Karacabey Belediyesi Kültür Müdürü Alper Tüydeş, 11 yıldır doğa fotoğrafçılığı yapan bir isim.
32 yaşındaki Tüydeş'in doğaya merakı aileden geliyor. Beş yıl önce Bursa'nın Karacabey ilçesinde leyleklere halkalama yapıldığını görerek bu işe merak salan Tüydeş'in ilgisi, 2 yıl önce daha da büyümüş.
Türk halkalamacılarla Eski Karaağaç Leylek Köyünde yapılanları görüp, bu kuşlardan hangilerinin 4-5 yıl sonra üremek için geri gelebileceğini merak ettiğini belirten Alper Tüydeş, "Özellikle baharda leylek sürülerinde halkalı olanlara dikkat etmeye başladım. Türkiye'de leylek sürüsü görürseniz bilin ki göç edenlerdir ve ayağında halka olanlar vardır" diyor.
Yıllar içinde edindiği bilgiler sonucunda ayağında halka bulunan leyleğin hangi ülkeden geldiğini kestirebilecek deneyime sahip olduğunu ifade eden Tüydeş, hislerini şu sözlerle ifade ediyor:
Bilemediklerimi de sosyal medyadan ya da mail grubundan araştırıyorum. Halkadaki kodu okutunca o kuşun ne zaman doğduğunu, hangi ülkelerden geçtiğini, daha önce başka bir gözlemcinin onu görüp görmediğini anlayabiliyorum. Kısacası, o kuşun hikayesini öğrenmiş oluyorum. Bu muhteşem bir şey.
Avcılıktan fotoğrafçılığa…
Alper Tüydeş'i ilginç kılan bir özelliği ise geçmişte avcılıkla ilgilenmesi. Tüydeş'in anlattığına göre, vicdanen yaşadığı rahatsızlık, kuşlara duyduğu ilgi, Trakuş isimli internet sitesi ve küçük kardeşinin dünyaya gelmesi gibi sebepler, onun avcılıktan fotoğrafçılığa geçmesine vesile olmuş.
"Avcılık günlerimi pişmanlıkla anıyorum"
Avcılık dönemini pişmanlıkla anan Tüydeş, "Kendime, 'Biz bu hayvanları nasıl vurmuşuz? Nasıl ürkütmüşüz? Bunu nasıl yapmışız?' diye soruyorum. Geçmişte o masum canlılara yaşattıklarımız nedeniyle bir nevi zayiatı ortadan kaldırma çabası olabilir" dedi.
Halkalamanın özellikle dünya genelindeki göç yollarına ilişkin pek çok ülke tarafından araştırmalarda kullanılan en yaygın yöntem olduğunu belirten doğa fotoğrafçısı Tüydeş, GPS sistemlerine göre daha uygun ve pratik olmanın yanı sıra maliyetin de düşük olduğunu anlattı.
Dünyanın her yerinde bu konuda uzman belgesi olan kişilerin bulunduğunu aktaran Alper Tüydeş, sistemin Türkiye'de de tanınmaya başlamasından mutluluk duyduğunu kaydetti.
"Bu sene yıl sonu hedefim 50 halkalı kuş görmek"
Normal bir kuş gözlemcisinin ömrü boyunca en fazla 4-5 halkalı kuş görürken kendisini bu konuda "şanslı" olduğunu dile getiren Alper Tüydeş, şöyle devam etti:
"Geçen sene 30, bu yıl şu zamana kadar 40'ı aşkın halkalı leylek gördüm, yıl sonu hedefim toplamda 50 halkalı kuş görmek. Bunların çoğunu Karacabey'de gördüm. 3 gündür İzmir Gediz Deltası'ndaydım, orada da 4-5 tane halkalı flamingo gördüm. İçlerinde Türkiye'de halkalanmış olan da, İspanya'da olan da var."
"Sosyal medyada bana 'Yüzüklerin Efendisi' diyorlar"
Tüydeş, sosyal medyayı da aktif kullanan birisi. Halkalı kuşların peşine düşmesi nedeniyle takipçilerinin kendisine "Yüzüklerin Efendisi" diye hitap ettiğini belirten Tüydeş’e yardım edenler de yok değil.
Alper Tüydeş, halkalama işini görüntülemek için "leylek dostu köylüler" ile işbirliği yaptığını şu sözlerle anlattı:
İnsanları haber vermeye teşvik etmek için adını 'Leylek İstihbarat Teşkilatı' koydum. Çiftçiler, çobanlar, muhtarlar, otobüs şoförleri ve kısacası köy halkı halkaların izini sürmede bana destek olmaya başladı. Onlar haber vermese, bu rakam yarı yarıya düşerdi. Ben onlara takılıyorum. Espriyle karışık 'Sizin köyün Avrupa ile bağlantısı bu kuşlar, onun için mutlaka görürseniz bildirin' diyorum.
