Ortadoğu haritasında, devletlerin sınırlarının değişmesi değil de siyasi çıkar ve çıtalarının yeniden dizaynı yönünde köklü dönüşümlerle birçok değişiklik yaşanıyor.

Bu değişikliklerden belki de en belirgin olanı, ABD'nin Afganistan'dan çekilmesi ve Irak ile yıl sonundan önce benzer bir çekilme konusunda anlaşması. Aynı dönemde Suriye’den kalan güçlerinin çekilmesi de mümkün.

Washington'un özellikle 11 Eylül 2001 olaylarından bu yana var olmaya alıştığı bir bölgeden bu çıkışı, bölgedeki ve muhtemelen dünyadaki birçok güç dengesini alt üst ediyor.

Bizim için önemli olan, Arap-İsrail çatışmasından, sonuncusu İran'ın nükleer silaha sahip olma çabası olan (ki 2015’te ABD ve onunla birlikte büyük ülkelerle anlaşmayla sonuçlandı) nükleer silahların yayılması meselesine kadar bölgenin tüm meselelerinde var olan ve bir ağırlığa sahip büyük gücün oynadığı rolün gerilemiş olması.

2018'de Trump yönetimi altında anlaşmadan çekilmesine rağmen ABD, şimdi nükleer anlaşmayı yeniden canlandırmak için müzakerelere geri dönüyor.

Bunun detayları ve geleceği, takip ve izlemeye tabi olmaya devam edecek. Ancak bizi ilgilendiren, anlaşmaya geri dönmenin, uluslararası siyasete diplomasi ve ekonomik güç açısından bakan ve askeri çatışmalardan kaçınan ABD imajını tamamlayacak olması.
 

Bölge ülkeleri arasında, zirvesini son Bağdat Konferansının temsil ettiği uzlaşı ve yatıştırmaya yönelik bir eğilim, ABD tarafındaki bu hareketlenmeye paralel bir değişim oluşturuyor.

Konferans Irak'ı endişe verici zorluklara karşı desteklemek için düzenlenmiş olabilir, ama aynı zamanda bölge ülkeleri arasında uzlaşma yolu açmak için bir araç da oldu.

Bu, Irak'ın Suudi Arabistan ile İran arasında iletişim yolunu açma rolü, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ile Katar Emiri Temim bin Hamad Âl es-Sani arasında gerçekleşen görüşmede açıkça görüldü.

Konferansın ardından Türk heyetinin Kahire’ye düzenlediği benzer ziyarete karşılık üst düzey bir Mısır diplomatik heyetinin Ankara’yı ziyareti ile Mısır-Türkiye temaslarının devamı konusunda varılan mutabakatla ortaya çıktı.

İki ülke arasında zirveye ulaşan BAE-Türkiye temasları da aynı minvalde gerçekleşti. Değişikliğin kökleri, Suudi Arabistan’ın çabalarıyla düzenlenen ve "Katar krizi" denilen sorunu bitiren temellerin atıldığı Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi Zirvesi sırasında gerçekleşen el-Ula Konferansı’nın sonuç bildirgesinde yatıyordu.

Krizin detayları, neler yaşandığı ve bundan kimin sorumlu olduğu tarihçilerin alanı olacak, ancak burada bizim için önemli olan, genel olarak krizin şiddetindeki gerilemedir.

Sorun, Libya krizi sahnesinde ve Doğu Akdeniz bölgesinde medya alanında görülen gerilimin tezahürleri, diplomatik ilişkilerin kesilmesi ve jeopolitik sürtüşmelerdir.

ABD'nin bölgeden çıkışından kaynaklanan değişiklikler ve bunun sonucunda bölge ülkelerinin dizginleri ele alma ve bölgesel güvenlik düzenlemelerine elverişli bir atmosfer yaratma çabalarıyla netleşen durum, bu değişiklikleri çevreliyordu. Bunlar hakkında aşağıda konuşacağız.

Bölge ülkelerinin artık Arap olmayan bölge ülkeleri İran, Türkiye ve İsrail ile doğrudan ilişkiler yoluyla dizginleri kendi ellerine almaları dışında çok fazla seçenekleri yoktu.

Bu ülkeler ile ilişkilerde iki seyir takip edildi; ilki, İsrail, Ürdün, Filistin, Kıbrıs, Yunanistan ve İtalya'yı içeren Doğu Akdeniz Gaz Forumu’nu kurmak için Mısır tarafından benimsendi. Forum sadece enerji ile ilgili değil, aynı zamanda ona bağlı endüstriler ve doğalgazı taşıma, dağıtma ve sıvılaştırma yöntemleri ile ilgili çıkarlar da yaratıyor.

