ABD'nin diplomatik çabaları, İran'ın misillemesinin şiddetini azaltabilecek mi?

Amerikalıların çoğu İsrail'e asker gönderilmesine karşı

Suikastın ardından Tahran'da Haniye ve Pezeşkiyan'ın pankartları asılmıştı (AP)

ABD yoğun diplomatik çabalarla İran'ın İsrail'e yapacağı misillemenin şiddetini hafifletmeye çalışıyor. 

Amerikan gazetesi Washington Post'un (WP) haberinde, ABD Başkanı Joe Biden'ın Ortadoğu'da geniş kapsamlı bir savaşı engellemek için geçen haftadan beri yoğun diplomasi trafiği yürüttüğü yazılıyor. 

Kimliğinin paylaşılmasını istemeyen Beyaz Saray yetkililerine göre İran, İsrail'e yönelik büyük misilleme planını bu temaslar sonucunda yeniden gözden geçirebilir. 

Ancak Tahran destekli Lübnan Hizbullahı için aynı şeyin söylenemeyeceğine dikkat çeken yetkililer, örgütü "joker" diye niteliyor.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye'nin 31 Temmuz'da Tahran'da suikastla öldürülmesinin ardından İsrail ve ABD olası misillemelere karşı hazırlık yapıyor. 

İran Devrim Muhafızları Ordusu ve Hamas, suikastın ülke dışından bir füze saldırısıyla düzenlendiğini öne sürmüş ve olaydan İsrail'i sorumlu tutmuştu. Tel Aviv yönetimiyse saldırıyı ne üstlenmiş ne de reddetmişti. Ancak WP'nin bugünkü başka bir haberinde, İsrailli yetkililerin saldırı sonrasında suikasttan sorumlu olduklarını Washington yönetimine söylediği iddia edildi.

Diğer yandan Amerikan gazetesi New York Times'ın 1 Ağustos'taki haberinde, suikastın Haniye'nin kaldığı odalara yerleştirilen patlayıcılarla düzenlendiği iddia edilmişti. Hamas'ın İran'daki temsilcisi Halid el-Kaddumi ise iddiaları reddederek Haniye'nin bir füze ya da mermiyle öldürüldüğünü ileri sürmüştü.

Ancak WP'ye konuşan ABD'li yetkililer, kapalı kapılar ardında Tahran yönetiminin Haniye'nin bombayla öldürüldüğünü kabul ettiğini öne sürüyor. 

WP'nin dış haberler muhabiri David Ignatius'un imzasını taşıyan analizde, bunun İran'ın muhtemel misilleme saldırısının şiddetini azaltabilecek bir unsur olabileceği savunuluyor.

Haberede, ABD'nin İsviçre Büyükelçiliği üzerinden Tahran'a mesajlar gönderildiğine işaret edilirken, ABD'li bir yetkilinin şu sözleri aktarılıyor: 

ABD'nin çıkarlarını, ortaklarını ve halkını savunmakta tereddüt etmeyeceğini İran net şekilde anladı.

Amerikalı yetkililer, topyekun savaş halinde yeni İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın da bundan olumsuz etkilenebileceğinin Tahran'a iletildiğini söylüyor. Haniye, Pezeşkiyan'ın yemin törenine katılmak için Tahran'a gitmişti. 

Diğer yandan Haniye suikastının ardından yaptığı açıklamada Biden, olayın Gazze'deki ateşkese dair müzakereleri olumsuz etkilediğini belirtmiş ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'ya "Tansiyonu düşür" çağrısı yapmıştı.

Biden, ayrıca 1 Ağustos'ta Netanyahu'yla telefonla da görüşmüştü. İsrail gazetesi Haaretz, gergin geçen konuşmada Biden'ın Netanyahu'ya "Bana palavra sıkmayı bırak" dediğini aktarmıştı

WP'nin analizinde, bu konuşmanın ardından Netanyahu'nun, kabinesindeki bir sağcı bakana ABD'nin sunduğu şekliyle ateşkes anlaşmasını kabul etmeyi düşündüğünü söylediği ileri sürüldü. İsrail liderinin konuştuğu bakanın adıysa paylaşılmadı.
 


Ayrıca ABD merkezli düşünce kuruluşu Şikago Küresel İlişkiler Konseyi'nin yaptığı ankette Amerikalıların çoğunun İsrail'e destek için asker gönderilmesine karşı çıktığı bildirildi. 21 Haziran-1 Temmuz'da düzenlenen ankete 1056 ABD yurttaşı katıldı.

Katılımcıların yüzde 55'i İsrail'in savunulması için ABD askerlerinin bölgeye gönderilmesine karşı çıkarken, yüzde 41'i bunu destekledi. Cumhuriyetçilerin yüzde 55'i asker gönderilmesini desteklerken, bu oran Demokratlar arasında yüzde 35 oldu.


Independent Türkçe, Washington Post, Times of Israel

DAHA FAZLA HABER OKU