Almanya’da ve İsviçre'de çalışan vatandaşlarımızın, Alman ve İsviçre sigorta kurumlarına yatırılmış olan primleri yazılı istek üzerine ve diğer bazı şartlarla sigortalılara veya ölümleri halinde geride kalan hak sahiplerine iade edilmektedir.
Almanya prim iadesi için nereye başvurmak gerekir?
Başvuru sahipleri bizzat Türkiye’deki ikamet ettikleri en yakın Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü/Sosyal Güvenlik Merkezlerine müracaat etmeleri gerekmektedir.
Sigortalılara prim iadesi için genel koşullar nelerdir?
Türk vatandaşı olan bir sigortalıya primlerinin iade edilmesindeki ön koşul, iki yıllık bekleme süresinin dolması ve Almanya’yı terk etmiş olmasıdır.
Bekleme süresinin başlangıcı mecburi sigortalılığın sona erdiği tarihtir. Almanya ve Türkiye’deki mecburi sigortalılık eşdeğerdir; Almanya’da kazanç yerine geçen ödemeler olarak kabul edilen işsizlik parası, işsizlik yardımı veya 01 Ocak 2005’ten sonra işsizlik parası veya hastalık parası gibi ödemeler mecburi sigortalılık olarak işlem görmekte ve bekleme süresi bu tür ödemelerin bitiminde başlamaktadır.
İki yıllık bekleme süresi içinde yeniden Türkiye’de veya Almanya’da mecburi sigortalı olunur ise, iki yıllık bekleme süresi her defasında mecburi sigortalılığın sona ermesinden sonra başlamaktadır.
Tutuklu olarak geçen süreler ile 5510 sayılı Kanunla mülga kanunlar hükümlerine göre isteğe bağlı sigortaya prim ödenen süreler, bekleme süresini etkilemez.
17 Mart 1987 tarihine kadar Almanya’yı terk etmiş vatandaşlarımız Türkiye’de mecburi sigortalı olsalar bile bekleme süresinden etkilenmezler, istedikleri takdirde primleri iade edilir.
Ayrıca, 65 yaşını doldurdukları halde her iki ülkedeki prim ödeme süreleri toplamı 5 yılı bulmayan vatandaşlarımızla 24 aylık bekleme süresine tabi olmadan prim iadesi isteğinde bulunabilirler.
Hak sahiplerine prim iadesi nasıl gerçekleşir?
Bekleme süresi dolmamış olması sebebiyle, ölümden dolayı aylık hakkı yoksa Alman emeklilik sigortası primlerinin dul erkeğe, dul kadına veya yetimlere iade edilmesi mümkündür.
Alman ve Türk sigorta süreleri, bu koşulların incelenmesinde birleştirilirler.
Yetimlerin prim iadesine hak kazanabilmeleri için, Alman emeklilik sigortasından yetim aylığında aranan kişisel koşulların olması gerekir.
Diğer bir ifade ile yetim aylığı bağlanması şartlarını (18 yaşını doldurmamış veya tahsilde-mesleki eğitimde bulunan yahut engelli bir durum nedeni ile kendi geçimini sağlayamayacak durumda olup, 27 yaşını doldurmamış yetimler) taşıması gerekir.
15 yaşını doldurmuş yetimler dilekçe verme hakkına sahiptirler. Birden fazla yetim olduğunda prim iadesi tutarı eşit paylaştırılır.
İade edilecek veya edilmeyecek primler nelerdir?
Sigortalı adına ödenmiş olan primlerin yarısı yani sigortalı hissesi iade edilmektedir. Sigortalının katkıda bulunmadığı, işsizlik parası, işsizlik yardımı ve çocuk yetiştirme gibi sürelere ait primler iade edilmemektedir.
Hastalık parası, yaralı parası gibi sürelere ait sigortalının bizzat üstlendiği primlerin tamamı iade edilmektedir.
Herhangi bir emeklilik (Almanya) sigortası tarafından yapılmış bir aylık ödemesi veya rehabilitasyon (kur tedavisi) tedbirleri ile kendisi eşi veya çocukları için verem hastalığı gibi özel hastalıklar nedeniyle yapılan yardımlardan önceki sürelere ait primlerde iade edilmemektedir.
Aylık ödemesi veya rehabilitasyon tedbirlerinden yararlanmış sigortalıya, bundan sonraki süreler için prim iadesi yapıldığında, primi iade edilmeyen sürelere ait primlerde iptal edilmekte, bu sürelere istinaden daha sonra aylık dahil herhangi bir yardım yapılmamaktadır.
Almanya’daki prim ödeme süreleri de dikkate alınarak ülkemizce kısmi aylık bağlananların da primleri iade edilmemektedir.
Ancak, kısmi aylık bağlanmış olmakla birlikte yurtdışı hizmet borçlanması yapmak, sigortalı bir işe girip aylığını kestirip bu arada askerlik borçlanması yaparak, isteğe bağlı sigortaya prim ödeyerek veya çalışarak tam aylığa hak kazananların primleri de iade edilmektedir.
Prim ödeme sürelerinin bir bölümüne ait primlerin iadesi istenemez.
Prim iadesinin sonuçları nelerdir?
Prim iadesi yapılması ile o zamana kadar olan Alman emeklilik sigortası iptal edilir.
