Irak’ta Tahran’a yakın Şii grupların iradesine meydan okuyarak hükümet kurma yetkisini Adnan ez-Zurfi’ye veren Cumhurbaşkanı Berhem Salih ciddi siyasi baskılara maruz kalıyor.
Irak’ta faaliyet gösteren İran’a yakın Şii partiler ‘ABD’nin çocuğu’ olarak niteledikleri eski Necef Valisi Adnan ez-Zurfi’ye hükümet kurma yetkisi verdiği için Irak Cumhurbaşkanı Salih’i tehdit ediyor.
İran destekli Şii partiler geri adım attı
Zurfi’nin yetkilendirilmesine destek veren Şii siyasi partiler, 18 Mart 2020 Çarşamba günü yeni hükümet kurma yetkisinin verilmesinden sonraki gün destek kararından geri adım atarak Salih’i yalnız bıraktı.
Nuri el-Maliki liderliğindeki Kanun Devleti Koalisyonu ve Ammar el-Hakim liderliğindeki Ulusal Hikmet Hareketi, Zurfi’yi yetkilendirmesi için Salih’i teşvik ettikten sonra Zurfi’yi reddettiklerini bildiren açıklamalarda bulundu.
Tahran’a yakınlığıyla bilinen önde gelen Şii liderler, 17 Mart Salı akşam geç saatlerde düzenledikleri toplantıda, Cumhurbaşkanı Salih’e karşı tansiyonun yükseltilmesi ve başbakanlığa giden yolda Zurfi’nin önünün kesilmesi hususunda uzlaşı sağladı.
Toplantıya katılanlar arasında Nuri el-Maliki, Ammar el-Hakim, Fetih Koalisyonu lideri Hadi el-Amiri ve Haşdi Şabi Başkanı Falih el-Feyyad yer alıyor.
Cumhurbaşkanı Salih’e karşı sert açıklamalar
İran destekli Kanun Devleti Koalisyonu ve Fetih Koalisyonu, Çarşamba günü yaptıkları ortak açıklamada, Zurfi ile ilgili aldığı karar nedeniyle Cumhurbaşkanı Salih hakkında her türlü yönteme yasal ve siyasi çerçevede başvurma uyarısında bulundu.
Açıklamada, ‘en büyük meclis grubunun adayını gerekçe göstermeksizin reddeden Salih, anayasayı ihlal etmiş siyasi normları çiğnemiştir’ denildi. Nitekim Salih daha önce İran’a yakın partilerin adayı Esad el-İdani’ye hükümet kurma görevini vermeyi reddetmişti.
Açıklamanın devamında, Salih’in partilerin çoğunluğunun onayını almadan Zurfi’ye yetki verdiği ifade edilen açıklamada, bu kararın ve oluşturduğu etkileri ortadan kaldırmak için her türlü yönteme yasal ve siyasi çerçevede başvurulacağı vurgulandı.
Açıklamada, “Bu etkiler devam ederse, sivil barışı tehdit edecek ve ulusal yapıyı çökertecektir” denildi.
Kanun Devleti Koalisyonu ve Fetih Koalisyonu, ortak açıklamada ayrıca, Sünni ve Kürt partilere atıfla ‘ülkedeki ortaklarına bu tür suistimalleri önlemek için açık ve net bir ulusal pozisyon alma’ çağrısında bulundu.
Açıklamayı değerlendiren gözlemciler, kullanılan ifadelerin açık bir biçimde Cumhurbaşkanı’nı görevden alma ve Şii kesimleri Salih’e karşı harekete geçirme tehdidi içerdiğini söylüyor.
Ulusal Hikmet hareketi geri adım attı
Salih’e yönelik eleştiriler bununla da sınırlı kalmadı. Ammar el-Hakim liderliğindeki Ulusal Hikmet Hareketi, bilinmeyen nedenlerden ötürü Cumhurbaşkanı Salih’in Zurfi’ye yetki vermesini reddettiğini bildirdi
Ulusal Hikmet Hareketi, Fetih ve Kanun Devleti’nden sonra yaptığı açıklamada, Salih’in Zurfi’yi yetkilendirme mekanizmasına itiraz ettiğini belirtti.
Zurfi’nin en büyük destekçisi olan Ulusal Hikmet Hareketi, açıklamasında, Irak'ta Anayasa ve siyasi sürecin dayandığı temel yapılara saygı duyulması gerektiğini vurguladı.
Hareket, açıklamanın devamında Salih’in hükümet kurma yetkisini, siyaset sahasındaki temel aktörleri görmezden gelerek vermesini kabul etmediklerini belirtti.
Sairun ve Nasr koalisyonları destek veriyor
7 Şii partiden 5’inin itiraz açıklamasına rağmen, Irak’ın eski Başbakanı Haydar el-İbadi’nin liderliğindeki Nasr Koalisyonu’nun yanı sıra en büyük meclis grubu konumundaki Sairun Koalisyonu Zurfi’ye destek veriyor.
Sairun Koalisyonu, diğer Şii partilerin itiraz açıklamasına yanıt olarak ‘Zurfi’nin yetkilendirilmesinin mevcut şartlarda zaruri olduğunu’ kaydetti. Nasr Koalisyonu ise Cumhurbaşkanı Salih’in mevcut durumun taleplerine yanıt olarak bu kararı aldığını ve Zurfi’nin başbakanlık için istenilen tüm kriterleri taşıdığını ifade etti.
Zurfi’nin şansı
Gözlemciler, Zurfi’nin önünde zor bir süreç olduğuna işaret ederek, hazırlayacağı kabinenin meclisten geçip geçmeyeceğine dair soru işaretlerinin bulunduğunu belirtiyor.
Sairun ve Nasr koalisyonlarının yanı sıra Kürt ve Sünni cephenin de desteğini alan Zurfi’nin, hükümet kurması için tanınan 30 günlük süre içinde diğer Şii partilerinin güvenini kazanmak için çalışması gerektiği ifade ediliyor.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Independent Türkçe için çeviren: Halil Erdoğan
