Çin’de başlayıp üç ay içerisinde tüm dünyada 128 binden fazla insana bulaşan ve 4 bin 720 kişinin ölümüyle sonuçlanan koronavirüs salgınının sarsıntısı küresel piyasalarda devam ederken, Borsa İstanbul günde yükselişle başladı.
Dün yüzde 7’den fazla kayıpla kapanan BIST 100 endeksi, yeni günde yüzde 0,02 artışla 93 bin 657 puandan başladı.
BIST Bankacılık endeksinin günlük yükselişinin yüzde 5’i aşmasının ardından Borsa İstanbul’un yükselişi yüzde 2’yi aştı.
Perşembe gününü 6,29 seviyelerinde tamamlayan Dolar/TL 6,32 liranın üzerine çıktı. Hafta başından bu yana 7 lira seviyesinden gerilemeyen Euro/TL ise güne 7,07 liradan başladı.
Küresel piyasalarda yatırımcının hisse senedi, altın gibi yatırımları bir kenara bırakıp nakit paraya yönelmesiyle dolar, Aralarında Birleşik Krallık, Fransa, Hollanda, İsviçre, Japonya gibi sanayileşmiş ülkelerin olduğu G-10 ülkelerinin paraları karşısında dört yılın en güçlü haftalık kazancına yöneldi.
Bloomberg Dolar Spot Endeksi (BBDXY) 12 Mart’ta üç yılın zirvesine yükselmişti.
Borsa İstanbul'dan "devre kesici" ayarlaması
Borsa İstanbul yönetimi, pay piyasalarında aşırı oynaklık ve fiyatlardaki sert hareketleri sınırlamak adına aldığı tedbirleri bugünden itibaren uygulamaya geçirecek. Yapılan duyuruya göre, Pay Piyasası ve Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda (VİOP) gün içindeki hareket aralığını belirleyen fiyat marjları düşürülürken, hisse senedi fiyatlarındaki ani dalgalanmalarda çalışan "devre kesici"ye ilişkin de ayarlamalara gidildi.
Pay Piyasasında, gün içi fiyat marjı, tüm gruplarda yüzde 10'a düşürülürken, "devre kesici tetikleme oranı" tüm gruplarda yüzde 5'e indirildi, devre kesici sonrası emir toplama süresi" ise 30 dakikaya çıkarıldı.
ABD borsalarının "Kara Perşembe"si
Hafta içerisinde fiyatların bir süre daha düşebileceği beklentisinin hâkim olduğu ayı piyasasını da borsadaki işlemleri durduran devre kesicileri de gören ABD piyasaları, Wall Street’te 1987’de yaşanan borsa krizinden bu yana en kötü gününü 12 Mart’ta yaşadı.
Amerikan Merkez Bankası’nın (Fed) yatırımları teşvik etmek için attığı sürpriz faiz indiriminin ardından ABD’nin 12 merkez bankası arasında yer alan New York Fed, piyasadaki nakit sıkışıklığının önüne geçmek için dün, üç ay vadeli repo ihalesi açtı ve piyasaya 500 milyar dolar aktardı.
New York Fed’in bugün de bugün de 500 milyar dolar büyüklüğünde 3 ay vadeli ve yine 500 milyar dolar büyüklüğünde bir ay vadeli repo operasyonları yapması bekleniyor.
Fed’in bu adımları dün akşam kapanışta ABD borsasının kaybetmesinin önüne geçemedi.
S&P 500 endeksi yüzde 9,51, Nasdaq endeksi yüzde 9,43 değer kaybederken, hafta içerisinde ayı piyasasına giren Dow Jones endeksi yüzde 10 geriledi.
Tarihinin en yüksek seviyesini 19 Şubat’ta 3 bin 386 puandan gören S&P 500 endeksinin o günden bu yana kaybı yüzde 26,76 oldu.
S&P500 %20'den fazla düştükten sonra eski zirvesini tekrar görmesi için geçen zamanı en sağ sütunda görebilirsiniz. Son dört düşüşün ortalaması 30 ay civarı: https://t.co/Z7MlwtFb1B pic.twitter.com/xMwEXaz9CT
— Halil Barışkan, CMT (@halilbariskan) March 13, 2020
Aynı şekilde aynı tarihte tarihi rekorunu kıran Nasdaq’ta kayıp ise yüzde 26,65.
En yüksek seviyeyi 29 bin 729 puanla 12 Şubat 2020’de gören Dow Jones endeksi, yüzde 28,69 kayıpla perşembe gününü 21 bin 200 puandan kapattı.
Sabancı Üniversitesi Finans Kürsü Başkanı Prof. Dr. Özgür Demirtaş, Amerikan piyasalarının kapanmasının ardından attığı tweette 35 yıldır böyle bir gün görmediğini, “Kara Perşembe”nin nedeninin “nakite kaçış” olduğunu söyledi.
Sizleri bilgilendirmek isterim:
— Özgür Demirtaş (@ProfDemirtas) March 12, 2020
Az önce Amerikan Piyasaları kapandı.
Ben 35 yıldır böyle bir gün görmedim.
1987 Borsa krizinden sonra ABD borsalarının en büyük düşüşü gerçekleşti: - % 9.99 hemde bir günde.
Hisse yanında Tahvil-Altın-Emtia hepsi düştü. Nedeni Nakite kaçış.