Emeklilik sigortalarının bütün kollarındaki çocuk yetiştirme süreleri, çocuk dikkate almak süreleri dahil Alman sigorta süreleri dolayısıyla o zamana kadar elde edilen diğer haklar da kaybolur.
Böylece yapılmış, olası bir ayni yardım veya para yardımından önceki primler iade edilmemesine rağmen, bu sürelerde geçerliliğini kaybeder.
İsviçre’de geçen çalışmalara ait primleri Türkiye’ye transfer ettirmek için gerekli şartlar nelerdir?
Türkiye-İsviçre Sosyal Güvenlik Sözleşmesini tadil eden ve 01 Haziran 1981 tarihinde yürürlüğe giren ek sözleşmenin 10.a maddesi gereğince sigortalıların prim transferi talebinde bulunabilmeleri için;
a) İsviçre yaşlılık, ölüm ve malullük aylıklarından yararlanmamış olmaları,
b) Türkiye’de veya üçüncü bir ülkede yerleşmek gayesiyle İsviçre’yi kesin olarak terk etmiş olmaları gerekmektedir.
İsviçre’de geçen çalışmalara ait hangi primler transfer ettirilebilir?
Türkiye-İsviçre Sosyal Güvenlik Sözleşmesini tadil eden ve 01 Haziran 1981 tarihinde yürürlüğe giren ek sözleşmenin 10.a maddesi gereğince, İsviçre’de çalışan Türk vatandaşlarının İsviçre’deki çalışmaları esnasında uzun vadeli sigorta kollarına (yaşlılık, ölüm) kesilen primlerinin (malullük hariç) işçi ve işveren hissesinin tamamının Kurumumuza transfer edilme imkanı getirilmiş bulunmaktadır.
Primleri SGK'ya transfer edilen sigortalıların İsviçre’deki hizmetleri tasfiye edilir. Kendileri veya hak sahipleri bir daha söz konusu primler nedeniyle İsviçre sigorta mercilerinden hiçbir hak talep edemezler.
İsviçre’de geçen çalışmalara ait primlerin tarafına ödenmesi hangi şartlarda mümkündür?
Türkiye-İsviçre Sosyal Güvenlik Sözleşmesini tadil eden ve 01 Haziran 1981 tarihinde yürürlüğe giren ek sözleşmenin 10.a maddesi gereğince, İsviçre sigorta merciinden transfer edilen primler sigortalılara,
a) İsviçre’de geçen çalışmalarını 3201 sayılı Kanuna göre müracaat ederek borçlanıp ödemeleri veya borçlarının İsviçre’den transfer edilecek primlerinden mahsup edilerek, bakiyesinin iadesini talep etmeleri halinde,
b) Türkiye’deki sigortalı çalışmaları ile İsviçre sigorta merciinden transfer edilen primlerine ilişkin süre birlikte nazara alındığında, 5510 sayılı Kanunun 28'nci maddesine göre, yaşlılık aylığına hak kazanamaması durumunda kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olması halinde, Türkiye-İsviçre Sosyal Güvenlik Sözleşmesi hükümleri uyarınca transfer edilen primleri anılan Kanuna göre toptan ödeme olarak,
c) Transfer edilen primler SGK tarafından bağlanan aylığında değerlendirilerek, aylığında artış meydana getiriyor ise aylığı artırılmakta, artma meydana getirmiyor ise tarafına iade edilmektedir.
Aylığa yetecek kadar sürenin borçlanılması halinde transfer edilen primlerin tamamını alabilmek mümkün müdür?
22 Mayıs 1985 tarihinde yürürlüğe giren 3201 sayılı Kanunda yurtdışında çalışılan sürelerin tamamını borçlanma zorunluluğu bulunmamaktadır.
Ancak, İsviçre ile Kurumumuz arasındaki Sosyal Güvenlik Sözleşmesine göre çalışılan sürelerin tamamının borçlanılması halinde İsviçre’de kesilen primlerin tümünün iadesi mümkün olmaktadır.
Kısmi borçlanma yapıldığında primlerin borçlanılan süreye tekabül eden kısmı iade edilmekte ve borçlanılmayan süredeki günler Türkiye de geçmiş hizmet olarak kabul edilmektedir.
İsviçre prim transferi için nereye başvurulur?
Prim transferi için İsviçre’deki çalışma sürelerinin tamamını gösterir hizmet cetveli, hizmet cetveli yok ise çalışılan iş yerlerinin unvan ve adresleri ile çalışma sürelerinin eksiksiz belirtileceği dilekçe ile nüfus cüzdanının önlü arkalı okunaklı fotokopisi, CH/TR 11 Formülerinin (prim transfer talep dilekçesi) tanzim ve tasdikinin temini için Sosyal Güvenlik İl Müdürlükleri / Sosyal Güvenlik Merkezlerine başvurması gerekmektedir:
Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü / Yurtdışı Sözleşmeler ve Emeklilik Daire
Yurtdışı Hizmet Borçlanma Talep Dilekçesinin, Sosyal Güvenlik İl Müdürlükleri /Sosyal Güvenlik Merkezlerinden temin edilebileceği gibi, başvuru sahiplerince Sosyal Güvenlik Kurumu web sayfasından da temin edilerek doldurulması gerekmektedir. (K: SGK Mevzuat)
Sorularınız için: [email protected]
© The Independentturkish
