Libya'da 24 Aralık'ta yapılması beklenen seçimlere üç ay kala, Libya Temsilciler Meclisi salı günü yaptığı oturumda, Abdülhamid Dibeybe hükümetinden güvenoyunu geri çekti. 113 üyenin katıldığı oturumda 89 üye, hükümetten güvenoyunun geri çekilmesi yönünde oy kullandı.
Temsilciler Meclisi Sözcüsü Abdullah Blehig yaptığı açıklamada, hükümetin geçici hükümet olarak daha az yetki ile yeni hükümet kurulana kadar görevine devam edeceğini söyledi.
Meclis'in hükümetten güvenoyunu çekmesinin nedeni; hükümetin siyasi yol haritasına bağlı kalmaması, seçimlerin 24 Aralık'ta yapılması için gerekli hazırlıkları yapmaması ve bu konuda isteksiz olması, hükümetin ülkede birlik sağlamda başarısız olması, meclis devre dışı bırakılarak uluslararası kontratlar yapılması ve başbakanın milletvekillerinin sorularına tatmin edici cevaplar vermemesi olarak gösterildi.
Temsilciler Meclisi sözcüsü Abdullah Blehig, pazartesi günü yaptığı açıklamada, milletvekillerinin hükümetin imzaladığı uluslararası anlaşmalar ve kararları soruşturmak için bir komite oluşturduğunu ve komitenin araştırma sonucu elde edeceği bulguları iki hafta içinde meclise sunacağını söylemişti.
Meclisin hükümetten güvenoyunu geri çekme kararına karşı bir açıklama yapan Başbakan Dibeybe ise, "meclisin artık Libya halkını temsil etmediğini" söyledi ve halkı, meclisin kararına karşı cuma günü gösteri yapmaya çağırdı.
Meclis neden hükümetten güvenoyunu geri çekti?
Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih'in, Meclis'in 9 Eylül'de kabul ettiği Devlet Başkanlığı seçimi yasasını onayladığını açıklamasından sonra pazartesi günü, Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el-Mişri bir açıklama yaptı.
Mişri açıklamasında, "Temsilciler Meclisi Başkanının, Devlet Başkanlığı seçimi kanununu onaylamasının seçimleri engelleme girişimi olduğunu, onaylama kararını ve onaylanan kanunu kabul etmediklerini" söyledi.
Mişri açıklamasının devamında şunları kaydetti;
Meclis Başkanının tek başına seçimi kanununu onaylama yetkisi yok, Devlet Yüksek Konseyi de bu konuda yetkilidir. Konsey, Meclis ve Devlet Başkanlığı seçimleri için anayasal temele ilişkin bir taslağa son şeklini verdi ve bu yasa tekliflerini Temsilciler Meclisi ile görüşmek istiyoruz, Meclis seçimlerinin 24 Aralıkta yapılmalı ama Devlet Başkanlığı seçimleri bir yıl ertelenmelidir.
Temsilciler Meclisi'nin hükümetten güvenoyunu çekme adımı bu açıklamadan sonra geldi.
Yapılan açıklamalara bakınca Temsilciler Meclisi'nin seçimden önce yeni bir hükümet kurulması amacı ile hükümetten güvenoyunu çekmediği anlaşılıyor, Libya'da seçimden önce yeni bir hükümettin kurulmasının mümkün olmadığını herkes biliyor.
Temsilciler Meclisinin aldığı kararın amacı, hükümetin ve Devlet Yüksek Başkanlık Konseyi'nin olası bir seçimi erteleme kararına engel olmak, hükümetin yabancı şirketlere kontratlar yapmasına ve uluslararası anlaşmalar yapmasına engel olmak ve hükümete, 'Eğer hükümet 24 Aralıkta seçim yapmazsa 24 Aralık'tan sonra yasal hükümet olarak görevine devam edemeyeceği' mesajını vermek.
Güvenoyu almamış bir hükümet, seçime kadar iş başında kalabilir; ama seçim yapılmazsa yeni bir hükümetin kurulması gerekir.
Libya Ulusal Birlik hükümeti, ülkeyi 24 Aralık'ta yapılması planlanan Meclis ve Devlet Başkanlığı seçimlerine kadar yönetecek geçiş süreci hükümeti olarak mart ayında Birleşmiş Milletler himayesinde kuruldu.
Yeni hükümet daha önce savaşan ve doğu ve batı olarak fiili olarak ikiye ayrılmış Libya'nın tekrar birleşmesi için anlaşan iki tarafın ortak hükümeti olarak iki tarafın onayladığı bakanlarla kuruldu ve Temsilciler Meclisi tarafından güvenoyu aldı ama Dibeybe hükümeti, secime kadar siyasi yol haritasında yapılması gereken şeyleri şu ana kadar yapmadı.
Başbakan Dibeybe'ye yapılan eleştirilerin başında, görevinin 24 Aralık seçimlerine kadar devam edecek ve ülkeyi seçime hazırlayacak geçici bir hükümettin başbakanı gibi değil, seçilmiş ve uzun süre görevde kalacak bir hükümettin başbakanı gibi devraldığı, siyasi yol haritasında belirtilen ve en önemli konulardan olan iki taraftaki kurumları birleştirmek ve ülkedeki yabancı güçlerin geri çekilmesini sağlamak ve ülkeyi seçime hazırlamak konusunda başarısız olduğu, geliyor.
Seçimden sonra iş başına gelecek hükümete bırakmak yerine, meclisi bir tarafa bırakarak birçok uluslararası anlaşmaya imza atmak, birçok yabancı şirket ile kontratlar imzalamak da Dibeybe'ye yöneltilen başka bir eleştiri.
