15 Haziran akşamı, yüzlerce Çinli ve Hint asker iki ülke arasındaki ihtilaflı sınırın ücra bir noktasında yer alan Galvan Vadisi’nde çatıştı. 20 Hint ve teyit edilmemiş miktarda Çin askeri, taş ve bazıları dikenli tel sarılı sopaların kullanıldığı Ortaçağ tarzı göğüs göğüse bir çatışmada öldürüldü. İki Asya devi arasında 1967'den bu yana yaşanan en kanlı çatışma niteliğindeki bu kavga, uzun süredir ihtilaflı olan sınırda son 45 yılın ilk ölümlerine de sebebiyet verdi.

Pekin ve Yeni Delhi şimdi gerginliği azaltmaya çalışsa da, bir yandan da sınıra takviye gönderiyor ve birbirlerini dikkatle gözetliyor. Çatışmaya yol açan olaylar dizisi, Çin'in Galvan Vadisi’nin bir kısmına girmesiyle başlarken, Çin'in amacına dair soruları da beraberinde getirdi. Hindistan'ın kışkırtılması, ABD-Çin ilişkilerinde sürekli düşüş yaşandığı bir dönemde Yeni Delhi'yi Washington'la daha sıkı ilişkiler aramaya sevk edebilir. Ayrıca Çin'in son 20 yıldır Hindistan'la ilişkilerini güçlendirme çabalarını da (bu çabalar biraz da Çin’in gücünü dengeleyebilecek ABD liderliğindeki bir devletler koalisyonunun oluşumunu engelleme amacı güdüyor) baltalama riski taşıyor.

Kimileri, Çin'in Hindistan'a karşı son iki aydır takındığı daha saldırgan duruşun, Çin kamuoyunun dikkatini Pekin'in koronavirüs pandemisini ele alış biçimi ve hızla yavaşlayan ekonomi eleştirilerinden uzağa çekmek için uyguladığı siyasetin bir parçası olduğunu öne sürüyor. Ancak parti devleti medyası Hindistan’la aradaki ihtilafa değinmekten, Mayıs'ta ciddi bir hal almasından sonra ve hatta geçen ay yaşanan çatışmanın ardından bile büyük ölçüde kaçındı. Devlet haber ajansı Şinhua sadece, Çin hükümetinin yerel kamuoyunu Hindistan'a karşı harekete geçirecek hiçbir çaba sarf etmediğini öne süren bir avuç kısa haber yayımladı.

Daha ziyade pandeminin kendisi, Hong Kong ve Tayvan'dan Doğu ve Batı Çin Denizleri’ne (ve Hindistan'la olan karmaşık sınıra) kadar uzanan egemenlik sorularına dair Pekin'in hassasiyetini artırmışa benziyor. Evde baskıyla, yurtdışındaysa eleştirilerle karşı karşıya kalan Çin, güçlü olduğu mesajını vermek istiyor. Çinli yetkililer, ılımlılığın ve itidalin hem Başkan Şi Cinping'in liderliğini sorgulayabilecek yerel elitler hem de Çin'le anlaşmazlık yaşayan yabancı ülkelere zayıflık sinyali verebileceğinden endişe ediyor. Çin'in toprak iddialarına yönelik tüm sınamalara karşı artan hassasiyeti, uzun süredir devam eden ihtilafta Hindistan provokasyonu olarak gördüğü hamleye verdiği sert yanıtı şekillendiriyor. 

