ABD yönetimi Birleşik Krallık'taki (BK) kurumlarda zebra balıklarını nikotin bağımlısı yapmayı da içeren hayvan deneylerini finanse etmek için sessizce milyonlarca dolar harcıyor.
Amerikan vergi mükellefleri tarafından finanse edilen başka bir BK üniversitesinde kapalı kapılar ardında yapılan diğer deneylerde hamile fareler doğum kusurlarına neden olacak şekilde alkol tüketmeye zorlandı.
ABD yönetimi tarafından karşılanan diğer BK merkezli projeler Londra Queen Mary Üniversitesi'nde, İngiltere Halk Sağlığı Merkezi'nde, Cambridge'de tesisi bulunan bir Japon şirketinde ve Porton Down'da hükümete ait Savunma Bilimi ve Teknolojileri Laboratuvarı'nda yürütülüyor.
Vergi mükelleflerinin ödediği paranın hayvanlar üzerinde yapılan deneylerde kullanılmasına karşı çıkan ABD merkezli White Coat Waste projesine göre, Britanya'daki topğlamda 9 proje, başlatıldıkları günden bu yana ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri'nden (NIH) toplamda 17 milyon dolardan fazla (yaklaşık 100 milyon TL) fon aldı.
2003'ten bu yana Oxford Üniversitesi, beşeri tıp çalışmalarının yanı sıra hamile farelere doğum kusurlarına neden olması için alkol verilen testler için 4,9 milyon dolardan fazla (yaklaşık 30 milyon TL) para aldı.
Araştırmacılar NIH'ye anne karnında alkole maruz kalmanın etkilerini gözlemleyebilmek için yeni metodlar geliştirmeyi amaçladıklarını, "çocuk ve yetişkinlerde yüzde oluşan etkileri akıllı telefonlar ve tabletler aracılığıyla tespit etmeye ve anne karnındaki alkol maruziyetinin yüz ve beyinde yarattığı etkileri tespit etmek için ultrason görüntülerini analiz etmenin yeni yollarını bulmaya” çalıştıklarını söyledi.
Londra'da Queen Mary Üniversitesi'nde yapılan ve ABD'nin 18 aydan uzun bir süre boyunca toplamda 708 bin 466 dolar (yaklaşık 4 milyon TL) ödediği deneylerde, zebra balıklarının nikotin bağımlılığı geliştirmesi sağlandı.
Balıklar, kronik nikotin maruziyeti nedeniyle değişen genlerin bağımlılığa yatkın olduğu teorisini test etmek için “nikotin ödülüne ve dürtüselliğine duyarlılık” geliştirecek şekilde mutasyona uğratılmıştı.
Senato'nun federal harcamaların gözetimi alt komitesinin başkanı olan göz cerrahı ve ABD'li Cumhuriyetçi senatör Rand Paul, projeyi kınadı.
Senatör, bir raporda “Nikotin bağımlılığının bir problem olduğunu herkes kabul ediyor. Ama zebra balıklarını nikotin bağımlısı yapmak için Amerikan vergi mükelleflerinin dolarlarını ABD dışına getirmenin çözüm olduğuna inanıyorsanız nikotinden başka bir şey içiyor olmalısınız" diye yazdı.
NIH ABD'de ve dünya çapında, bilim insanlarının hastalık ve sakatlıkları önlemeyi ve sağlıklı yaşamı uzatmayı amaçlayan biyomedikal araştırmalar için ödenek sağlıyor.
NIH veritabanına göre, Cambridge'de bir araştırma merkezi olan Japon şirketi Heptares Therapeutics'in kokain bağımlılığını incelediği bir diğer proje, 2014'ten bu yana 5,5 milyon dolardan (yaklaşık 33 milyon TL) fazla para almış. Veritabanında hangi hayvanların kullanıldığına ve diğer konulara dair ayrıntılar bulunmuyor.
