Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının yükünü en ağır şekilde çeken kesimlerden biri, yoğun bakım hemşireleri.

Saatlerce yemek yiyemeyip, su içemedikleri zamanlar oldu. Kimi zaman susuzluktan konuşamayacak hale gelip yazışarak anlaştıklarını aktardılar.

Yaz sıcağında bile kat kat tulumlarla, oradan oraya koşturup günde 20 bine yakın adım atarak, kimi zaman 24 saati aşan uykusuzluğa rağmen canla başla çalıştılar.

Ücretsiz izin alamıyor, istifa edemiyorlar. 10 yaş altı çocuğu olana idari izin de yok. Hemşire eşleri ise aşı hakkından faydalanamıyor.

Salgının gidişatı, bir süre daha tüm bu zorluklarla mücadeleye devam etmek zorunda kalacaklarını gösteriyor. Ama onlar da artık tükenmiş vaziyette.

Vakalar katlanıyor. Özellikle devlet hastaneleri kapasitesinin üstünde doldu, yoğun bakımlarda yer kalmadı. Yeni alanlar oluşturulup ek yataklar açılsa da bu kez tecrübeli personel eksiği doğuyor. 112 sürekli yer olup olmadığını soruyor.

Yoğun Bakım Hemşireleri Derneği (TYBHD) Yönetim Kurulu Üyesi Semine Aydoğan son dönemde yaşananları Independent Türkçe'ye anlattı.

Salgında kış aylarına göre daha yoğun ve zorlu bir dönemden geçildiğini belirten Aydoğan, Türkiye'de yurtdışına kıyasla bir dalga fazladan yaşandığını, bu nedenle yoğun bakım hemşireleri olarak daha nefes alamamışken yeni bir yükün altında kaldıklarını ifade etti.

"Yoğun bakımlarda yatan çocuk ve genç hasta sayısı artıyor"

Semine Aydoğan, "Durulacak sanırken yeniden başlıyor, mutasyonlu varyantlar nedeniyle hastalık daha ağır seyrediyor. Vakalar da yükümüz de artıyor" şeklinde konuştu.

Salgının ilk döneminde riskli grubun 65 yaş ve üstü olarak adlandırıldığını ancak şimdilerde bu yaş grubunda aşılamanın tamamlandığını ve çok daha düşük yaş grubunda vakaların arttığına da vurgu yapan Aydoğan, "20'li 30'lu yaşlarda hasta sayımız yükseldi. Yoğun bakımlarda yatan çocuk ve genç yaşta sayısı artıyor. Ek hastalığı olmayıp, ağır seyreden Kovid nedeniyle ölenlerin sayısı yükseliyor" ifadelerini kullandı.

Devlet hastanelerinde hiç yer kalmadığını, yoğun bakımların kapasitesinin çok üstünde dolduğunu, ek alanların açıldığını belirten Aydoğan, yeterli sayıda tecrübeli çalışanının olmamasının ciddi sıkıntı doğurduğunu dile getirdi.

"Ortada hastanelerin kaldıramayacağı bir yük var, bir süreliğine tam kapanma talep ediyoruz"

Yoğun bakım hemşiresi Aydoğan, şöyle devam etti:

"Yetersiz sayıda kişinin çok fazla hasta bakmaya çalıştığı bir durum sözkonusu. Dayanma gücümüz azaldı. Hızlı sirkülasyon oluyor, insanlar önlemlere uymayınca bu salgın bitecek gibi de durmuyor, başımıza ne gelecekse çaresizce bekliyoruz. Ortada hastanelerin kaldıramayacağı bir yük var, bir süreliğine tam kapanma talep ediyoruz. Tam kapanma olması ve hastaların bakılabilecek düzeyde sayılarının azalması, en büyük beklentimiz."

"Entübe edilen hastaları kendi hastanemizden dışarıya göndermek zorunda kalıyoruz"

Yoğun bakım servisinde az da olsa tecrübe kazanmış yeni arkadaşların da desteğiyle işi yürütmeye çalıştıklarını kaydeden Aydoğan, herkesin canla başla çalıştığını ancak yetişemediklerini anlattı.

