Arjantin, Uluslararası Para Fonu (IMF) ve uluslararası yatırımcılara olan borçlarını ödeyememeyle karşı karşıya kaldı.
Güney Amerika'nın ikinci en büyük ekonomisi olan Arjantin’in 300 milyar doların üzerinde sürdürülemez bir borç yükü söz konusu.
Yeni seçilen Alberto Fernandez’in sol merkezli hükümeti, IMF’ye olan 44 milyar dolarlık borcu, yeniden müzakere etmek istiyor.
Arjantin hükümeti sadece 44 milyar dolarlık borcu yeniden görüşmek için talep etmiyor; ayrıca mart ayı sonuna kadar IMF ve özel yatırımcılarla 100 milyar dolarlık bir borcu da yeniden yapılandırmak istiyor.
IMF, Arjantin ile 2018 yılında 57 milyar dolarlık bir finansman anlaşması yaptı. IMF tarihinin en büyük finans anlaşması olan bu paket yüzünden sağcı Mauricio Macri (2015-2019) seçimleri kaybetti.
Macri döneminde yüzde 50'nin üzerinde enflasyon, 2018 ve 2019 yıllarında GSYİH düşüşleri ile birlikte mevcut ekonomik krizin başlangıcı gerçekleşmiş, nihayetinde IMF’den alınan krediler de çare olamamıştı.
Eski Başkan Macri’nin son yılı olan 2019’da, Arjantin’de milyonlarca insan resmi yoksulluk sınırının altına düştü. Yüz binlerce insan işini kaybetti.
Şu ana kadar sekiz kez borç yükümlülüklerini yerine getiremeyen Arjantin’de; Başkan Alberto Fernandez ‘Durgun ekonomiyi canlandırmak için zaman verilmezse, borcu ödeyemeyeceğini’ açıkladı.
Başkan Alberto Fernandez, 100 milyar dolarlık borcu yeniden yapılandırmak için alacaklılarla ve IMF ile sıkı görüşmelerde bulunuyor.
Avrupa başkentlerinde bir dizi görüşme de yaptı. Bunun için Almanya, Fransa ve İspanya’da bir dizi görüşme gerçekleştirdi.
Fernandez'in İsrail'i ziyaret etmesi, Brezilya Cumhurbaşkanı Jair Bolsonaro'nun desteğini araması, hatta Vatikan’da Papa ile görüşerek, borçların yeniden yapılandırılması ve alacaklılarla görüşmek için yardım istemesi; sadece ikili görüşmeler üzerine kurulu bir lobi çalışması değil...
Tüm bunlar, olası bir anlaşmazlık durumunda Arjantin iş/egemen sınıfı ve yabancı finans merkezlerin Alberto hükümeti, Peronist parti ve sendikalara yöneltilecek toplumsal öfkenin ve Arjantin’i sosyo-ekonomik yıkıma götürecek gerekçelere yönelik, bir ön alma faaliyetiydi.
Kamu borcundan ötürü bir temerrütle karşı karşıya kalan Arjantin Cumhurbaşkanı Alberto Fernandez, bu hafta yeni emeklilik kesintileri ve diğer kemer sıkma tedbirlerini açıkladı.
Fernadez, borç ödemelerini gerçekleştirmek için 100 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak istiyor.
Yatırımcılar ve IMF, hükümetin 100 milyar dolardan fazla borcu yeniden yapılandırma planını destekliyor. Ancak Arjantin tahvillerinde en az yüzde 45'lik bir kesinti de bekleniyor.
IMF'nin zayıf konumu; merhamet mi? mecburiyet mi?
IMF Başkanı Christine Lagarde, Buenos Aires’te Macri hükümetiyle kredi anlaşmasını yaptıktan sonra istifa edip Avrupa Merkez Bankası'na geçti.
2018 Haziran’ında yaklaşık 57 Milyar dolarlık gibi rekor bir krediyi onaylayan Lagerde, Arjantin politik dengelerini göz ardı etti.
IMF’nin standart olarak uyguladığı kemer sıkma politikaları, Arjantin ekonomisine Temmuz 2019'a kadar daha fazla zarar verdi.
Nitekim ekonomik kriz Başkan Macri’nin başkanlığı kaybetmesindeki en önemli faktör oldu.
Artık hem IMF’nin, hem Lagarde’nin ekonomik anlaşmasını uygulamak imkansız hale geldi. IMF, Arjantin ekonomisinin temellerini yanlış hesapladı.
Çünkü Lagarde, Macri'nin yeniden seçilmesini üzerine 57 milyarlık fonu politikleştirdi ve makul ekonomik yargıları göz ardı etti.
Aslında IMF-Arjantin kredi anlaşması, Arjantin'i 2023 yılına kadar tüm krediyi geri ödemesi üzerine kuruldu.
