Dünyayı etkisi altına alan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) tedavisinde ilaç kullanımına ilişkin tartışma sürüyor.

Özellikle son dönemdeki bazı haberler ve sosyal medyadaki kimi paylaşımlarda, 'koronavirüs tedavisinde ilaç kullanılmaması gerektiği' iddiaları yer buluyor.

Mevcut durumda, Kovid-19'a karşı üretilen ilaçlarda Favipiravir ya da Hidroksiklorokin hammaddesi kullanılıyor.

Uluslararası yayınlara göre Favipiravir etken maddeli ilaçlar, koronavirüs tedavisinde daha etkili sonuçlar veriyor.

Prof. Dr. Güner Sönmez ve Prof. Dr. Sinan Çavun, koronavirüs tedavisinde ilaç kullanımının önemini ve etken maddeleri (hammadde), Independent Türkçe'ye değerlendirdi.  

Doktor tavsiyesi dışındaki söylemlere itibar edilmemesi gerektiğini belirten Sönmez ve Çavun, erken tanının önemine vurgu yaparak, Favipiravir hammaddeli ilaçların tercih edilmesi tavsiyesinde bulundu.

"Mevcut durumda bilinen en etkili ilaç, Favipiravir hammaddeli olanlar"

Radyoloji Uzmanı Prof. Dr. Güner sönmez, sosyal medya ve farklı mecralarda Kovid-19 ilaçları ile ilgili eksik ya da yanlış bilgi paylaşarak dezenformasyona neden olan kişilere ilişkin, "Aşıya, maskeye karşı çıkan, pandemiye inanmayan, Kovid-19'u griple bir tutan, komple teorilerine inanan kişiler var. Genellikle bu isimler, virüsün biyolojik silah olarak elitler tarafından üretildiğini ve dünya nüfusunu azaltmaya yönelik bir araç olarak kullanıldığına inanıyor. Testlere, hastaneye yatırılmaya, ilaca, aşıya her şeye karşılar! Koronavirüs ilaçlarıyla ilgili dezenformasyonu yayanlar genellikle bu kişiler" yorumunu yaptı.

"Türkiye'de Favipiravir etken maddeli 4 ilaç bulunuyor"

Kullanılan Kovid-19 ilaçlarının Favipiravir ya da Hidroksiklorokin etken maddeli olduğunu belirten Sönmez, Favipiravir'i tercih etmenin daha yerinde olacağı görüşünü savundu:

Favipiravir, RNA virüslerine karşı geliştirilmiş bir antiviral. Geçmişte SARS, influenza gibi hastalıklarda da denendi. Yıllardır kullanılan, etkinliği ve yan etkileri bilinen bir ilaç. Şunu söylemek gerekir ki, elimizde henüz koronavirüse karşı yüzde 100 etkili bir ilaç olmasa da mevcut durumda bilinen en etkili ilaç, Favirpiravir hammaddeli olanlar. Türkiye'de Favipiravir hammaddesi kullanılarak üretilen 4 ilaç bulunuyor.

Bir de alınan ilaç sayısının fazlalığından korkup, yan etkilerden çekinerek kullanmayı reddedenler var. Bu kişilere ilişkin ise Sönmez, "Tedavi, sabah-akşam 8'er ilaçla başlıyor ve bu da insanları korkutuyor. Ancak aslında korkulacak bir durum yok.  İlaçların tanesi 200 miligram, ilk gün sabah-akşam 8 tane içildiğinde 3 bin 200 gram. Biz bazı bakteriyel enfeksiyonlarda da günlük 2-3 bin miligram antibiyotik veriyoruz. Korkulacak bir durum yok. Karaciğer enzimlerinde ve üre miktarında geçici bir artışa neden olabiliyor, bunun dışında ilacın herhangi bir yan etki durumu yok. Çin'deki bir çalışmada, Favipiravir'in 11 günlük hastanede kalış süresini 4 indirdiği görülmüş. Aynı makalede, tomografide görülen akciğer lezyonlarında yüzde 35 iyileşme olduğu raporlanmış" şeklinde konuştu.

Prof. Dr. Güner Sönmez / Fotoğraf: Twitter / @DrGunerSonmez

"İlacın erken dönemde kullanılması gerekli"

Bir de ilacı kimlerin kullanması gerektiği tartışmaları var.

Prof. Dr. Güner Sönmez'e göre, koronavirüs ilacını yalnızca PCR testi pozitif çıkanlar değil, akciğer tomografisinde bulgu görülen hastaların da kullanması gerekli.

