Merkez Bankası’nın kasımdan bu yana sürdürdüğü parasal sıkılaştırma kredi faizlerinin yüzde 20 ve üzerine çıkmasına neden oldu. Kasım ve aralık aylarında özellikle tüketici kredilerinde yavaşlama gözlenirken yeni yılla birlikte krediler yönünü yeniden yukarıya döndü.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) verileri özellikle mart ayı ile birlikte tüketici kredilerinde aylık artışın hızlandığını ortaya koyuyor. En hızlı artış taşıt kredilerinde yaşanırken ihtiyaç kredisinde de yüzde 2’nin üzerinde aylık artışlar gözleniyor.

Geçen yıl kredi büyümesinde başı çeken kamu bankalarının son dönemde bayrağı yerli özel bankalara devretmesi de dikkat çekti.

Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu da geçen haftaki Enflasyon Raporu sunumunda tüketici kredilerindeki artışa dikkat çekmişti. BDDK verilerine göre Kasım 2020'de 675.2 milyar lira olan tüketici kredi hacmi Mart 2021'de 692 milyar liraya çıktı. En hızlı yükseliş ise şubat ve mart aylarında yaşandı.

 2020 sonuna göre tüketici kredileri yüzde 2,38 artış oldu. İhtiyaç kredisi talebi ise kasım ve aralıktaki ivme kaybının ardından yeniden aylık yüzde 2’nin üzerinde artış seyrine döndü.

Geçen yıl uygulanan genişleyici para politikası kredi faizlerini tek haneyle tarihi en düşük seviyelerine doğru çekmişti. Bu dönemde kredi genişlemesinde kamu bankaları başı çekmiş oldukça yüksek bir kredi hacmi yakalanmıştı. Ardından kasım ile birlikte yeniden sıkı para politikasına dönüş yapılmış ve politika faizindeki artış kredi faizlerini de artırmıştı.

Taşıtta büyüme hız kesmedi

BDDK verileri ihtiyaç ve taşıt kredisine talebin canlılığını koruduğunu gösteriyor. Sektörü toplamında geçen yıla göre taşıt kredi hacminde yüzde 91,6'lık büyüme yakalanırken 2020 sonundan bu yana ise yüzde 15,1'lik artış görüldü.

Taşıt kredisi hacmi martta şubata göre yüzde 9,5 arttı. Şubatta aylık artış yüzde 3,77, ocakta ise yüzde 1,26 idi. Martta talepte yeniden artış olduğu görüldü. Yerli özel bankalarda taşıt kredisi hacmi geçen yıla göre yüzde 151,5'lik artışla öne çıkıyor.

2020 sonundan bu yana büyüme ise yüzde 24,3. Martta ise şubata göre yerli özel bankalar taşıt kredilerinde yüzde 12'lik büyüme ile dikkat çekiyor. Şubatta yüzde 6,72, ocakta ise yüzde 4 artış sağlanmıştı.

Kamu bankaları da taşıt kredisinde martta yüzde 4,76'lık artış yakaladı. Şubatta yüzde 2,5, ocakta ise yüzde 2,7'lik düşüş yaşanmıştı kamu bankalarının taşıt kredisi hacminde.

Kamu bankalarının geçen yıla göre ise taşıt kredisi büyümesi yüzde 66, 2020 sonuna göre ise yüzde 0,5'lik düşüş var. Yabancı bankların geçen yıla göre taşıt kredi hacmi yüzde 70,5, yılsonuna göre yüzde 15 artış yakaladı. Martta şubata göre yüzde 9,44 büyüme sağlayan yabancı bankaların şubatta ocak ayına göre büyümeleri ise yüzde 4 seviyesindeydi. Sektörün toplam taşıt kredisi hacmi ise 13.5 milyar lira.

Kamu bankaları frene bastı

İhtiyaç kredileri taşıttan sonra tüketicilerin en çok talep ettiği kredi alanı oldu. Sektörde ihtiyaç kredisi hacmi martta 401.8 milyar lira olurken geçen yılın aynı ayına göre yüzde 37,4'lük, 2020 sonuna göre yüzde 4,11'lik artış var.

Martta ise şubata göre büyüme yüzde 2,02 olarak gerçekleşti. Şubatta ocak ayına göre yüzde 1,5, ocakta da aralık ayına göre yüzde 0,5'lik artışlar görülmüştü. Yerli özel bankalar genişleyici para politikası döneminde kamu bankalarına kaptırdığı ihtiyaç kredilerinde liderliği de geri almaya çok yaklaştı.

Yerli özel bankaların ihtiyaç kredi hacmi 148.2 milyar liraya yükseldi, kamu bankalarının ise 148.4 milyar liraya geldi. Yerli özel bankalar martta yüzde 3,5'lik bir büyüme sağlarken kamu bankaları çok yüzde 0,04 seviyesinde az da olsa bir düşüş gerçekleştirdi. Yerli özel bankaların şubattaki büyümesi yüzde 3,16, ocaktaki büyümesi ise yüzde 2,1 idi. Martta ihtiyaç kredisi talebi hız kazandı. Yabancı bankalar da ihtiyaç kredisi hacminde martta yüzde 3 büyümeyi yakaladı.

Şubatta yüzde 2,7, ocakta ise yüzde 1,91'lik aylık büyümelere imza atmışlardı. Yabancı bankalarda geçen yılın yanı dönemine göre yüzde 29,8'lik bir büyüme gözlenirken 2020 sonundan buyana ise yüzde 7,78'lik artış yakalandı. Kamu bankalarında geçen yılın aynı ayın göre yüzde 44,7, yerli özel bankalarda ise yüzde 36,2'lik büyüme var.

Konut kredilerinde yılsonuna göre yüzde 0,56 düşüş

Sektör toplamına göre konut kredileri mart ayına kadar bir önceki aya göre düşüş göstererek gelirken martta yüzde 0,15 ile küçük de olsa yeniden bir artış gösterdi. Konut kredisi hacmi martta 276.7 milyar liraya çıktı.

 Geçen yılın aynı dönemine göre konut kredisindeki yükseliş yüzde 31 olurken 2020 sonuna göre ise hala yüzde 0,56'lık gerileme dikkat çekiyor. Konut kredisinde yerli özel bankalarda geçen yıla göre yükseliş yüzde 9,97 olurken yılbaşına göre artış ise yüzde 4 olarak hesaplanıyor.

 Kamu bankalarında geçen yıla göre yüzde 45'lik bir artış olurken 2020 sonuna göre yüzde 2,34'lük düşüş yaşandı. Yabancı bankalar da konut kredisinde büyümesini sürdürdü. 2020 sonuna göre yüzde 1,77, geçen yılın mart ayına göre ise yüzde 12,8 büyümeyi yakaladı.

Dünya