NASA’nın Mars’a gönderdiği InSight yer aracı, sonunda Kızıl Gezegen’in içini inceledi ve gezegenin kabuğunun üç katmanlı bir pastaya benzediğini ortaya koydu.

InSight sayesinde bilim insanları, Dünya dışındaki bir gezegenin içini ilk kez doğrudan araştırmış oldu. Araştırma, Mars'ın nasıl oluştuğunu ve zaman içinde nasıl evrimleştiğini çözmemizi sağlayacak.

Bu görevden önce bilim insanları sadece Dünya ve Ay'ın iç yapısını ölçümlerle ortaya koyabilmişti. Almanya'daki Köln Üniversitesi'nden Sismolog Brigitte Knapmeyer-Endrun, 15 Aralık'taki Amerikan Jeofizik Birliği toplantısındaki konuşmasında “Şu ana kadar Mars’tan böyle bir bilgi edinememiştik” dedi.

Hakemli bir dergide yayımlanmak üzere incelenen araştırma, gezegenin iç yapısını çözmek için Kasım 2018'de Mars'a inen InSight’ın en önemli bulgularından biri. Uzay aracı, gezegenin Elysium Planitia diye bilinen bir düzlüğünde, ekvatorun yakınında konumlanıyor.

Yer aracı, gezegendeki jeolojik enerjiyi dinlemek için, Fransız uzay ajansı Centre National d'Études Spatiales’in (CNES) sağladığı, kubbeli ve son derece hassas bir sismometre kullanıyor.

Görevin baş araştırmacısı ve Jet İtki Laboratuvarı'ndan bilim insanı Bruce Banerdt, aracın şu ana kadar 480'den fazla "Mars depremi" tespit ettiğini söylüyor. Mars sismik açıdan Dünya'dan daha durgun, Ay'dansa daha aktif. 

InSight göreviyle temelde komşu gezegenin derinindeki iç kısımlarını keşfetmeyi amaçlayan sismologlar, tıpkı Dünya'daki depremlerde olduğu gibi, Kızıl Gezegen’in iç yapısını haritalandırmak için sarsıntıları kullanıyor.

Zira sismik enerji zeminde iki tür dalga halinde hareket ediyor. Araştırmacılar, bu dalgaların hareketindeki farklılıkları ölçerek, gezegenin çekirdeğinin, mantosunun ve kabuğunun nerede başladığını ve bittiğini hesaplayabiliyor ve her birinin genel yapısını anlayabiliyor.

Ayrıca bu temel jeolojik katmanlar, gezegenin milyarlarca yıl önce Güneş Sistemi'nin doğumu sırasında nasıl oluştuğunu ve soğuduğunu ortaya koyuyor.

ABD’nin Teksas eyaletindeki Ay ve Gezegen Enstitüsü'nden gezegen jeoloğu Justin Filiberto, Mars kabuğunun tıpkı Dünya gibi katmanlı olduğundan uzun süredir şüphelendiklerini ancak bunu kesin olarak söylemediklerini ifade ediyor.

Ancak şimdi InSight'ın verileri Kızıl Gezegen’in kozmik bir pasta gibi üst üste yığılmış farklı kaya türlerinden meydana gelen üç katmanlı bir kabuktan oluştuğunu gösteriyor. Üstelik Britanyanın önde gelen gezegen bilimcilerinden Julia Semprich de üç katmanlı bir kabuğun, oluşturdukları jeokimyasal modellere uyduğunu belirtiyor.

Ön bulgulara göre Mars katmanlarının her biri yaklaşık 19 ila 37 kilometre kalınlığında. Bu da söz konusu katmanların Dünya'nın okyanus kabuğundan önemli ölçüde daha kalın olduğu anlamına geliyor.

Independent Türkçe, Nature, SyFy