Egemenlik üzerine kuru gürültü

Haziran'daki çatışma, tartışmalı sınırın "batı bölümünün" çeşitli yerlerinde Çin ve Hint güçleri arasında yaşanan açmazın sonucuydu. Aksay Çin olarak bilinen ve Çin kontrolünde bulunan bu bölge kabaca 33 bin kilometrekarelik bir alanı kapsıyor. (Aşağı yukarı Hindistan'ın Arunaçel Pradeş eyaletini kapsayan Hindistan kontrolündeki "doğu bölümü" 90 bin kilometre kare olup, iki bin kilometrekarelik "orta bölümün" kontrolüyse hemen hemen eşit biçimde bölünmüştür.) Çin, iki ülke güçlerini ayıran fiili sınır olan "Fiili Kontrol Hattı’nın" (FKH) batı bölgesinin üç alanına, başlangıcı Nisan ayı ortalarına kadar geriye giden ve Mayıs ortasından itibaren kesin biçimde çok sayıda asker sevkıyatı gerçekleştirdi. Haberler değişiklik göstermekle beraber, Çin'in ilerleyişi hem birlik sayısı (yaklaşık 5 bin asker) hem de yer bakımından daha önce görülmemiş boyuttaydı. Halk Kurtuluş Ordusu, daha önce aktif olmadığı veya güçlü bir varlık bulundurmadığı bölgelere girdi. Çin askerlerinin, Hindistan'ın FKH olarak gördüğü bölgeyi 15 Haziran çatışmasının yaşandığı Galvan Vadisi dahil birkaç noktadan geçtiği belirtiliyor.

Bu son eylemlere dair herhangi bir kavrama çabası, Çin’in, Şi Cinping'in Çin Komünist Partisinin Genel Sekreteri olmasıyla benimsediği egemenliğe dair daha sert yaklaşımla başlamalıdır. 2013 başlarında "hiçbir yabancı ülke temel çıkarlarımızı pazarlık konusu yapmamızı beklememeli" veya Çin'in "egemenliğine" uzatılan ellerin "acı meyvesini yutmasını" ummamalı diyen Şi, egemenliği "Çin rüyasının" tesisiyle ilişkilendirmişti. Şi, 2018'de ABD Savunma Bakanı James Mattis'e, Çin'in "atalarımızdan kalan tek bir santimetre toprağı dahi kaybedemeyeceğini" daha keskin biçimde söyleyecekti.

Pratikteyse, Şi'nin egemenliğe yaptığı yenilenmiş vurgu, Çin'in kendi mahallesindeki eylemlerinde belirgin bir hal alıyor. Doğu Çin Denizi’nde Japonya'yla olan karasu ihtilafında sahil güvenlik gemilerini devriye gezdiren Çin, aynı zamanda Güney Çin Denizi’nde de askeri üsler inşa etmek için sığ kayalıkların üzerine geniş toprak şeritleri dolduruyor. Pekin ayrıca, Tayvan üzerindeki baskıyı artırarak ada ulusunun uluslararası arenaya katılım yeteneğini dizginlerken, Hong Kong üzerindeki hakimiyetini de kuvvetlendirmeyi amaçlıyor.

2013, 2014 ve Doklam'daki meşhur 2017 hadisesinde Hindistan'la sınır açmazları yaşandı. O dönem Hint birlikleri, Çin kontrolünde bulunan ancak Hindistan'ın müttefiki Bhutan tarafından da hak iddia edilen bölgede Çin'in yol inşa etmesini engellemek için uluslararası sınırı geçmişti. Bu tedbir 70 günden fazla süren bir açmazı tetikledi. Hindistan'ın birliklerini konuşlandırdığı alanda hak iddiasının bulunmaması sebebiyle, bu eylemler Çin'i şaşırtmıştı.

2018 başındaki Vuhan Zirvesi’nden sonra sınır geriliminde geçici bir soğuma yaşandıysa da, Çin'in ihtilaflı alanlardaki Hindistan faaliyetlerini yakından izlediği anlaşılıyor. Çin tekrar şaşırtılmak istemiyor. Belki de bu nedenle, Hindistan'ın FKH olarak gördüğü bölgedeki Çin "ihlallerine" dair kayıtlı hadiseler 2019'da son 10 yılın en yüksek seviyesine çıktı. Bu, Çin'in ihtilaflı sınırı çok daha fazla izlediğine işaret ediyor. Çin, kendi FKH anlayışının sınırlarına kadar devriye gezdirerek bu alanlardaki Hindistan faaliyetlerini daha kolay gözlemleyebilir ve caydırabilir.