İkincisi, BAE ve Bahreyn, ardından Fas ve Sudan tarafından imzalanan İbrahim Anlaşmaları. Söz konusu anlaşmalar, Arap-İsrail çatışmasının ortamını ve iklimini çok çeşitli bölgesel zorluklarla başa çıkma yönünde yeniden şekillendirdi.

Dördüncü Gazze Savaşının ardından yeni bir aşamaya giren Filistin-İsrail çatışması ve bunun sonucunda ortaya çıkan gelişmelerle başa çıkmak için yeni kapılar açtı.

Ancak bu yönelimlerde önemli olan, yalnızca gerilim ve sürtüşme durumundan ve dış çatışma olasılıklarından kaynaklanmıyor olmasıydı. Zira Arap iç sahası da sorunlara bölgesel çözümler bulmak yoluyla bölgesel ülkelerle ilişkilerde önemli bir itici faktörle tanıştı.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 2/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 3/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 4/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 5/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 6/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 7/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 8/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 9/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 10/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 11/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 12/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 13/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 14/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 15/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 16/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 17/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 18/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 19/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 20/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

• 21/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 22/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

• 23/30

  23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP)

• 24/30

  22 Ekim 2024 - İsrail savaş uçağı Beyrut'un güneyindeki bir mahalledeki binayı vurdu. Ayrıca İsrail'in Beyrut'ta Refik Hariri Devlet Hastanesi'nin çevresini hedef aldığı saldırıda ölenlerin sayısı 13'e yükseldi (AFP)

• 25/30

  21 Ekim 2024 - ABD'nin Kuzey Karolina eyaletinde gerçekleştirilen kampanya mitinginde eski ABD Başkanı Donald Trump'ın destekçilerinden biri, break dans yapıyor. Birleşik Devletler'de 2024 Başkanlık Seçimi, 5 Kasım'da gerçekleşecek. Donald Trump, pazar günü Pensilvanya eyaletindeki bir McDonald's'ta çalışırken, Kamala Harris, Stevie Wonder'la şarkı söyledi (Julia Demaree Nikhinson/AP)

• 26/30

  20 Ekim 2024 - İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve eşi Begona Gomez'i tasvir eden bir pankart, başkent Madrid'de hükümeti protesto etmek ve genel seçim çağrısında bulunmak için düzenlenen eylem sırasında İspanyol bayrakları arasında. Bugün Madrid'de bir meydanı dolduran binlerce kişi, sağcı partilerin de destek verdiği bir miting düzenledi. İspanyol bayrakları sallayarak Madrid'in finans bölgesinin kalbindeki Plaza de Castilla meydanında toplanan protestocular "hain" diye bağırarak Sanchez'i istifaya çağırdı. Sağ ve radikal sağla bağlantılı 100'den fazla az bilinen küçük grup, mitinge "Birlik, haysiyet, hukuk ve özgürlük için. Hemen genel seçim!" sloganıyla katıldı (Oscar Del Pozo/AFP)

• 27/30

  19 Ekim 2024 - Cadılar Bayramı öncesinde zombi kılığına giren bir sanatçı, Güney Kore yapımı korku filmi Zombi Ekspresi'nden (Train to Busan) ilham alan "Zombi Şinkansen" hızlı treninde performans sergiliyor. Japonya'nın Tokyo'yla Osaka arasında giden treninin kiralanan vagonunda, "yaşayan ölülerle" karşılaşmaya hazır 40'a yakın heyecan meraklısı vardı. Organizatörlerin koltuklara yerleştirdiği oyuncular, performans kapsamında korkunç bir dönüşüm geçirerek diğer yolculara "saldırmaya" başladı. Etkinlik organizatörü Kenta Iwana, "normalde güvenli ve huzurlu olan yolculuğun bir anda kaosa sürüklenişini canlandırmak istediklerini" söyledi (Kim Kyung-Hoon/Reuters)

• 28/30

  18 Ekim 2024 - Filistinliler cuma namazı kılarken bir kişi, İsrail'in saldırıları sırasında yıkılan Büyük Ömer Camisi'nin kalıntıları arasında yürüyor. Memlük ve Osmanlı döneminin mimari özelliklerini taşıyan caminin yaklaşık 1400 yıllık bir geçmişi var. Bir diğer adıyla Gazze Ulu Cami, Gazze'nin en eski, Filistin'in de üçüncü en büyük camisiydi. Bu cami, bir yılı aşkın süredir devam eden çatışmalarda enkaza dönen tarihi alanların en çarpıcı örneklerinden biri (Dawoud Abu Alkas/Reuters)