Meclis Başkanı Akile Salih, Başbakan Dibeybe'yi suçladı
Başbakan Dibeybe'nin halkı meclisin kararına karşı cuma günü gösteri yapmaya çağırmasından sonra Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih de bir açıklama yapıp şunları söyledi:
Bu hükümete güvenoyunu biz verdik, güvenoyunu geri alma yetkisi de bizdedir. Bu hükümet ülkedeki kurumları birleştirmek ve ülkeyi seçime götürmek için kurulmuş bit hükümet gibi hareket etmiyor, görevini yerine getirmiyor. hükümet birçok ülke ile Libya'ya büyük paralara mal olacak uzun süreli kontratlar imzaladı, 6 ay gibi kısa bir süre içinde 84 milyarlık kontratlar imzalandı, hükümetin buna son vermesi gerekiyor.
Biz hükümetin, ülkeyi seçime götürmek için kurulmuş geçici bir hükümet olduğunu hatırlamasını ve ülke kurumlarını birleştirmek ve ülkeyi seçime götürmek olan görevini yapmasını istiyoruz.
Dibeybe'nin Meclisi devre dışı bırakıp seçilmiş ve uzun süre görev alacak bir Başbakan gibi hareket etmesi, Dibeybe'nin de 2015'ye ülkeyi iki yıl sonra yapılacak seçime götürmek için kurulan ama seçim yapmayıp 2021'e kadar görevde kalan Feyyaz Saraç Başbakanlığındaki Ulusal Mutabakat hükümeti gibi seçim yapmak istemediği endişesine neden oluyor.
Hafter, devlet başkanlığı seçimlerinde aday olmaya hazırlanıyor
Hafter, çarşamba günü yaptığı bir açıklamada, 24 Aralık'a kadar üç aylığına Libya Ulusal Ordusu genel komutanlığından ayrıldığını ve yerine General Abdulrazik El-Naturi'yi atadığını söyledi.
Hafter'in üç aylığına görevini kendi emrindeki bir generale devretmesi, Hafter'in 24 Aralık'ta yapılacak seçimlerde aday olacağı şeklinde yorumlanıyor.
Bu açıkça dillendirilmese de Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid Mişri'nin Devlet Başkanlığı seçiminin bir yıl ertelenmesi çağrısının altında Hafter'in seçimde aday olmasını engellemek yatıyor.
Şu anda Meclis'in çıkardığı seçim kanununda Hafter'in adaylığı önünde bir engel yok. Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Mişri'nin, "Meclis'in yaptığı kanun geçersiz, biz bu konuda bir kanun taslağı hazırladık ve bizim taslağımız temel alınarak bir seçim kanunu yapılmalıdır" demesi, yapılan kanunla Hafter'in Devlet Başkanlığına aday olmasının önünün açılmasından kaynaklanıyor.
Libya'da siyasi çevrelerde, Başbakan Dibeybe, Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Mişri ve eski UMH hükümetinde görev yapmış kişilerin Hafter'in Devlet başkanlığına aday olmasına karşı oldukları dillendiriliyor.
Türkiye hükümetinin de Hafter'in Devlet başkanlığına aday olmaması için seçim kanununda bir düzenleme yapılmasını istediği ve bu yapılmazsa devlet başkanlığı seçiminin bir yıl ertelenmesini istediği Libya'daki siyasi çevreler tarafından dile getiriliyor.
Libya'da Meclisin Ulusal Birlik hükümetinden güvenoyunu geri çekmesi konusunda Dışişleri bakanlığından bir açıklama yapıldı, açıklamada Libya Temsilciler Meclisinin kararı eleştirildi ve Libya hükümetine destek verildi.
Dışişleri Bakanlığı'nın bu konudaki açıklaması şöyle:
Libya Temsilciler Meclisi'nin 21 Eylül 2021 tarihinde Tobruk'ta düzenlenen oturumunda, Milli Birlik Hükümeti'ne verilen güvenoyunun geri çekilmesi yönünde alındığı bildirilen kararın, Libya'nın istikrarına ve geçiş sürecine bir katkı sağlamayacağı açıktır
Seçimlerin öngörüldüğü tarihte düzenlenebilmesi, geçiş sürecinin iyi yönetilebilmesi ve ülkedeki sükunet ortamının korunabilmesi için, Milli Birlik Hükümeti'nin, yol haritasında da öngörüldüğü gibi, seçimlere kadar tam yetkiyle işbaşında kalması önemlidir...
Libya'da Meclisin Ulusak Birlik Hükûmeti'nden güvenoyunu geri çekmesi ve karşılıklı yapılan açıklamalardan sonra BM Libya Misyonu, Meclisten yana tavır alarak Temsilciler Meclisi'ne, en geç gelecek haftaya kadar geriye kalan seçim kanunlarını çıkarması çağrısı yaptı.
BM Libya Misyonu, bu açıklama ile seçim kanunu yapma yetkisinin Meclis'te olduğunu da açıklamış oldu.
BM Libya Misyonu'ndan yapılan açıklamasında, mevcut Ulusal Birlik hükümeti'nin, yapılacak seçimlerden sonra yeni bir hükümet kurulana kadar Libya'nın meşru hükümeti olarak kalacağı da belirtildi.
Önümüzdeki üç hafta, Libya'da 24 Aralıkta yapılması planlanan seçimin kaderi için kritik bir dönem. Seçim planlandığı gibi yapılacak mı, Devlet Başkanlığı seçiminin ertelenmesini isteyenlerin istediği gerçekleşmezse nasıl bir yol izleyecekler, Hafter'in adaylığını engellenmek istenirse, Hafter'in tavrı ne olacak?
Önümüzdeki üç haftada bu soruların cevabı netleşecek.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