Pekin, Hindistan iç politikasındaki bazı değişimlerden de endişe duyuyor. Hindistan Parlamentosu Ağustos 2019'da anayasanın kuzeydeki Cammu Keşmir eyaletinin özerkliğini garanti eden 370. maddesini yürürlükten kaldırdı. Seçim kampanyasında verdiği sözü yerine getiren Başbakan Narendra Modi, eyaleti doğrudan Yeni Delhi'den yönetilecek federal yönetime tabii, iki birlik arazisine böldü. Bu yeni bölgelerden biri olan Ladakh, hem Çin kontrolündeki Aksay Çin'i hem de Keşmir'in Pakistan yönetimindeki bazı bölgelerini içeriyor. Hindistan İçişleri Bakanı Amit Şah, Ağustos 2019'da yaptığı Parlamento konuşmasında Aksay Çin'i "işgal altında" olarak nitelendirdi ve "uğruna hayatımızı feda edeceğiz" dedi.

Çin, Modi hükümetinin önlemlerini muhtemelen, sınır statükosunun değiştirilmesi ve aralarındaki ihtilafa yönelik iddiaların dayatılmasına yönelik daha büyük bir Hindistan kararlılığının işareti olarak gördü. O dönem, Ağustos'ta kapalı kapılar ardında yapılan BM Güvenlik Konseyi toplantısında Çin temsilcisi, Ladakh'ın teşkilini Çin'in egemenliğini sınayan bir birlik arazisi ve "sınır bölgesinde barışı ve istikrarı sürdüren ikili anlaşmaların ihlali" olarak değerlendirdi. Çin Dışişleri Bakanı, Ekim'de bir kez daha Hindistan'ın "Çin topraklarının bir kısmını Hindistan yönetimi altına alarak" Çin'in "egemenlik haklarına ve çıkarlarına" zarar verdiğini vurguladı.

Ladakh'ın birlik toprağı şeklinde teşkili, Hindistan'ın FKH boyunca askeri amaçlı altyapı iyileştirme girişimleri üzerine daha şiddetli bir ışık tutulmasına yol açtı. Hindistan 2019'da ayrıca Ladakh'ta, DS-DBO yolu olarak adlandırılan stratejik bir yolun inşasını tamamladı. Bu yol, sınıra yakın ana askeri tesisleri birbirine bağlıyor ve Hindistan'ın askeri ve lojistik becerisini geliştiriyor. Çin'in son 20 yıldır sınırın kendi tarafında inşa ettiği altyapıyı karşılama çabası içindeki Hindistan, 2022'ye kadar daha da geniş bir sınır yolu ağını tamamlamayı planlıyor.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP)

• 2/30

  2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP)

• 3/30

  1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP)

• 4/30

  30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters)

• 5/30

  29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP)

• 6/30

  28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP)

• 7/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 8/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

• 9/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 10/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 11/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

• 12/30

  22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP)

• 13/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

• 14/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

• 15/30

  19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)

• 16/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

• 17/30

  18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP)

• 18/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

• 19/30

  15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters)

• 20/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 21/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 22/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 23/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 24/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 25/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 26/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 27/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 28/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 29/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 30/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

Çin, her ne kadar 1962'de iki ülke arasına yaşanan savaştan bu yana sınırda daha baskın bir konuma sahip olsa da, özellikle şimdi Şi yönetimi altında, Hindistan'ın sınırdaki pozisyonunu geliştirmeye yönelik çabalarına karşı hassasiyetini koruyor. Hindistan'ın Galvan Vadisinde, DS-DBO yolundan varsayılan sınıra doğru bir ikmal yolu inşa etmesi, Mayıs'ta başlayan açmazın kışkırtılmasına katkıda sağladı. Galvan Vadisi’ni Aksay Çin'e açılan bir arka kapı olarak gören Çin, muhtemelen bu hamleyi olası bir tehdit olarak algıladı. Çin, bu tehdit algısına cevaben Hindistan'ın vadide daha fazla yayılmasını engellemek amacıyla güçlerini kendi nihai hattının ötesine kaydırdı. Çin'in ayrıca, yeni yol hattındaki Hint güçlerini daha kolay izleyebileceği bir karakol edinmek istemiş olması da mümkün.

Bu eylemler, ileri hattaki bir Çin karakolunun konumu üzerine Çinli ve Hint askerlerin mücadele verdiği 15 Haziran çatışmasına yol açtı. Çin'in saldırgan duruşu büyük oranda Hint birliklerinin sınır boyunca gerçekleştirdiği girişimlere karşı hassasiyetinden kaynaklanıyor.