• 29/30

  17 Ekim 2024 - İngiliz pop müzik grubu One Direction'ın eski üyesi Liam Payne, Arjantin'de kaldığı otelin üçüncü katından düştükten sonra hayatını kaybetti. Arjantin Polisi, Payne'in başkent Buenos Aires'te Casa Sur adlı otelde kaldığını, "uyuşturucu ve alkol tesiri altında olma ihtimali bulunan agresif bir adam" hakkında gelen şikayet üzerine otele gittiklerini açıkladı. Arjantinli sağlık yetkilileri, otopsi yapılacağını belirtti (Agustin Marcarian/Reuters)

• 30/30

  16 Ekim 2024 - İtalyan lüks marka grubu Prada ve Houston merkezli girişim Axiom Space, NASA'nın Artemis 3 Ay misyonunda kullanılacak bir uzay giysisinin tasarımını İtalya'nın Milano kentinde tanıttı. NASA'nın Ay'ın güney kutbuna gerçekleştireceği ilk insanlı görevde Ay'da yürüyen astronotlar bu kıyafeti giyecek. Artemis 3 görevinin Eylül 2026'da gerçekleştirilmesi bekleniyor (Marco Bertorello/AFP)

Bu faktör, Mısır, Suudi Arabistan, Arap Körfezi ülkeleri, Tunus, Fas ve Sudan başta olmak üzere ilgili Arap ülkelerinin çoğunda kapsamlı ekonomik ve sosyal reform eğilimine dayanıyor.

2015'ten bu yana ve yaklaşık 7 yıllık bir süreçte gerçekleşen bu reform süreci, bölgesel ortamı yatıştırmak için başlı başına bir itici güç haline gelen bir büyüme ve ilerleme durumu yarattı. Reform sürecine daha fazla modernleşme ve ilerleme sağlama fırsatı verdi.

Bölgedeki bu durumu, devletlerin iç işlerine saygı ve kısaca BM Sözleşmesi gibi uluslararası sözleşmelerde kararlaştırılan kurallara uyulması temsil etti.

Bu kurallardan bahsedilmesi, birçok gözlemcide bir tür şaşkınlığa yol açtı, çünkü bu kuralların varlığı bilinse de, sık sık ihlal edilmeleri, onları Ortadoğu bölgesinde sıklıkla aldırılmayan bir tür ideal haline getirmişti.

Ancak, içeride reform ve dışarıda krizleri yatıştırma "bölgesel güvenlik" hakkındaki konuşmalara kapıyı aralamış olabilir.

Bölgesel güvenlik, Arap Baharı olarak adlandırılan olaylar, ABD'nin akılsız veya kötü niyetli müdahaleleri ve Ortadoğu ülkelerinin ilişkilerindeki çatışma ortamı gibi aksaklıklar nedeniyle son 10 yılda şiddetlenen kronik bölgesel ikilemlerle başa çıkmak için bir giriş noktası olarak görülebilir.

Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi'nin Bağdat Konferansı’ndaki konuşması, mevcut uluslararası düzenin tanınması çağrısında bulunarak sorunların kökenine geri döndü.

Mısır Cumhurbaşkanı'nı bu kuralları tekrar ve bu kadar net bir şekilde konferans masasına yatırmaya sevk eden neden, bu ilkeler olmadan bölgenin tüm taraflarına bölgesel güvenliğin sağlanmasının mümkün olmaması.

Çünkü bu ilkeler olmadığında, sonuç kaos, iç savaşlar ve büyük güçlerin müdahalesi oluyor.

Bu bölgesel güvenlik perspektifi iki yıldan fazla bir süre önce önerildi. Amaç, bölgesel çatışmalardan kurtulmak ve onları çözüm yoluna sokmak, aynı zamanda iç reform süreçlerini dış saldırılardan korumak ve her şeyden önce tüm taraflar arasında faydalı iş birliği ilişkileri yaratmak için bölgesel bir çerçeve oluşturmaktı.

Şimdi bölgesel gerçeklik, Arap olmayan bölge devletleriyle ilişkileri tüm tarafların ortak çıkarları perspektifinden ele almaya elverişli görünüyor.

Tüm bunların ana katalizörü, Irak'ta olduğu gibi Arap ülkelerinde istikrarı sağlamaya çabalayan bir Arap bağları çekirdeğinin varlığıdır. Herkese yönelik bir tehdit olarak terörle mücadeledir.

İster Doğu Akdeniz'de ister Kızıldeniz'in kuzeyinde olsun, geniş pazarlar yaratarak Arap ülkelerindeki iç reformları desteklemektir.

Bölgesel gerçekliğe ABD’yi dışarıda bırakacak biçimde yaklaşmak, muhtemelen daha geçerli ve etkili bir yaklaşımdır.

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

Independent Türkçe için çeviren: Beyan İshakoğlu

Şarku'l Avsat