Ancak IMF başkanı Lagarde, Macri'nin pezonun döviz kurunu dengelemeye çalışması yani pezoyu dolara sabitlemesi ve Ekim 2019 seçimlerine kadar seçmenleri ikna etmeye çalışırken, 57 milyar dolar kredinin 44 milyarı harcamasına izin verdi.
Ancak bu satranç başarısız oldu. Ekonomi daha da kötüleşti. Dolayısıyla IMF, son Arjantin’in çöküşünden sorumlu oldu.
IMF, Arjantin dışında Ekvador ve Kosta Rika’da benzer ekonomik yıkımda önemli rol oynadı. Kemer sıkma politikası felaketle sonuçlandıktan sonra kredi verdiği ülkelerde hükümetlerin suç ortağı oldu.
Bu bağlamda Arjantin’de işleri düzeltmek için ‘istemeden’ de olsa, Fernandez hükümetinin sunacağı yeniden yapılandırma paketine destek vermesi yüksek görünüyor.
Peronistler ve solcular, Başkan Fernandez’den moratoryum ilanı istiyor
Solcu Alberto Fernandez, rakibi Macri’yi finanse eden ve başarısız olan IMF’ye ödeme yapılmasını isteyen insanlarla aynı masada oturuyor.
Fernandez'in seçmenleri ve peronistler, IMF ve Wall Street’in kemer sıkma politikalarının sona erdirilmesini ve moratoryum ilan edilmesini istiyor.
Nitekim Arjantin tarihinde birkaç kez böyle durumlar söz konusu oldu. Ancak Arjantin’e yarattığı sosyo-ekonomik yıkım telafisi uzun yıllar alan, hatta günümüze kadar uzanan sorunların yaşanmasına neden oldu.
Fernandez ise düşük faiz oranları, sermaye kontrolleri, vergi artışları, fiyat kontrolleri ve kamu harcamalarının Keynesyen bir karışım ile ekonomiyi yeniden canlandırmak istiyor.
Yani serbest piyasa ile barışık, devletçi ve kontroler yanı güçlü sosyal politika temelli bir ekonomi politikası uygulamak için kontrollü-liberal bir politika uygulamak istiyor.
Fernandez, ülkenin 2000’lerde IMF'nin desteklediği ekonomik yıkımdan temizlenmesine yardımcı olan daha önceki borç görüşmelerine katılmıştı. Ancak bu sefer durum farklı. IMF’in eli o kadar güçlü değil.
Fernandez de güçlü bir liderlik ortaya koyuyor. İlk turda seçilmesi ve IMF borçlarından net bir şekilde Macri’nin sorumlu tutulması en önemli avantajı.
Ancak 44 milyarlık borç çok fazla, ayrıca toplamda 323 milyar dolarlık bir borcu nasıl finanse edeceği büyük bir soru işareti olarak duruyor.
IMF yetkilileri G20 Riyad Maliye Bakanları ve Merkez Bankaları toplantısında, IMF'nin Arjantin borç durumunu “sürdürülemez” olarak nitelendirdi.
IMF yetkilisi Mnuchin bir röportajda, “Hâlâ ele alınması gereken birçok konu var” dedi ve ekledi:
IMF ile yaptıkları görüşmeler başlangıç niteliğinde ancak doğru yönde ilerliyor.
Fernandez'in ekonomik pragmatizmi ‘şu an için’ itidalli ve sermayeyi ürkütmeyen bir görüntü sergiliyor.
Özellikle petrol sektörüne yönelik politikası yabancı oyuncuların beklediğinden daha iyi gözüküyor. Ülke yüksek enflasyon, yoksulluk ve işsizlik yaşıyor.
Bu yüzden de peronistlerin ve sosyalistlerin tabanı olan alt ve orta sınıf, işçiler ve yoksullar sabırsızlık yaşıyor, çünkü krizin ateşi en çok onları yakıyor.
Dolayısıyla Fernandez hükümetinden bir an için çözüm bekleniyor.
En önemli soru, Arjantin'in IMF kredisinde temerrüde düşme ihtimalinin olup olmadığıdır.
Bu yüzden de Fernandez, finansal açıdan IMF ile uzlaşılacak bir konumda değil. Çünkü para yok.
Bunun yerine, temerrüt sorunu IMF'yi uzlaşmaya mecbur bırakıyor.
IMF, krediyi yeniden yapılandırarak Arjantin hükümetine uygun ve ileriye doğru bir yol oluşturabilir.
IMF'nin borç anlaşması yapamaması durumunda, Arjantin'in temerrüde düşmemesi için daha az nedeni olacak. Zira Arjantin tarihinde pek çok moratoryum ilanı vardır.
* Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