Bir dönemin sonu

Ölümcül çatışma ve kavganın vahşeti, Hindistan-Çin ilişkilerinde bir dönüm noktası olabilir. 1990'ların ortalarında, özellikle de Hindistan'ın nükleer güç olduğu 1998'den bu yana, sınır ihtilafının varlığına karşın iki ülke ikili ilişkilerini geliştirme yönünde çok çaba sarfediyordu. Bu diploması kayda değer bir başarı oldu - süregelen bölgesel ihtilaflar devletler arası işbirliğini azaltma eğilimi taşır. Göreve gelen Hint ve Çin liderleri ilişkilerini ihtilaflı sınır kaynaklı gerginliklerden yalıtmayı başarmıştı. İkili ticaret son 20 yılda 2 milyar dolardan (yaklaşık 13 milyar 704 milyon TL) 90 milyar dolara (yaklaşık 616 milyar 685 milyon TL) çıkarken, iki ülke gelişen ülkelerin çıkarlarını savunmak için (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'yı içeren) BRICS gruplaşması gibi forumlarla işbirliğini kurumsallaştırdı.

Ancak söz konusu son çatışma sebebiyle, toprak ihtilafı yeniden ilişkilerin temeline yerleşerek daha geniş bir Hint-Çin işbirliği çağının sona erişinin habercisi olabilir. Son yıllarda zaten kötüleşmekte olan Çin'e dair Hint görüşleri muhtemelen daha da olumsuz bir hal alacak. Halihazırda Hindistan'da Çin ürünlerinin boykot edilmesi, Hint mobil ağlarında 5G cihazlarının kullanımının yasaklanması, Çin yatırımının sınırlandırılması ve genel olarak Çin'e yönelik çok daha sert bir tutum benimsenmesine dair çağrılar yapılıyor. Sonuç olarak Hindistan yönetimi Galvan'da yaşananın tekrarlanmasına engel olma yönünde artan bir kamuoyu baskısıyla karşılaşacak. Bu da, Çin'in FKH boyunca mevcut durumu değiştirmesinin engellenmesi anlamını taşıyor. Mevcut gerginlik alanına dair geçici bir çözüme ulaşılsa bile, Hindistan çok daha tetikte ve şüpheci olacaktır.

Çatışma, Hindistan'ın ABD'ye daha yakın olmaya sevk edebilir. Hindistan-Çin ilişkisi onlarca yıldır görülen en rekabetçi ve endişe verici hali alırken, ABD Çin'in dengelenmesi açısından Hindistan bakımından mantıklı bir ortak konumuna geliyor. Ancak Washington ve Yeni Delhi arasında daha fazla güvenlik işbirliğine dair umutlar, daha fazlası için yenilenen itici gücün varlığına rağmen hiçbir zaman hızlı ve manalı sonuçlar üretemedi. Ne de olsa, Hindistan silahlı kuvvetlerinin ana silah tedarikçisi ABD değil, Rusya; ve Yeni Delhi, Washington'la yakın bir işbirliği arzu etmeyebilir.

İki tarafı da Şi ve Modi'nin ulaştığı "önemli uzlaşıyı takibe" çağıran Çin, Hindistan'la ilişkilerinin çatışma öncesi haline dönmesini ümit ediyor gibi duruyor. Ancak Çin'in egemenlik konusundaki kaygılarının durulmasının pek mümkün görülmemesi, toprak ihtilaflarının komşuları açısından sürtüşme ve endişe kaynağı olarak kalmasının devam edeceğine işaret ediyor. İronik biçimde, Galvan Vadisi’ndeki çatışmaya yol açan hadiseleri Çin harekete geçirmiş olsa bile, iki güç arasındaki ilişkilerin bundan sonra ne yöne gideceğinin kararını vermek Hindistan'a düşebilir.

M. Taylor Fravel, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü Arthur ve Ruth Sloan Kürsüsü Siyaset Bilimi Profesörü ve Güvenlik Çalışmaları Programı Direktörüdür.

* Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.foreignaffairs.com/articles/china

Independent Türkçe için çeviren: Kerim Çelik