New York Belediye Başkanı Bill de Blasio, virüs salgını nedeniyle eyalette vaka sayısının 95’e ulaştığını söyledi ve olağanüstü hal ilan edildiğini duyurdu.
Asya piyasaları
Türkiye saati ile sabah 04:30’da açılan ve 11:00’da kapanan Asya borsalarında günlük kayıpların çoğu yüzde 7’nin üzerinde. Yıl başından bu yana kayıplar ize yüzde 25’i aşmış durumda.
23 gelişmiş ve 26 gelişmekte olan ülkenin hisselerini kapsayan MSCI Tüm Ülkeler Dünya Endeksi (MSCI All-Country World Index) yıl başından bu yana yüzde 24 değer kaybederek ayı piyasasına girdi. MSCI Asya Pasifik Endeksinde kayıplar ise yüzde 6,5’i geçti.
Uzmanlar, hükümetlerin açıkladığı önlemlerin yatırımcılara yetersiz geldiğini ve güvensizliğin paniği artırdığını söylüyor.
Tokyo merkezli Matsui Securities’in analistlerinden Tomoichiro Kubota, Bloomberg’e yaptığı açıklamada “Piyasaların ne kadar düştüğüne bağlı olarak kısa vadede güçlü bir geri dönüş görebilirizi. Ancak orta vadede aşağı yönlü trend değişmeyecek gibi. Piyasalar yüksek hareketlilikte işlem görmeye devam edecek” dedi.
Bank of Singapore’un yatırım stratejistlerinden Eli Lee ise hisse senedi piyasalarının en az iki çeyrek daha sürebilecek teknik resesyonu fiyatladığını söyledi.
Nikkei 225 adlı endeksi yüzde 10’un üzerinde, Topix endeksi yüzde 7’den fazla gerileyen Japonya’da merkez bankası devreye girdi.
Japonya Merkez Bankası (BoJ) faizlerdeki sıçramayı kontrol altına almak ve piyasalara likidite sağlamak için planlarının dışına çıkarak piyasaya 200 milyar yen, yaklaşık 1,9 milyar dolar tutarında tahvil alımı opsiyonu sundu.
Güney Kore’de Kospi Endeksi yüzde 7,6 gerilerken ülkede 16 Mart’tan başlamak üzere altı aylık açığa satış yasağı getirildi.
Piyasaya bir müdahale de S&P/ASX 200 Endeksi, yüzde 6 gerileyen Avustralya’dan geldi. Avustralya Merkez Bankası (RBA) günlük repo operasyonlarıyla piyasaya 8,8 Avustralya Dolar (5,5 milyar dolar) verecek.
Filipinler’in başkenti Manila’da tüm işyerleri ve okullar kapatılırken, Endonezya Merkez Bankası, 1,55 milyar dolarlık ikinci mâli teşvik paketini açıkladı.
Rupinin dolar karşısında tarihi kaybını yaşadığı Hindistan’da ayı piyasasına girildi ve ülkenin Merkez Bankası, piyasa çöküşünü engellemek için 481 milyar dolarlık yabancı para cinsinden teşvik taahhüt etti.
Avrupa borsaları
Avrupa borsaları, ABD'nin Avrupa'dan seyahatlere bir ay süreyle kısıtlama getirmesi, salgında vaka sayısındaki hızlı artış ve Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) destekleyici adımlarının yeterli olmadığına ilişkin değerlendirmelerle dün tarihinin en sert günlük düşüşünü gerçekleştirdi.
Almanya'da DAX endeksi yüzde 12,24, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 10,87, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 12,28 ve İtalya'da MIB 30 endeksi yüzde 16,92 düşüş kaydetti.
Norveç Merkez Bankası 50 baz puan faiz indirerek yüzde 1 seviyesine çekti.
1987 krizi nedir?
ABD borsasında 1980’lerin başında başlayan iyimser hava, 1984’te Başkanlık Seçimi yarışına girilmesiyle birlikte yavaş yavaş dağılmaya başlamıştı.
1982'den 1987'ye kadar olan beş yıllık dönemde kısa vadeli faizlerin yüzde 18'den 6'ya çekilmesi, dış ticaretin açık vermesi, doların değer kaybetmeye başlaması, spekülatif balonların oluşması 1987 krizine zemin hazırladı.
Borsadaki orantısız yükselişlerin, teknolojik gelişmelerle kendini gösteren bilgisayar yollu alım-satımlar ile ABD ve Avrupa piyasalarındaki yatırımcılarda olumsuz bekleyiş de iyiden iyiye baş gösterdi.
Hong Kong borsasında başlayan çöküşü Avrupa borsaları ve ABD izledi.
Dow Jones endeksi 13 Ekim 1987 Perşembe tarihli işlem gününün kapanışından, 19 Ekim 1987 Pazartesi tarihli işlem gününün açılışına kadar üçte bir oranında değer kaybetti.
Ekim ayı sonunda Hong Kong borsası yüzde 45,8, Avustralya'da yüzde 41,8, İspanya'da yüzde 31, Birleşik Krallık'ta yüzde 26,4, ABD'de yüzde 22,68, Kanada'da yüzde 22,5 değer kaybederken, Yeni Zelanda'daki kayıp yüzde 60'a ulaştı.
Independent Türkçe
