CHP İzmir Milletvekili Atilla Sertel’in, ‘Erken evlilik mağduru’ olduğunu söyleyen Nagehan Der ile yaptığı basın toplantısı, 3 yıl önce kadın örgütlerinin, çocuk hakları savunucularının ve muhalefetin yoğun çabasıyla arşivin tozlu raflarına kaldırılmış bir tartışmayı yeniden gündeme taşıdı.
CHP’li Sertel ile birlikte Meclis’te basın toplantısı düzenleyen Nagehan Der, “8 bin aileyi temsil ediyorum. Cezayı yalnızca eşlerimiz değil biz de çocuklarımızla birlikte çekiyoruz. Resmi nikahlı eşlerimize tecavüzcü damgası vuruldu. Madem bu suçtu neden resmi nikah yapıldı? Adalet istiyorum. Elinizi vicdanınıza koyun” diyordu.
Konu Yeni Akit ve Türkiye Gazetesi'nde kendine yer buldu. “Erken evlilik mağdurlarına af yeniden gündemde” başlığı ile haber kamuoyuna duyuruldu.
"Erken evlilik mağdurları için teklif hazır"
AK Parti’den konuya ilişkin henüz bir açıklama yok ancak Birgün’de yer alan habere göre ‘erken evlilik mağdurları’ için bir yasa teklifi hazırlanıyor.
Haberde düzenleme ile cezaevinde bulunan 10 bin kişinin tahliye edileceği belirtiliyor. Yasa teklifine göre af kapsamına girmesi için, taraflardan birinin reşit olmaması ve evliliklerinin resmi olarak devam etmesi şartı aranacak.
Cebir, şiddet, tecavüz yoluyla veya zorla yaptırılan evlilikler bu düzenlemenin dışında tutulacağı belirtilirken, mağdur durumda olan çocuk yaşta evliliklerin yine tehdit yoluyla susturulmasının önüne nasıl geçileceği belirsiz.
AK Parti kurmaylarına dayandırılan bilgiye göre düzenleme ileriye dönük olarak ‘erken yaşta evlilikleri özendirici’ bir nitelikte olmayacak, sadece geriye dönük oluşan mağduriyetlerin bir seferliğine giderilmesi amacını taşıyacak.
CHP'li vekil neden konuyu gündeme taşıdı?
2016'da benzer teklifin geri çekilmesi için CHP yoğun çaba göstermişti. Bugün konuyu tekrar masaya getiren ise CHP İzmir Milletvekili Atilla Sertel'in basın toplantısı. Sertel, konuyu partisinin bilgi ve onayı ile gündeme taşıdığını söyledi. Independent Türkçe’nin sorularını yanıtlarken talebinin af olmadığının altını çizdi ‘ancak’ dedi, ekledi:
"4 bin mağdur var. Erken yaşta evlenmişler, aradan yıllar geçmiş, çocukları olmuş. Şimdi adam hapiste, devlet de pembe odalarda görüşmelerine izin veriyor. Buna çözüm bulmak şart."
Sertel, bu kapsamdaki tutuklular için ‘sadece bir kerelik’ denetimli serbestlik uygulanabileceği görüşünde.
“Severek isteyerek evlenmişler. Anadolu’nun geleneğinde bu var. Sorun bulmak devletin görevi. Eğer dışarı çıktığında aileye bakacaksa, şiddet uygulamayacaksa serbest bırakılmalı.”
Sertel eğer AK Parti teklifi Meclis'e gelirse destek verip vermeyeceğine düzenlemenin detaylarını gördükten sonra karar vereceğini vurguladı.
"Af sözü bile yeni mağdurlar yaratıyor"
2016’da düzenlemenin geri çekilmesinde etkin rol oynayan Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu ise konunun yeniden gündeme gelmesine tepkili. Federasyon Başkanı Canan Güllü, 'af' kelimesinin bile yeni mağdurlar yarattığını, 'af çıkacak' beklentisinin yeni istismarlara zemin oluşturduğunu anlatıyor.
Güllü ‘mağdur’ olduğu iddia edilen tutuklu sayısının 10 binlerle ifade edilmesine de, CHP’li vekilin dediği gibi ‘4 bin‘ olduğu iddiasına da itiraz ediyor. Teklif ilk gündeme geldiğinde dönemin Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın “380 mağdur var” dediğini hatırlatıyor ve rakamların tartışmalı olduğunu söylüyor.
Independent Türkçe'ye konuşan Güllü, düzenlemeyle istismar mağduru kız çocuklarının tecavüzcüsü ile evlenmek zorunda kalabileceğini öne sürüyor.
“Af sözü bile yeni mağduriyetlere kapı aralıyor. Biz Türkiye’nin çocuk istismarcısı cenneti olmasına izin vermeyeceğiz. Konuyu yeniden gündeme getirenin bir CHP’li vekil olması çok üzücü. Çocuk evliliklere kapı aralamak için sürekli ısıtılan bu teklife kim destek verirse versin, hangi partiden olursa olsun örümcek kafalıdır.”
"Rızasıyla evlenen cezalandırılmamalı"
2016’da geri çekilen düzenlemeye oluşan tepkileri hatırlatıyor Güllü ve seçim öncesinde bu tartışmanın alevlenmeden kapanması gerektiğini söylüyor.
Peki muhafazakarlar meseleye nasıl bakıyor? Kadın hakları konusundaki çalışmalarıyla öne çıkan Kırıkkale Üniversitesi Öğretim üyesi Dr. Hidayet Şefkatli Tuksal'a sorduk konuyu.
Tuksal, her vakanın kendi doğasına göre değerlendirilmesinden yana. Özetle, zorla evlendirilen kız çocuklarının korunmasını, ama küçük yaşta da olsa rızasıyla evlenenlere hoşgörüyle bakılmasını istiyor.
Şöyle diyor Tuksal:
Müslüman ülkelerde yani cinselliğin resmi ya da dini düzenleme olmadan yaşanamadığı ülkelerde evlilik yaşının 18 olması ya da evlilik yaşının belirlenmiş olması sorunlara yol açıyor. Çünkü bu düzenlemelere göre gençlerin 18 yaşından önce cinsel deneyim yaşamamasını bekliyoruz. Biz erken yaşta evliliğin kız çocukların iradesi dışında gerçekleştirildiğini varsayıyoruz. Gençler 16-17 yaşında evlenmek isteyebilir. Devlet politika olarak gençlerin eğitimini desteklemeli ve 18 yaş öncesi evliliklerin risk taşıdığı unutulmamalı. Her durum kendi içinde değerlendirilmeli. Rızasıyla evlenen de cezalandırılmamalı.
Romanların gözü bu teklifte
Konu her gündeme geldiğinde "en mağdur kesim" diye dillendirilen Romanlarda ise 'af' beklentisi her zamanki gibi yoğun. Romanlar Konfederasyonu Başkanı Ahmet Çokyaşar, "Her gün yüzlerce mağdur 'sorunumu çözün' diye yakama yapışıyor. Devletin artık bunu duyması lazım" dedi ama erken evliliğe kesinlikle karşı olduğunu anlattı.
"Tabanın sesini duymak lazım. Bir kereye mahsus olmak üzere, birbirlerini severek evlenmiş, çoluk çocuğa karışmış olanlarla ilgili bir af düşünülebilir. Ama bu düzenleme bir kez olmalı, ikinci kez gündeme gelirse karşısında dururuz çünkü biz erken evliliğe karşıyız."
Çokyaşar, "Mağdurlarla çocuk tacizcileri nasıl ayrılacak?" sorusuna bir yanıt vermedi ancak "Devlet onları bilir" demekle yetindi.
