Bilim insanları, dünya üzerindeki teknolojik aletleri tahrip edebilecek Güneş fırtınalarını öngörebilmek için kayda değer bir keşif yaptığını söylüyor.

Yeni araştırma fırtınaların geçmişe göre çok daha isabetli bir şekilde ve hatta Güneş'ten ayrılmadan önce tahmin edilmesini sağlayacak.  

Bilim insanları onlarca yıldır Güneş'ten çıkan bir taçküre kütle atımı yani CME'nin (coronal mass ejection, Güneş'in taçküresinde oluşan ve uzaya büyük kütleli plazmalar fırlatan patlamaları ifade ediyor -çn.) hem Dünya'nın hem de yukarıdaki uydularımızın altyapısına büyük hasarlar verebileceğine dair uyarıyor. Henüz bu tür bir uzay havasından kaynaklanan yıkım görece sınırlı olsa da araştırmacılar günümüzde yaşansaydı güç ve iletişim kesintilerine yol açacak 1859'daki Carrington Olayı'nı hatırlatıyor.

Royal Astronomical Society'nin Ulusal Astronomi Toplantısı'nda çalışmasını sunan Aberystwyth Üniversitesi'nden araştırmacılar, CME'lerin ne zaman gerçekleşebileceğine dair gelişmiş tahminlerinin zararlı Güneş fırtınalarında altyapımızı korumamıza imkan tanıyacağını söylüyor.

Bu, araştırmacıların CME'nin tam olarak hangi hızda ilerlediğini ve ne zaman varacağını öngörebileceği anlamına geliyor. Böylelikle Güneş fırtınası gelirken, nasıl ve ne zaman vuracağına dair daha iyi öncü uyarılar mümkün olacak.

Bu keşif, güçlü manyetik alanları bulunan Güneş'in "aktif bölge" denen kısımları incelenerek yapıldı. CME'ler bu bölgelerde ortaya çıkıyor ve araştırmacılar patlama öncesinde, sırasında ve sonrasında bölgelerin nasıl değiştiğini gözlemledi.

Bölgelerin "kritik yüksekliklerine" yani manyetik alanın dengesizleşerek bir CME püskürtebildiği noktaya bakarak CME'leri daha iyi öngörebileceklerini keşfettiler.

Aberystwyth Üniversitesi'nden bir güneş fizikçisi olan baş araştırmacı Harshita Gandhi "Manyetik alanın gücünün yükseklikle nasıl azaldığını ölçerek bu kritik yüksekliği tespit edebiliyoruz" dedi.

Sonrasında CME'lerin gerçek hızını yalnızca iki değil üç boyutta ölçmek üzere kullanılan geometrik bir modelle birlikte bu verilerden faydalanabiliriz ki kesin tahminler için bu gerekli.

"Bulgularımız CME başlangıcındaki kritik yükseklikle CME'nin gerçek hızı arasında güçlü bir bağlantı olduğunu açığa çıkarıyor" diye ekledi.

Bu içgörü CME'nin hızını ve sonuç olarak da Dünya'ya varış zamanını CME tamamen patlamamışken bile tahmin etmemizi sağlıyor.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

independent.co.uk/tech

Independent Türkçe için çeviren: İdil Barım