İkisi de Wiltshire'da yer alan Savunma Bilimi ve Teknolojileri Laboratuvarı (DSTL) ve İngiltere Halk Sağlığı (PHE) 5 proje için toplu ödemeler aldı: 2017'den 2024'e kadar hayvanlar üzerinde yapılan deneylerle bulaşıcı hastalıkları araştıracak projelerin üçü 3 bin 500 dolar (yaklaşık 20 bin TL), biri 4 bin 140 dolar (yaklaşık 25 bin TL) ve biri bin 680 dolar (yaklaşık 10 bin TL) para aldı.
University College London, başlangıçta NIH'ye 776 bin dolarlık bir hibe başvurusu yapılan, epilepsi ve artrit gibi insan hastalıklarına yönelik tedaviler bulmak için koyun ve tavşanlarda sinirlerin elektriksel olarak uyarılacağı prosedürleri de içeren deney planlarından vazgeçti.
Bath Üniversitesi'nden araştırmacılar tıbbi kimya alanında, Rhesus maymunlarını eroin, kokain ve alkole bağımlı hale getirmek için fon alan ABD'li meslektaşlarıyla birlikte çalıştı.
Opioid ve kokain kullanmayı bırakan insanların geri başlamasını önlemenin yollarını bulmayı amaçlayan çalışmalardan bazıları, engelleyici ilaçların etkisinin hayvanlar üzerinde test edilmesini içeriyordu.
Hibeler Bath Üniversitesi'ndeki bilim insanlarına değil, hayvanlara kateterler takan ve uyuşturucu maddeyi kendi kendilerine almalarını sağlayan San Antonio'daki Texas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Merkezi'ndekilere gitti.
White Coat Waste projesi, maymun testleri hakkında bir kampanya başlatmaya çalıştığını, ancak duyuruların yetkililer tarafından engellendiğini söyledi.
Gözlemci grubu verilerini devlet veritabanlarından, bilgi özgürlüğüne dayanan taleplerden, kongre üyelerinden, ifşacılardan, resmi web sitelerinden ve bilimsel yayınlardan topluyor.
Grubun kurucusu ve başkanı Anthony Bellotti, “Çalışkan Amerikalıların paralarını, balıkları nikotin, primatları eroin bağımlısı yapmak gibi saçmalıklar için BK'ye göndermeyi bırakmanın tam zamanı.
Çoğu Amerikalı, hayvan testlerine karşı çıkıyor. Neredeyse trilyon dolarlık bir bütçe açığı ve kendi alanında iş bulamayan bir sürü ABD'li bilim insanı varken, Amerikan vergi mükelleflerinin dolarlarını hayvanları istismar etmek, yabancı bireyleri ve kurumları zenginleştirmek için yurtdışına göndermenin bir mazereti yok” diye konuştu.
Londra Queen Mary Üniversitesi'nden bir sözcü ise “Queen Mary gibi dünya standartlarındaki üniversitelerde yapılan tıbbi araştırmalar, dünya çapında milyonlarca insanın hayatını kurtarıyor ve iyileştiriyor; atılımlar çoğu zaman hayvanları da içeren araştırmaların sonucunda gerçekleştiriliyor.
Aynı zamanda BK yasaları tüm ilaçların insanlarda kullanılmasından önce iki farklı türden canlı hayvan üzerinde test edilmesini zorunlu kılıyor.
Bununla birlikte, hayvanların araştırmalar için yalnızca kesinlikle gerekli olduğu ve alternatifin olmadığı durumlarda kullanılması hayli önemli. Bu durumda zebra balığının memelilerle ortak olan genetik özellikleri bilim insanlarının insanlarda bağımlılık için tedaviler geliştirmesine yardımcı olabilecek bilgiler edinmesini sağlıyor” dedi.
Sözcü ayrıca çalışmaların bir hayvan refahı ve etik inceleme kurulu tarafından denetlendiğini söyledi.
Oxford Üniversitesi de biyomedikal araştırmalarının çoğunda hayvan alternatiflerin kullanıldığını ifade etti:
Ne yazık ki, henüz bu tekniklerin veya bilgisayar modellerinin hayvanlar üzerindeki araştırmalara duyulan ihtiyacın yerini tamamen alabileceği noktaya gelmiş değiliz. Üniversitemiz sürekli olarak yenilikçi ve hayat kurtaran bilimin ön saflarında yer aldı. Araştırmalarımız kanser, felç, kalp hastalığı, diyabet, HIV, Alzheimer, Parkinson ve acıyla ölüme neden olan diğer birçok hastalığa dair hayat kurtaran öngörüler sağlıyor.