"Yunanistan geçen yıl halkaladığı leyleğe Alper adını verdi"
Başından geçen değişik bir anısı olup olmadığını da sorduğumuz Alper Tüydeş, geçen yıl Yunanistan halkalı 2 leylek görüp bunu bildirdiğini, Yunanlıların e-mail yoluyla kendisine teşekkür ederek, halkaladıkları leyleğe Alper adını verdiklerini tebessümle anlattı.
"Venedik'ten Bursa'ya göç eden flamingo 2019'da karşıma çıktı"
Bir diğer ilginç anısının hikayesinin ise 2019 yılına uzandığını söyleyen Tüydeş, Bursa'nın Karacabey ilçesinde 2 yıl önce gördüğü bir halkalı flamingo hakkında bildirim yaptığında, bu canlının 2011 yılında İtalya'nın Venedik kenti yakınlarındaki deltada doğduğunun ve daha sonra kendisinden hiç haber alınamadığının ortaya çıktığını kaydetti.
"Kuşlara 'kuş beyinli' diyoruz ama aslında onlar kadar olamıyoruz"
Halkalanmaya dikkat ettikçe, Alman, Hırvat ya da Macar olsun kuşların sürü halinde göç ettiklerini ve doğdukları ülkeye geri döndüklerini fark eden Tüydeş, "Sonbaharda leylekler Afrika'ya göç ediyor ve karma, büyük gruplar oluşturuyorlar. Onlar kendi Avrupa Birliği'ni kurmuşlar. Ülkesine gelen sürüden ayrılıp 'Artık bana eyvallah' diyor. Şu zekaya bakar mısınız? Bir kuş beyinliler kadar olamıyoruz!" yorumunu yaptı.
"Irk, din, dil ayrımcılığıyla insanlar kendilerini kısıtlıyor, keşke kuşları örnek alsak"
Doğa fotoğrafçısı Alper Tüydeş, insanların pek çok açıdan kuşları örnek alması gerektiği görüşünü şu sözlerle ifade etti:
'Kuş beyinli' diyoruz ama aslında kuş kadar olamıyoruz. Bir arada durup, geçinemiyoruz, Onlar kendi dünya birliklerini kurmuşlar, yazılı olmayan kurallarına uyup kavga etmeden, birbirleriyle yardımlaşma içerisinde yaşıyorlar. Beslenme ve güvenlik açısından birbirlerine ihtiyaç duyduklarının farkındalar. Her leylek her sürüyle gezebilir, doğada ayrımcılık da sermaye diye bir şey de yok… Sen İngiltere'de doğdun, Almanya'da doğdun, benimle gelemezsin demiyor, birlikte hareket ediyorlar. Üreme döneminde güneye, Afrika'ya göç ederler. O kıtada kışı geçirip, baharda yeniden kuzeye çıkarlar ve bizler de o zaman sürü halinde onları görüyoruz. Özgürler… Her yere pasaportsuz, sınır tanımadan gidiyorlar. Irk, din, dil ayrımcılığıyla insanlar kendilerini kısıtlıyor, keşke kuşları örnek alsak … İnsanların 'kuş beyinli' dediği o canlılardan öğreneceği çok şey var.
"Yabancılar geri dönüşlerde daha titiz ve ilgili"
Halkalı kuş görüp yurtdışına bildirdiğinde kuşun geçmişteki hikayesinin (kim tarafından halkalandı, hangi şehirlerde görüldü) gecikmeden bildirildiğini belirten Alper Tüydeş, yabancıların geri dönüşlerde daha titiz ve ilgili davrandığını savundu.
"Kuş gördüğünüzde daha dikkatli bakın, halkalıysa mutlaka milli parklara bildirin"
Türkiye'de İzmir, Samsun ve İstanbul olmak üzere 3 farklı noktada halkalama yapıldığı bilgisini veren Alper Tüydeş, sözlerini şöyle tamamladı:
Kuş gördüğünüzde daha dikkatli bakın ve eğer bu bir halkalı kuş ise -ölü ya da diri farketmez- bunu mutlaka milli parklara bildirin. Türkiye göç yolu üzerinde bulunduğundan çok önemli bir noktada yer alıyor. Yılda 100 binin üzerinde leylek geçiyordur. Avrupa'nın leyleklerinin yarısından fazlası Türkiye'den geçiyor. Sosyal medyadan bana ulaşanların heveslerini kırmamaya, onlara geri dönmeye çalışıyorum. Sayemde kuşları tanıdığını söyleyen insanlar var ve ben bunu duyunca çok mutlu oluyorum. Bunu hem doğaya hem kuşlara hem de insanlara katkı olarak görüyorum.
© The Independentturkish
