 liraya çıktı

Son olarak bir de değişen yurt ücretlerine bakalım. 

TÜİK'in 2003'ten bu yana her ay yayımladığı yurt ücretlerinin yıllara göre ortalama fiyatı şu şekilde: 
 

  Yıllara göre ortalama yurt ücreti (TL)
2003 92
2004 108
2005 125
2006 138
2007 171
2008 183
2009 200
2010 211
2011 201
2012 219
2013 251
2014 238
2015 252
2016 271
2017 299
2018 342
2019 282
2020 323
2021 334


Öğrenim kredisinin 65 lira olduğu 2003'te yurt ücretinin ortalaması 92 liraydı. 

2013 yılına gelindiğinde 280 liralık öğrenim kredisinin 251 lirası yurt maliyetine gidiyordu. 

2003-2021 arası ortalama yurt ücreti yüzde 263 artarken, bu yılın 650 liralık öğrenim kredisinin 300 liradan fazlası yurt için harcandı. 

 

 

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU