Erbil Uluslararası İnşaat Fuarı’na katılmak üzere yüze yakın işadamı ile Irak Kürdistan Bölgesi’nin (IKB) başkenti Erbil’e giden Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) Başkanı Mehmet Kaya, Çavuşoğlu’nun haftaya Erbil’e bir ziyaret gerçekleştireceğini söyledi.
Katıldığı bir programda Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun Erbil’i ziyaret edeceği bilgisini paylaşan Kaya, söz konusu ziyaretin iki taraf arasında ilişkilerin iyiye gittiğinin bir göstergesi olduğunu belirterek şu ifadeleri kullandı:
“Ankara ve Erbil’i birbirine daha çok yakınlaştırmak için geldik. Özellikle Erbil - Diyarbakır ve Erbil - Gaziantep arasındaki uçak seferlerinin başlamasının yanı sıra Süleymaniye-İstanbul arasındaki uçak seferlerin başlaması da iki taraf için oldukça sevindirici bir gelişme oldu.”
AK Parti Merkez Karar Yönetim Kurulu (MKYK) Üyesi ve eski Mardin Milletvekili Orhan Miroğlu, HDP Diyarbakır Milletvekili İmam Taşçıer ve eski AK Parti Diyarbakır Milletvekili Galip Ensarioğlu, Çavuşoğlu’nun Erbil ziyaretini Independent Türkçe’ye değerlendirdi.
“Türkiye Erbil ile ilişkilerde yeni bir sayfa açmalı”
AK Parti Tanıtım ve Medya Başkan Yardımcısı da olan Orhan Miroğlu, Türkiye’nin içinde bulunduğu siyasi iklimin Erbil ile ilişkileri geliştirmek için müsait olduğunu belirterek, referandum sürecinde münasebetlerin akamate uğradığını ancak Ankara-Erbil ilişkilerinin 20-25 yıllık köklü bir geçmişi olduğunu söyledi.
IKB'deki Türk şirketlerin rolüne değinen ve ziyarette ekonominin yanı sıra güvenlik ve Suriye meselesi bağlamında Ankara-Erbil ilişkilerinin gözden geçirileceğini aktaran Miroğlu, “IKB bağımsızlık referandumundan sonra Erbil ile ilişkiler soğumaya girdi. Tabii Erbil yönetimi de kar-zarar muhasebesini yapmıştır diye düşünüyorum. Referandum sürecinden sonra Kürtlerin pozisyonu biraz daha zayıfladı. Ama bütün bunlar geride kaldı ve önümüze bakmamızın zamanı geldi” dedi.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun Erbil’e yapacağı ziyareti anlamlı ve olumlu karşıladığını ve Türkiye’nin Erbil ile ilişkilerde yeni bir sayfa açması gerektiğini savunan Miroğlu, ekonomi dışında siyasi ilişkilerin de daha kıymetli bir seviyeye çıkacağını öngördüğünü kaydetti.
Fırsat bulması halinde gelecek haftasonu konuyu AK Parti’nin Kızılcahamam’daki istişare toplantısında Dışişleri Bakanı ile istişare edeceğini kaydeden Miroğlu, IKB ile ticari ilişkilerin Güneydoğu hatta Karadeniz için çok önemli olduğunu ve ekonomik bakımdan bu bölgelere rahat bir nefes aldıracağını dile getirdi.
Miroğlu, Çavuşoğlu’nun Erbil ziyaretinde Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ve Kürdistan Yurtseverler Birliği’nin kapatılan Ankara bürolarının da tekrar açılmasının gündeme gelebileceğini belirterek şunları anlattı:
“Referandum sürecinde KDP ve KYB’nin Ankara büroları kapatılmış ve temsilcilerin Türkiye’yi terk etmeleri istenmişti. Bunların tekrar açılması gündeme gelecektir diye düşünüyorum. Bu iki partinin İran, ABD, Avrupa ülkeleri başta olmak üzere dünyanın birçok yerinde temsilcilikleri var. Dolayısıyla büroların tekrar açılması ilişkilerin normalleşmesine katkı sunacaktır. Ankara-Erbil ilişkileri sadece Irak Kürdistanı’nda yaşayan Kürtleri değil Türkiye’deki Kürtleri de ilgilendiriyor. Çünkü akrabayız, sosyolojimiz bir ve aynı ortak tarihe sahibiz.”
Erbil ile ilişkilerin düzelmesi için her zaman çaba sarf ettiğini ve MKYK üyesi olarak seçimden önce de yönetime 27 sayfalık bir rapor sunduğunu hatırlatan Miroğlu, “Konjonktürel olarak referandum kararını yanlış bulanlardan biriyim. Ama aynı zamanda Türkiye’nin bu konuda daha sert politik tavır ortaya koymasının gerekli olmadığını da söyleyenlerden biriyim. Bir bölge insanı olarak iyi ilişkilerin her iki tarafa da kazandıracağını düşünüyorum” diye konuştu.
