Beyin hasarı aldıktan sonra tepki veremedikleri bir duruma geçen bazı hastaların bilinci olduğu tespit edildi. 

Trafik kazası gibi olayların ardından ağır beyin hasarı alan bazı hastalar, bitkisel hayata veya minimal bilinç durumuna geçebiliyor. 

Hiçbir şekilde yanıt vermeyen hastalar bitkisel hayatta kabul edilirken, sadece anlık tepkiler verenlere minimal bilinç teşhisi konabiliyor. 

Bu durumdaki hastalar iletişim kuramasa bile etraflarında yaşananlardan haberdar olup olmadıkları uzun süredir merak konusu. 

2006'da yapılan bir çalışmada bitkisel hayattaki bir hastaya tenis oynadığını hayal etmesi söylenmiş ve hastanın beyninde, hasar taşımayan diğer beyinlerdekiyle aynı bölgenin aktive olduğu gözlemlenmişti.

Bulgular hastanın bir dereceye kadar bilince sahip olduğuna işaret ediyordu ancak bilişsel motor ayrışma denen bu durumun ne kadar yaygın olduğu bilinmiyordu.

Hakemli dergi New England Journal of Medicine'da dün (14 Ağustos) yayımlanan kapsamlı bir çalışmaya göre, tepkisiz hastaların yaklaşık 4'te biri bilince sahip olabilir. 

Araştırmada ağır beyin hasarı yaşayan ve basit talimatlara yanıt vermeyen 241 hastanın beyni, MR, EEG veya ikisiyle birden izlendi. 

Testler sırasında katılımcılara "Elinizi açıp kapattığınızı düşünün" gibi talimatlar verildi. Bundan 15-30 saniye sonra da "Elinizi açıp kapattığınızı düşünmeyi bırakın" gibi yönergeler duydular.

Beyin hasarı olmayan katılımcılar da aynı testlerden geçti.

Araştırmacılar 60 hastanın beyninde, sağlıklı kişilerde görülen aktiviteleri gözlemledi. Bu hastalar tepki veremese bile en azından bir dereceye kadar bilince sahipti ve etrafında olan şeylerin farkındaydı. 

Bulgular, bitkisel hayattaki veya minimal bilince sahip hastaların tedavisi ve dış dünyayla ilişki kurması açısından büyük önem arz ediyor. 

Spaulding Rehabilitasyon Hastanesi'nden çalışmanın başyazarı Dr. Yelena Bodien "Bu sonuçlar, etik, klinik ve bilimsel açıdan kritik soruları gündeme getiriyor" diyerek ekliyor:

Örneğin bu görünmeyen bilişsel kapasiteyi kullanarak nasıl bir iletişim sistemi kurabilir ve hastaların daha iyi hale gelmesini sağlayabiliriz?

Araştırmacılar beyin hasarı almasının üstünden ortalama 8 ay geçmiş hastaları inceledikleri için sonuçların herkes için geçerli olmayabileceğini söylüyor. Araştırma ekibinden nörolog Dr. Nicholas Schiff, bu kadar uzun süre hayatta kalan kişilerin daha dirençli olduğunu ve bu sayede farkındalıklarını korumuş olabileceğini söylüyor.

Ayrıca çalışmada uygulanan testler değişkenlik gösteriyordu. Bilişsel motor ayrışmayı tespit etmek için standart bir test olmaması da çalışmadaki ayrı bir sınırlılık.

Öte yandan Dr. Schiff testlerin çok zor olmasından dolayı belli bir seviyede bilince sahip bazı hastaların bunları geçemediğini düşünüyor:

Muhtemelen gözden kaçırdığımız kişiler var.

Dün yayımlanan başka bir çalışmada amyotrofik lateral skleroz (ALS) nedeniyle felç geçiren bir hastanın, beyin implantı aracılığıyla iletişim kurabildiği aktarılmıştı.

Dr. Schiff, bilişsel motor ayrışmadan muzdarip bazı kişilerin de bu implantları kullanma ihtimali olduğunu öne sürüyor.

Nörolog "Böyle onbinlerce insan var" diyerek ekliyor: 

Bununla ilgili bir şeyler yapmalıyız.

Independent Türkçe, New York Times, MedicalXpress, New England Journal of Medicine

Derleyen: Büşra Ağaç