Fas Kralı 6. Muhammed, ülkedeki Yahudi grupların temsil heyetlerinin yeniden hayata geçirilmesini kararlaştırarak İçişleri Bakanlığına Yahudi grupların konsey üyeliği seçimlerinin yapılması talimatını verdi. Bu seçimler en son 1969 yılında gerçekleştirilmişti.
Şarku'l Avsat'ta yer alan habere göre Fas Kralı’nın bu kararı, Fes kentinin köklü tarihi eserlerinin restore edilmesi ve bu alanda yeni projelerin hayata geçirilmesi çerçevesinde şehirde Yahudi kültürü müzesi kurulması talimatı vermesinden bir hafta sonra geldi.
Bu projeler arasında Batha Müzesi'nin restore edilmesi ve bin 667 metrekarelik bir alana yeni Fas-İbrani Kültür Müzesi kurulması da bulunuyor.
Fas İçişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada Kral 6. Muhammed’in İçişleri Bakanlığı'ndan 7 Mayıs 1945’te çıkarılan Kraliyet kararnamelerine uygun olarak ilerleye süreçte Yahudi heyetlerin periyodik olarak yenilenmesinin güvence altına alınmasını istediği ifade edildi.
Yahudilerin kutsal gününe denk gelmesi nedeniyle Fas’taki Yahudi grupların heyet başkanları, Kral'ın söz konusu kararı hakkında bilgilendirilemedi.
Fas’ta Yahudi gruplara ait heyetlerin yeniden hayata geçirileceğinin ilk belirtileri Fas Kralı 6. Muhammed’in tahta oturduğu 2000 yılında başlamıştı. Söz konusu heyetlerin seçimi 70’li yılların başında Kral 2. Hasan’ın başlattığı demokratik süreçle birlikte durdurulmuştu.
Söz konusu adımla Faslı Yahudiler seçme ve seçilme hakkı kazanmıştı. Diğer taraftan İbrani mahkemeleri aracılığıyla dini kimliklerini koruyan Yahudiler, iç işlerinin dini ve hukuki meselelerle sınırlı kalmamasını istiyor.
6. Muhammed tahta geçtikten sonra Yahudi Topluluklar Konseyi'ni yeniden hayata geçirdi. Fas Kralı’nın Nisan 2011’de anayasanın yeniden düzenlenmesi için bir istişare heyeti oluşturmasının ardından Yahudi Konseyi, krallıktan birçok talepte bulundu.
Bu talepler arasında Fas’ın Yahudileri ve 2 bin yılı aşkın geçmişi bulunan Yahudi kültürünü tanıması bulunuyor. Bu da Fas’ın yeni anayasasında kısmi olarak kabul edildi.
Yahudi Konseyi'nin taleplerinden bir diğeri de Fas’taki Yahudi grupların temsil heyetlerinin yeniden hayata geçirilmesi.
Fas’taki Yahudi heyetleri, Kral 5. Muhammed’in çıkardığı kanunun ardından 1945 yılında kurumsal bir yapı kazanmıştı. Söz konusu kanun, Yahudilerin, 2. Dünya Savaşı döneminde Fransız işgali altındaki Fas’ta zor bir süreç geçirmesinin ardından gelmişti.
1940 yılında Fas’ı işgali altında bulunduran Fransa, çıkardığı kanunla Yahudilerin kamu görevi yapmasını yasaklamış, daha sonra çıkardığı diğer bir kanunla birlikte Yahudilere serbest meslek kapısını kapatmıştı.
Bunlardan bir sene sonra çıkarılan diğer bir kanunla Yahudiler için kapsamlı bir nüfus sayımı yapılması kararı alınmış ve bu durum, Yahudiler arasında panik yaşanmasına neden olmuştu.
Fas Kralı 5.Muhammed çıkarılan bu kanunlara karşı çıkarak Yahudilerin yanında olduğunu belirtmiş, ABD’nin 1942 yılında Fas sahiline inmesiyle birlikte güç dengeleri değişmişti.
Bu denge değişiminin ardından Yahudi karşıtı bu kanunları fesheden 5. Muhammed, Nazi ordularının teslim olduğu Mayıs 1945’te Fas’taki Yahudi gruplara ait heyetlerin yapısının yenilenmesine ilişkin kanun çıkartmıştı.
Bu kanunla birlikte Yahudiler, 6 temsilci ile hükümete katılma hakkı kazanmıştı.
Şarku'l Avsat