Entübe edilen hastaları, kendi hastanelerinden dışarıya göndermek zorunda kaldıklarını aktaran Aydoğan, 112'yi aradıklarını ve yer açılana kadar o şekilde beklendiğini de sözlerine ekledi.

Semine Aydoğan / Fotoğraf: Türk Yoğun Bakım Hemşireleri Derneği

"Mobbinge maruz kalanlar var"

Yıllık izin ve istifaların yeniden durdurulduğunu, emekli olup giden bazı kişilerin ise geri dönmek zorunda kaldığını dile getiren Aydoğan, derneklerine gelen bilgilerin hastanelerin kapasiteleri üzerindeki yoğunluğu nedeniyle hemşire arkadaşların bakmaları gerekenden çok daha fazla hasta baktığını ve mobbinge maruz kalanların da olduğunu öne sürdü.

"Biz canımızla çalışıp çaba harcarken, bir bakıyoruz insanlar sokakta akın akın"

Aydoğan, zorunlu haller dışında kalabalıklara karışan kişilere tepkisini ise "Biz canımızla çalışıp çaba harcarken, bir bakıyoruz insanlar sokakta akın akın… İhtiyacımız olan vaka sayılarının azalması. Yoksa biz yorgunluktan ölsek de yoğun bakımda istediğimiz kadar uğraşsak da boşuna" sözleriyle dile getirdi.

"Umudumuz kırılıyor"

Canla başla mücadele etseler de kimi zaman çabalarının boşa çıktığı hissine kapıldıklarını dile getiren Aydoğan, "Umudumuz kırılıyor" dedi.

"Açlık sınırının altındaki maaşla, insanüstü çaba harcamamızı beklemek haksızlık"

Semine Aydoğan, yoğun bakım hemşirelerinin bu işi sadece gönüllülük esaslı yapıyormuş gibi gösterilmesine de tepkili.

Bu işle geçinmeye çalıştıklarına vurgu yapan Aydoğan, maddi manevi haklarını alamadıklarını ifade etti:

Mesai sürelerimizde artış var. Yoğun bakım hemşireleri, yıllardır hiç kimsenin görmediği bir grup. Bu iş sadece gönüllülükle yapılıyormuş gibi, bu meslektekiler sanki hayatlarını bu yolla kazanmıyorlarmış gibi göz ardı edildi ama bu da profesyonel bir meslek! Harcadığımız emeğin maddi bir karşılık da bulmasını talep ediyoruz. Sadece olması gerekeni talep ediyoruz daha fazlasını değil! Açlık sınırının altındaki maaşla, insanüstü çaba harcamamızı beklemek haksızlık! 'Sizlerin hakkı ödenmez' diyorlar, hakkımızı ödemiyorlar! Anne sağlık çalışanı, baba sağlık çalışanı, çocuklar evde! Bu çocuklara bakacak kimse yok, izin alamıyoruz, sağlık çalışanları nöbete gittiğinde çocukları ne yapacak diye düşünen yok. Kamuda 10 yaşın altında çocuğu olanlar izinli olacak, mesai saatleri düşecek denildi. Doğru olan bu, hem sağlıklarını koruyorlar hem de işlerini sürdürüyorlar, bizde bu da yok.

"Stajyer hemşirelere de aşıda öncelik verilmesi sağlansın"

Semine Aydoğan'a stajyer hemşirelere aşı yapılmamış olmasını da sorduk.

Bu kişilere de aşı yapılacağının söylendiğini ancak henüz bu konuda bir adım atılmadığını anlatan Aydoğan, "Stajyer hemşirelere de aşıda öncelik verilmesi sağlansın" dedi.

"Aşı olanlar da dikkatli olsun"

Sırası gelen herkesin aşı olması çağrısında bulunan Semine Aydoğan, son olarak farklı bir noktaya da dikkati çekti. İkinci dozdan sonra bağışıklığın oluşabilmesi için üzerinden belli bir süre geçmesi gerektiğini vurgulayan Aydoğan, aksi takdirde koruyuculuk evresine girilmediğini ve bağışıklık tam güçlenmeden Kovid'e yakalanıp yoğun bakıma gelen hastaların da bulunduğunu anlattı.