Pandemi ile birlikte küresel çapta başlayan genişleyici para politikaları Türkiye’de de karşılık bulmuş ve düşük faiz politikası bankaların kredi büyümesi ile kârlarında rekor seviyelere ulaşılmasını sağlamıştı.

Kamu mevduat bankaları bu süreçte ön plana çıkmış ve özellikle tek haneli faizlerle yapılan konut kredisi fonlaması kamu mevduat bankalarının 2020 ilk çeyreğini 4 milyar 421 milyon lira net dönem kârı ile tamamlamalarını sağlamıştı. Bu 2019 yılının ilk çeyreğine göre yüzde 111 yani iki katından fazla büyümeye işaret ediyordu. 2021 yılının ilk çeyreğinde tablo değişti.

Dünya gazetesinden Şebnem Turhan'ın haberine göre, kasımdan itibaren geçilen sıkı para politikası mevduat ve kredi faizlerinde artış getirdi ve bu en çok kamu bankalarının kârını etkiledi.

Yılın ilk çeyreğinde kamu mevduat bankalarının net dönem kârı 1 milyar 601 milyon liraya indi. Geçen yıla göre yüzde 63,7 düşüş yaşandı. Üç kamu mevduat bankası arasında kârında en fazla kayıp yaşayan ise yüzde 92,8 ile Halkbank oldu.

Ziraat Bankası’nın net dönem kârı yüzde 48,6 düşüşle 962 milyon liraya, Vakıfbank’ın net dönem kârı yüzde 56,3 düşüşle 750 milyon liraya, Halkbank’ın net kârı da yüzde 92,8 düşüşle 59 milyon liraya indi.

Kamu bankalarının kârının düşmesi ile düşük faizli konut kredisi arasında doğrusal bir orantı gözleniyor / Tablo: Dünya

Yerli ve özel bankalar kârlarını arttırdı

Yerli ve yabancı özel banklarda ise net dönem kârında ilk çeyrekte geçen yıla göre yükseliş yaşandı. Kamu mevduat banklarıyla birlikte Türkiye’nin en büyük 7 bankası arasında bulunan yerli ve özel 4 bankanın ilk çeyrek performansı kamudan farklı.

İş Bankası’nın net dönem kârı geçen yıla göre yüzde 27,3 artarak 1 milyar 854 milyon liraya, Garanti Bankası’nın net kârı yüzde 55 artarak 2 milyar 529 milyon liraya, Yapı ve Kredi Bankası’nın net kârı yüzde 28,6 artarak 1 milyar 453 milyon liraya, Akbank’ın net dönem kârı da yüzde 54,7 artarak 2 milyar 27 milyon liraya çıktı.

Peki aynı sıkı para politikası yaşandığına göre kamu mevduat bankalarının net dönem kârı niye diğer büyük yerli ve yabancı özel bankalardan daha fazla etkilendi.

Düşük kârlılık devam edecek

Başkent Üniversitesi Finans ve Bankacılık Programı Bölüm Başkanı Prof. Dr. Şenol Babuşcu bunun en büyük nedeninin kamu bankalarının geçen yıl verdiği konut kredilerinden kaynaklandığını vurguladı.

Babuşcu, kamu mevduat bankalarının ortalama yüzde 8 faizle fonlanan başta konut kredileri olmak üzere tüm taksitli kredilerin 2021 yılında ortalama yüzde 18 faizli mevduat ile finanse edilmesi gerektiğine dikkat çekerek şöyle konuştu:

“Bu faiz gelirlerini düşürürken faiz giderlerini artırdı. Ve gelir kaybına neden oldu. Kamu bankalarının kullandırdığı konut kredileri ile yerli ve yabancı bankaların kullandırdıkları arasında devasa bir fark var. Bu krediler en az 10 yıl vadeli ve sabit faizli. Yine tüketici kredileri de 36 ay vadeli ve sabit faizli kamu bankaları bu alanda da önde gitti. Düşük faiz sabit kalırken mevduat faizinin yükselmesi kamu bankalarını olumsuz etkiledi. Özel bankalar düşük faizli kredileri uzun vadeli krediler değildi ve akıllıca kullandırdılar”

Babuşcu, faizler bu seviyede olduğu sürece kamu mevduat bankalarında düşük kârlılığın devam edeceğine de dikkat çekti.

Dünya