“Çavuşoğlu’nun Erbil ziyareti daha çok ticari amaçlıdır”
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun Erbil ziyaretini değerlendiren Halkların Demokratik Partisi (HDP) Diyarbakır Milletvekili İmam Taşçıer, Erbil merkezli binlerce Türk şirketi olduğunu ve ziyaretin daha çok ticari ilişkileri geliştirme amacı taşıdığını dile getirdi.
Türkiye’nin daha önce de buna benzer ziyaretleri gerçekleştirdiğini ve “gereğinden fazla abartılmaması” gerektiğini savunan Taşçıer, Türkiye’nin komşuları arasında en büyük ticareti IKB ve Irak ile yaptığını belirtti.
Ankara’nın referandum sürecindeki tutumunu ve Kürt politikasına olan yaklaşımını eleştiren Taşçıer, “Türkiye’nin Kürt politikası bellidir. Hepimiz referandum sürecinde Ankara’nın sınırda tankları yürütmesi ve 'gerekirse müdahale ederim' tavrı ile oranın içişlerine müdahalesine şahidiz. Türkiye’yi alakadar eden bir konu olmamakla beraber gerekli müdahalelerde bulunarak tavrını gösterdi. Bu affedilir bir durum değildir ama iki komşu ülke arasında siyasi ve ticari ilişkilerin gelişmesini de olağan karşılamak lazım” dedi.
Çavuşoğlu’nun ziyaretini Kürtlere yönelik atılmış siyasi bir adım olarak yorumlamadığını ve ekonomik çıkarların ön planda olduğunu savunan Taşçıer, Türkiye’nin stratejik ortaklık ve güvenlik konuları dışında Erbil üzerinden Irak ile de ticari ilişkilerini geliştirmenin peşinde olduğunu ifade etti.
Suriye meselesinin Erbil ziyaretinde gündeme gelme olasılığının düşük olduğunu çünkü konunun muhataplarının ABD ve Rusya olduğunu söyleyen Taşçıer, şöyle devam etti:
“Türkiye gittiği her yerde Suriye meselesini gündeme getiriyor ama Erbil konunun muhatabı değil. Erbil’in Suriye konusunda etkili askeri ve siyasi bir yaptırım gücü yok, dolayısıyla meselenin gündeme geleceğine ihtimal vermiyorum. Ziyaret daha çok ticari amaçlıdır. Ankara İran, Irak ve Suriye gibi komşu ülkelerle zaten problemli ve ekonomik açıdan Erbil Türkiye için olmazsa olmazdır.”
“Erbil’in dünyaya açılan kapısı ve nefes borusu Türkiye’dir”
Eski AK Parti Diyarbakır Milletvekili Galip Ensarioğlu ise Çavuşoğlu’nun ziyareti ile ilgili resmi açıklanmış bir konu başlığının olmadığını ancak referandumdan sonra gerileyen Ankara-Erbil ilişkilerinin geliştirilmesi ve ileriye taşınması için yeni girişimlere ihtiyaç duyulduğunu söyledi.
Galip Ensarioğlu
Ensarioğlu, Irak merkezi hükümeti ile sorunları çözdüğünü ve Erbil yönetimiyle de ilişkilerin düzeltilmesi için karşılıklı bir çabanın olduğunu ifade etti.
Geçmiş dönemde Irak ve Erbil ile 12 milyar doları bulan ticaret hacminin olduğuna dikkati çeken Ensarioğlu, bunu 25 milyar dolara çıkarma potansiyelinin olduğunu belirtti.
Ziyarette Suriye konusunun da gündeme gelebileceği ve Erbil ile ilişkilerin her anlamda önemsenmesi gerektiğini kaydeden Ensarioğlu, şöyle devam etti:
“Erbil ile tüm sorunlarımızı çözmemiz gerekiyor. Çünkü orada binlerce Türk firması iş yapıyor. Erbil’in dünyaya açılan kapısı ve nefes borusu ise Türkiye’dir. Bizim bölge ile akrabalık, komşuluk, siyasi ve ticari ilişkilerimiz var. Erbil ile ilişkilerimiz ortak çıkara dayanıyor. Dolayısıyla var olan sorunların bir an önce ortadan kaldırılması için ilişkilerin daha ileriye taşınması gerekir.”
Türkiye, 25 Eylül 2017 tarihinde IKB'de yapılan bağımsızlık referandumun ardından 30 Eylül’de Erbil ve Süleymaniye havaalanlarına uçuşları durdurmuş, Habur Sınır Kapısı’nın güvenliğini Irak merkezi hükümeti güçlerine teslim etmiş ve KDP’nin Ankara Temsilcisi Ömer Mirani’nin ülkeyi terk etmesini istemişti. Türkiye, bağımsızlık referandumuna en sert tepkiyi gösteren ülke olarak dikkati çekmişti.
Independent Türkçe