Asemptomatik olup pozitif çıkanlar ya da negatif çıksa bile tomografide tutulum görülenlerin de ilacı kullanması tavsiyesinde bulunan Sönmez, şu sözleri söyledi:

PCR (sürüntü) testi, yaklaşık olarak yüzde 60 doğruluğu olan bir test. Test sonucu yanıltıcı olabilir, negatif çıkması sizin hasta olmadığınız anlamına gelmez! Akciğer tomografisinde bulgular varsa, PCR sonucuna bakılmaksızın hemen ilaca başlanmalı. İlacın erken dönemde kullanılması gerekli, virüsün çoğalmasını engelliyor. İlacı sonradan kullanılınca etkili olmuyor.

"İlaç değil, Kovid-19hastalığı kalp kasında tutuluma neden olabiliyor"

Favipiravir nedeniyle evde kalp krizi geçiren kişilerin bulunduğu iddialarına ilişkin ise Güner Sönmez, "Onda ilacı suçlamamak gerekiyor. Kovid-19, hastaların bir kısmında kalp kası tutulumu (miyokardit: kalp kası iltihabı) yapıyor. ABD'de 20'li yaşlardaki birkaç atlet, evde ölü bulundu ve miyokardit oldukları görüldü. İlaç değil, Kovid-19 hastalığı kalp kasında tutuluma neden olabiliyor" dedi.

"Hidroksiklorokin koronavirüs tedavisinde etkisiz"

Hidroksiklorokin konusundaki tartışmaları da sorduğumuz Prof. Dr. Güner Sönmez, bu etken madde kullanılarak üretilen ilaçların koronavirüs tedavisinde etkili olmadığını savundu:

Koronavirüs ilaçlarında kullanılan bir diğer hammadde, Hidroksiklorokin. Ancak bu (hidroksiklorokin), koronavirüs tedavisinde etkisiz. Tartışmalı bir ilaç. Aslında bazı romatizmal hastalıklarda ve sıtmada kullanılıyor. Hatırlarsanız Trump da her gün kullandığını söylemişti, ilacın reklamını yaptı ama o da koronavirüse yakalandı ve doktorlar, Amerikan Başkanı'na farklı bir tedavi uyguladı. Antikor kokteyli gibi pahalı tedaviler yapıldı, Hidroksiklorokin kullanılmadı!

"Hidroksiklorokin, azitromisinle kullanıldığında kalp krizine neden olabiliyor"

Hidroksiklorokinle ilgili yabancı makalelere de değinen Sönmez, "Azitromisinle birlikte kullanıldığında kalpte EKG'de gördüğümüz dalgalarda anormallik yapabileceği ve kalp krizine neden olabileceği bildirildi. Bu konuda çok sayıda yabancı makale var" şeklinde konuştu.

Sönmez, yurt içinde ise Ankara Üniversitesi'nde sıtma ilacıyla ilgili çalışma yürütüldüğünü ancak sonuçların henüz açıklanmadığını da sözlerine ekledi.

"'Favipiravir kullanılmasın' şeklindeki iddiaları doğru bulmuyorum"

Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi ve Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Sinan Çavun da koronavirüs tedavisinde Favipiravir kullanımını desteklerken, Hidroksiklorokin konusunda mesafeli.

Kovid-19 tedavisinde Favipiravir'in kullanılmaması gerektiği yönündeki iddiaların gerçeği yansıtmadığını belirten Çavun, ilaç kullanımında geç kalınmaması konusunda da uyardı:

'Favipiravir kullanılmasın' şeklindeki iddiaları doğru bulmuyorum. Favipiravir'i genelde hastalığın ilk evrelerinde kullanmanın çok daha ektili olduğu yönünde çalışmalar var.

Prof. Dr. Sinan Çavun / Fotoğraf: Uludağ Üniversitesi

Kronik rahatsızlıkları bulunan kişiler ile hamilelerin durumuna dikkati çeken Prof. Dr. Sinan Çavun, "Tabii ki kişinin bir yandaş hastalığı varsa (kalp, akciğer, diyabet, astım vb) orada çok dikkatli olunması gerekli. Onun dışındaki durumlar için 'ilaç kullanılmasın' söylemi doğru değil. Hamilelerde de ancak kişinin ölümcül bir risk taşıması halinde ilaç kullanılabilir. Böylesi bir durumda bebek yerine anneyi düşünmek gerekir" dedi.

"Hidroksiklorokin'in Kovid-19'a karşı etkinliği net olarak gösterilemedi"

Koronavirüs tedavisinde Hidroksikolorikin kullanımının etkili olup olmadığını da sorduğumuz Çavuş, şu yorumu yaptı:

Yurt dışı çalışmalarında, Kovid-19'a karşı etkinliği net olarak gösterilemedi. Özellikle kalp rahatsızlığı olanlarda, etkileşme potansiyeli yüksek. O ilaca bir soru işareti koymak gerekli. Bu ilacın çok daha dikkatli kullanılması gerekiyor.