Tunus Adalet Bakanı Muhammed Kerim el-Cemusi, söz konusu çalışmanın, cezaevi sektörünü etkileyen çeşitli reformları ve girişimleri, "hukuk devleti içeriğine bağlılığı ve hapis cezalarını ehlileştirmeyi amaçlayan kapsamlı bir değerlendirmeye dâhil etme" arzusunu yansıttığını belirtti.
Bakan ayrıca, bununla birlikte özellikle de insani saygınlığın korunması ve mahkumların temel haklarının yerine getirilmesiyle ilgi olarak, 2014 tarihli anayasanın içeriğini zeminde uygulama talebini yansıttığını ifade etti.
2018 yılının ikinci yarısında bu çalışmayı hazırlamaya başladıklarını söyleyen Cemusi, çalışmayla, cezaevinde kalış süresi boyunca mahkumların hak ve görevleri hususunda bilgileri derlemeyi, netleştirmeyi ve basit bir dile dökmeyi amaçladıklarını vurguladı.
İnsan hakları yaklaşımı
Muhammed Kerim el- Cemusi, bir taraftan devlet kurumları, diğer taraftan da Kontrol Otoritesi arasında ortak bir çalışmayla yürütülüyor olmasının bu girişimi diğerlerinden ayırdığını belirtti.
Söz konusu taraflar, ilk bakışta, görevler ve hedefler açısından birbirinden çok uzak görünebilecek taraflardır.
Ancak Tunus tecrübesi, yapıların bağımsızlığının ve tamamen kontrol gerektiren bir alana asimile olmalarının, iki taraf arasında işbirliği sağlanmasını ve tamamlayıcı ilişkiler kurulmasını engellemeyen durumlar olduğunu gösterdi.
İçerik meselesine de değinen Adalet Bakanı, hazırlanan kılavuzun, aynı zamanda insan haklarına dayalı olduğunu ifade etti. Kılavuzun, mahkumlara, günlük yaşamlarını kolaylaştıracak, itibarlarını koruyacak ve topluma yeniden entegre olmalarını sağlayacak şekilde kolaylıklar sağlayacağı belirtildi.
Kılavuzun ayrıca, cezaevine giriş anından çıkış tarihine kadar tanık olunacak birçok sorunun basitleştirilmiş anlatımını ve tedavisini içerdiği ifade edildi.
İşkenceyi Önleme Ulusal Komitesi Üyesi Hamide ed-Deridi, yaptığı basın açıklamasında, kılavuzun, yasadışı ve insanlık dışı cezalar almalarını önlemek için tüm mahkumların sahip olmaları gereken hakları kapsadığını söyledi.
Davranış kuralları
Kılavuz, Arapça ve Fransızca olmak üzere iki nüsha halinde basıldı, özetlenmiş ve basitleştirilmiş 255 nokta içeriyor. Kılavuzla birlikte mahkumlara karşı yasaların uygulanması ve insan haklarına saygı gösterilmesi de garanti altına alınıyor.
27 Ocak 2014 tarihli anayasa, insanların onuruna, fiziksel ve ahlaki özgürlüğüne saygı ilkesini ve devletin mahkumları korumadaki rolünü de muhafaza ediyor.
Tunus Anayasası’nın 30. maddesi, hapse atılan kişiyle ilgili olarak, "Her mahkum, onurunu koruyan insani bir muamele hakkına sahiptir. Özgürlük karşıtı cezaların uygulanmasında devlet, aile çıkarını göz önünde bulundurur. Mahkumu, rehabilite etmek ve topluma entegre etmek için çalışır" ifadelerine yer veriliyor.
Bu çerçevede hem Adalet Bakanlığı hem de İşkenceyi Önleme Ulusal Komitesi, cezaevi koşullarından bağımsız olarak mahkumların hak ve görevlerini öğrenmelerini sağlamak ve mahkumları "bu hak ve görevleri bilmenin, hakların ihlalini önleme ve yükümlülükleri yerine getirme yolunda ilk adım olacağına" ikna etmek için kapsamlı bir yazılı girişimde bulundu. Avrupa Parlamentosu (AP) ve Avrupa Birliği (AB) de Birleşmiş Milletler (BM) ile işbirliği dâhilinde bu girişime destek veriyor.
Artan ihlaller
Tunus cezaevleri, altyapı yetersizliğinin ve aşırı düzeyde kalabalık olması dolayısıyla cezaevlerinin felaket olarak nitelenen koşullarının yanı sıra mahkumların kötü muamelelere ve bazen de işkenceye maruz kalmasından mustarip.
Euro-Mediterranean İnsan Hakları İzleme Örgütü, Tunus’taki cezaevleri ve gözaltı merkezleri içerisinde artan ihlaller dolayısıyla uyarıda bulundu.
İzleme Örgütü, 3 yıl önce yayınladığı bir raporda, cezaevlerindeki ve gözaltı merkezlerindeki koşulların derhal iyileştirilmesi çağrısında bulunmuştu. Raporda ayrıca, altyapının onarılması ve yüzlerce mahkumun yaşadığı ihmal göz önüne alındığında, sağlık ve psikolojik bakım hizmetlerinin iyileştirilmesinin yanı sıra, mahkum haklarına saygı gösterilmesi, insani itibarlarının korunması ve disiplinle ilgili ceza sisteminde derhal reform yapılması gerektiği belirtilmişti.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Independent Türkçe için çeviren: Kübra Şahin