Bir sözcü, araştırmacıların deneylerde hayvan kullanımına alternatif bulmayı, sayıları azaltmayı ve hayvanların mümkün olduğunca az acı çekmesini sağlamak için deneyleri iyileştirmeyi hedeflediğini söyledi
Savunma Bakanlığı'ndan bir sözcü, "DSTL askerlerin hayatını kurtarabilecek ve sivillere yardımcı olabilecek yeni aşılar, terapiler ve tedaviler geliştirmekle sorumlu ve şu aşamada, araştırmalar sırasında hayvan kullanmaksızın bunlar gerçekleştirilemez" dedi:
“DSTL, hayvanlar üzerinde yapılan deneylerinin sayısını azaltmaya kararlıdır ve sadece, hayvanlar üzerinde yapılacak deneyler olmaksızın gerçekleştirilemeyecek araştırmalar için lisans başvurusunda bulunur."
Bir PHE sözcüsüyse şunları söyledi:
Araştırmalarımızın çoğu hayvanlar olmadan gerçekleştiriliyor; bununla birlikte, hayvanların da kullanıldığı bazı araştırmalar, enfeksiyonların nasıl bulaştığını anlamak, hastalığın yayılmasını önlemek ve çevresel faktörlerin insan sağlığını nasıl etkilediğini incelemek için zorunludur.
Sözcü ayrıca, PHE'nin Hayvan Araştırmalarında Açıklık Anlaşması'nda imzasının bulunduğunu aktardı.
Finansman alan üç İngiliz üniversitesinin de bu anlaşmada imzası bulunuyor.
Bath Üniversitesi sözcüsü, insan olmayan primatlar üzerinde hayvan deneyleri yapmadıklarını söyledi ve ekledi:
Hastalıkları anlamayı ve yeni ilaçlar geliştirmeyi amaçlayan biyomedikal araştırmalar yapıyoruz, bunlara opioid'lerin amaç dışı kullanımına dair yeni tedaviler bulmak da dahil. Küçük kemirgenler ve bazı balık türleriyle çalışıyoruz.
Yorum almak için Heptares Therapeutics'le de iletişim kurmaya çalışıldı.
NIH yaptığı bir açıklamada, finanse ettiği araştırmalarda kullanılan tüm hayvanların “mümkün olan en az sayıda hayvanı içermesi ve refahlarına en yüksek özenin gösterilmesini garanti eden” yasalar, düzenlemeler ve politikalarla korunduğunu söyledi. Açıklamada, fon alan kurumların "İnsancıl Bakım ve Laboratuvar Hayvanlarının Kullanımı Kuralları'na" uymak zorunda olduğu belirtildi.
Açıklamada ayrıca, hibe alan yabancı kuruluşların NIH'ye araştırmanın yürütüldüğü ülkenin yasa, düzenleme ve politikalarıyla uyumlu olacağına dair güvence ve sertifika sunması gerektiği ve "Hayvanları İçeren Biyomedikal Araştırmalar için Uluslararası Kılavuz İlkeler'e" bağlı kalacağını taahhüt etmesi gerektiği de aktarıldı. NIH'nin “fon alan yabancıları Laboratuvar Hayvanlarının Bakımı ve Kullanımı Kılavuzu'ndaki standartlarla uyumlu olmaya çağırdığı" söylendi. BK'deyse önerilen araştırmaları Hayvan Refahı ve Etik İnceleme Kurulu değerlendiyor.
“Alternatifler” yani 3R, (azaltmak, iyileştirmek ve alternatif bulmak: reduce, refine, replace), NIH'nin matematiksel modellerin, bilgisayar simülasyonlarının ve in-vitro sistemlerin mümkün olan her koşulda kullanılması gerektiğini söyleyen etik kurallar belgesiyle tanımlanıyor.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
https://www.independent.co.uk/news
Independent Türkçe için çeviren: Noyan Öztürk
© The Independent